0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. T. Turdiyev elektrotexnika va elektronika asoslari

Raqamli elektr o‘lchash mexanizmlari. Keyingi yillarda butun dunyoda integral mikrosxemalar asosida yaratilgan raqamli texnologiyalar misli ko'rilmagan sur’atlar bilan rivojlanmoqda. Bu usul bilan elektr o‘lchashlar oson, qulay va yuqori aniqlikda amalga oshiriladi. Katta integral mikro-sxemalarni yaratish texnologiyasi yuqori mukammallikka erishganligi tufayli raqamli mexanizmlar asosida yaratiladigan o‘lchash asboblarining narxi ham arzon. Elektr o‘lchashning asosi — „kod“ lardir. Kod — bir necha signal (impuls)lardan iborat, ma'lum raqamga mos, elektr kattalikni shartli ravishda aks ettiradi. Raqamli elektr o'lchash asboblari (masalan, voltmetr Bk 7—10) umumiy holda quyidagi mexanizmlardan iborat (5.5- rasm).
Kirish qurilmasi (KQ) — katta qarshilikli kuchlanish bo‘lgichi bo‘lib, u ma’lum qutblarda normallashtirilgan kuch-lanish hosil qiladi (0—1).
Taqqoslash raqamli o‘zgartirgichi (TRO‘) komparator va chiziqli o'zgaradigan kuchlanish generatoridan iborat. Bu

5.5- rasm.

60

www.ziyouz.com kutubxonasi

ikki mexanizm kuchlanish yoki boshqa elektr kattaliklami taqqoslaydi va raqamli hisobot qurilmasiga (RHQ) uzatadi.

Raqamli o‘lchash asboblarida shkala, strelka va shunga o'xshash boshqa texnologik murakkab elementlar yo‘q. Kelgu-sida barcha elektr asboblarida aynan mana shu turdagi o‘lchash mexanizmlari qo‘llaniladi.