£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а

Qoraqalpog‘iston muxtor viloyati muxtor sovet sotsialistik respublikasiga aylantirilib, O‘zbekiston SSR tarkibiga kiritildi. Shunday qilib, qog’ozda suveren respublika sifatida shakllantirilgan, hukmron sovet imperiyasi tarkibiga kirgan O’zbekiston SSR amalda Markazga to’la bo’ysunuvchi, arzon xomashyo mahsulotlari etkazib beruvchi o’lka bo’lib qolaverdi.

XX asr 20-yillari boshlariga kelganda o’lka hayoti, erli aholining maishiy turmush tarzi nochor ahvolda edi. 1-jahon urushining og’ir asoratlari, yangi sovet tuzumini o’rnatishda bolshevik hukmdorlarning mahalliy aholiga nisbatan qo’llagan zo’rlik siyosatining oqibatlari har qadamda ko’zga tashlanib turardi. Sanoat izdan chiqqan, transport va aloqa vositalari ishlamayotgan, ekin maydonlari payxon bo’lib ketgandi. Eng yomoni, o’lkada ochlik, qashshoqlik, ommaviy ishsizlik hukm surardi.

Buning ustiga mamlakatda fuqarolar urushi davom etayotgan paytda Sovetlar hokimiyati tomonidan ishlab chiqilib hayotga zo’rlik bilan joriy etila borgan oziq-ovqat razverstkasi va u bilan uyg’unlashgan «harbiy kommunizm» siyosati o’lka hayotini yana ham mushkul ahvolga solib qo’ydi. Sovet hokimiyatini saqlab qolish maqsadida amalga oshirilgan bu favqulodda siyosat aholining bor-budini tortib olib, uning erki, mustaqilligini qat’iyan cheklab, savdo, bozor munosabatlariga izn bermay, oqibatda bu erdagi ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy vaziyatning yanada murakkablashib borishiga sabab bo’ldi.