\ Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí

3.14. Maydalagichlarni avtomatlashtirish.

Ruda boyitish fabrikalarida ishlab chiqarish unumdorligi maydalagich ishchi maydonining to‘ldirilish darajasi maydalangan mahsulot yirikligi, bunkerni ruda bilan to‘ldirilishi va boshqalar nazorat qilinadi. Maydalagichlarning ishlab chiqarish unumdorligi odatda vagonli yoki konveerli tarozilar yordamida maydalagich dvigatelining iste'mol qiladigan quvvati yoki ishchi maydonni ruda bilan to‘ldirilish satxi orqali boshqariladi. Ishlab chiqarish unumdorligini tuldirish satxi buyicha boshqaruvchi sxema maydalagichni amalda to‘ldirilishini to‘likrok aniqlashga va uni rudaning yirikligi hamda qattiqligi o‘zgarganda optimal darajada ushlab turishga imkon beradi. Jamlashgan sxemalar ancha itiqbolli hisoblanadi. Ularda ishlab chiqarish unumdorligini boshqaruvchi signal bo‘ylab maydalagich dvigateli iste'mol qiladigan tok yoki quvvat hisoblanadi. Maydalagichni yuk ostida bosilib qolishining oldini oluvchi yordamchi signal bo‘lib uning ishchi maydonidagi ruda satxi hisoblanadi. Maydalagich elak bilin yopiq tsiklda ishlaganda uning ishlab chiqarish unumdorligi dastlabki rudaning ta'minlagichiga ta'sir etib boshqariladi. Maydalash jarayonini nazorat qilish uchun sanoat televideniyasi, granulometrlar, satx ulchagichlar, tasmali konveerlarda metalllarni topish uchun MT-6 turdagi metalll qidirgichlar ishlatiladi. Maydalash tsiklini avtomatlashtirish ishlab chikarish unumdorligini va dastgohlarning vakti buyicha ishlatish koeffitsientini oshirishga mehnat unumdorligini ko‘tarishga va xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar sonini qisqartirishga yo‘naltirilgan. Boyitish fabrikalarini texnologik normalash loyihalariga asosan rangli va qora metalllar rudalari uchun avtomatlashtirishning quyidagi asosiy sistemalari ko‘zda tutiladi:

1. Maydalangan mahsulotni masofaviy bushatishni ta'minlash uchun maydalash tsexining qabul qiluvchi bunkerlariga dastlabki rudalarni berishdan oldin vagonlarning xolati qayt qilinadi. Bunda relesli, magnitli va boshqa turdagi datchiklarni urnatish tavsiya qilinadi radioaktiv datchiklar yordamida amalga oshiriladigan.
2. Maydalagichdan oldin o‘rnatiladigan bunkerlardan rudaning minemal satxini nazorat qilish. Rudani yuklashda ta'minlagich plastinkalarining shkastlanishini oldini olish uchun bunkerda ruda «o‘rindigi» bo‘lishi kerak.
3. Maydalagich tio‘ilib qolganda majburiy to‘htashlardan ogohlantirishni nazorati uchun radioktiv yoki elektrod datchiklar orqali signal berib amalga oshiriladi.
4. Podshibniklari qizib ketganligi xaqida signal beruvchi, yogning qarakati, ularga yogni berishni to‘xtatuvchi signallar nazorat o‘ilinadi.
5. Yirik maydalovchi maydlagichdan keyingi, oralik omborlardan keyingi va boyitish korpuslar bunkerlaridan oldingi mahsulot konveyr tarozilari yordamida hisobga olinadi.
6. Sizib chiqayotgan mahsulot oqimi haqida operatorga axborat berish uchun ta'minlagich va konveyrlardagi rudaning mavjudligi elektrod va boshqa turdagi datchiklar yordamida nazorat qilinadi.
7. Metalll qidiruvchilar yordamida ruda oqimidan metalll buyumlarni topish va uni chetlashtirish. Agar metalll buyum konveyrda olib tashlanmagan bo‘lsa, konveyrni to‘xtatish ko‘zda tutiladi.
8. Maydalangan mahsulot yirikligi nazorat qilinadi. Avtomatlashtirishning istikbolli sistemalari maydalangan mahsulotning granulometrik tarkibini, omborlarning va oralik bunkerlarining ruda bilan tuldirish darajasini nazorat kilish kuzda tutilmokda. Avtomatlashtirishning asosiy sistemalariga bir qator boyitish fabrikalarida sanoat miqyosida tekshirilgan sistumalar, istiqbolli sistemalarga esa tekshirish talab qilinadigan, avtomatlashtirish vositalari seriyali ishlab chiqarilmaydigan sistemalar kiradi. Maydalagichni boshqarish maydalagich ishchi maydoniga tushadigan mahsulotning miqdorini barqarorlashtirishdan iborat. Agar mahsulot balandligi belgilangan qiymatdan ortiq bo‘lsa, beriladigan oqim kamaytiriladi, agar zaxira belgilangandan kam bo‘lsa oqim kuchaytiriladi. Maydalash tsiklini avtomatlashtirish sxemasi ma'lum texnoligik ketmaketlikni saqlagan holda maydalagich va yordamchi mexanizmlarni ishga tushirish va tuhtatishni ta'minlaydi.