0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. T. Turdiyev elektrotexnika va elektronika asoslari

5.7. Quwat va elektr energiyani oMchash
0 ‘zgarmas tok zanjirida quwatni voltmetr va ampermetr yordamida o‘lchasa bo‘ladi. Buning uchun tok va kuchlanishni bir vaqtning o'zida o‘lchab, ulami ko'paytirish kifoya.
62

www.ziyouz.com kutubxonasi

Bir fazali o‘zgaruvchan tok

zanjirida aktiv quwat quyidagicha

aniqlanadi (5.8- rasm).

P = U - 1- coscp. U_kir
Quwat elektrodinamik o‘l-

chash mexanizmi asosida ishlangan _________ _____

vattmetr bilan o‘lchanadi. Bu 5 g. rasm

o‘lchash asbobining tok chulg‘ami

elektr sxemasiga ampermetr kabi ketma-ket, kuchlanish chul-g‘ami voltmetr kabi parallel ulanadi.

Fazalar siljishini asbobning o‘zi hisobga oladi. Tok va kuchlanish chulg‘amlari hosil qiladigan elektromagnit may-donlarni moslashtirish uchun har bir vattmetrda tok va kuchlanish chulg‘amlarining boshi va oxiri, albatta yulduzcha bilan belgilanadi.

Vattmetr bir bo‘limining qiymati quyidagi formuladan topiladi:

bunda C/N—vattmetrning nominal kuchlanishi, asbobning ko‘rsatishi, /N— vattmetrning nominal toki, asbobning ko‘rsatishi, (pN—asbobning maksimal bo‘limlari soni.

Agar uch fazali simmetrik iste’molchining quwatini o‘lchamoqchi bo‘lsak, bitta fazaning quwatini uchga ko‘pay-tirish kifoya (5.9- rasm, a). Agar uch fazali nosimmetrik iste’molchi bo‘lsa, har bir faza vattmetr bilan alohida o‘lchanishi lozim (5.9- rasm, b).

a) b)
5 .9 - rasm .
63

www.ziyouz.com kutubxonasi

Uch fazali iste’molchilaming quwatini ikkita vattmetr bilan ham o‘lchab bo‘ladi. Shunday imkoniyat mavjudligini isbot qilamiz. Har uchala faza quwatlari: