Ў з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й ва ў рта м а Х су с т а ъ л и м в а з и р л и г и

сўммага қарзимиз ҳам кўпайди. Демак, бу муомала таъсирида баланснинг актив ва
пассив томонларида суммаларнинг кўпайиши содир этилди.
Хужалик муомалалари таъсирида бухгалтерия балансида бўладиган бундай
ўзгариш учинчи хил ўзгариш деб аталади. Хулоса килиб айтганда, учинчи хил
ўзгариш деб, хужалик маблагларининг таркиби ва жойланишини акс эттирадиган,
баланснинг актив томонидаги тегишли моддаларда ва шу маблагларнинг манбаларини
акс эттирадиган баланснинг пассив томонидаги тегишли моддаларда бир вақтда
кўпайиш содир киладиган, шунингдек, баланснинг умумий суммасини ҳам
кўпайтирадиган ўзгаришга айтилади.
Тўртинчи муомала: корхона кассасидан ишчи-хизматчиларга 20000 сўм
ойлик иш ҳақи берилди. Ушбу муомала бўйича кассада пул камайган бўлса, шу
вақтнинг ўзида, бизнинг ишчи ва хизматчилардан ҳам қарзимиз камайди. Кўриниб
турибдики, баланснинг активида хам, пассивида хам бу хилдаги хужалик муомаласи
таъсирида камайиш содир бўлди, шунингдек, тегишли сўммага баланснинг умумий
суммасида хам камайиш содир этилди. Хўжалик муомаласи таъсирида бухгалтерия
балансида содир бўлган бундай ўзгариш тўртинчи хил ўзгариш деб аталади. Хулоса
қилиб айтганда, туртинчи хил ўзгариш деб, хўжалик маблагларининг таркиби ва
жойланишини акс эттирадиган баланснинг актив томонидаги тегишли моддаларда
ва шу маблагларнинг манбаларини акс эттирадиган, баланснинг пассив томонидаги
тегишли моддаларда бир вақтда камайиш содир киладиган, шунингдек, баланснинг
умумий суммасини ҳам камайтирадиган ўзгаришга айтилади.

---

г/р
Бўлимлар 
ва модцалар
бошлан-
ҒИЧ
ҚОЛДИҚ
ўзгаришлар
охирги
ҚОЛДИҚ
т/р
Бўлимлар 
ва модцалар
бошлан­
гич
қодцгад
ўзга
+
+
Актив
Пассив
1.Узоқ муддат­
ли активлар
ГЎзлик 
маб­
лагларининг 
манбалари
а
а
б
б
в
в
г
г
д
д
П. Оборот 
активлари
П. Мажбури- 
ятпар
а
а
б
б
В
в
г
Олиб 
сотила- 
диган товарлар
100500
17000
117500
г
Мол 
етказиб 
берувчи
20000
17000
д
д
бюджет буйича 
карзлар
1000
7000
е
Пул 
маблаг­
лари
72800
20000
52800
е
Мехнатга 
ҳақ 
тулаш 
буйича 
кзрзлар
117800
700
20000
ж
3
Ғазнадаги 
пул 
маблаглари
100
20000
20000
100
Баланснинг 
активи буйича 
жами: 110-1-300
348608
345608
Баланснинг 
активи буйича 
жами:390+540
348608