£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а


II BOB. O‘ZBEK DAVLATChILIGINING ShAKLLANIShI VA



Download 2,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/431
Sana08.07.2021
Hajmi2,71 Mb.
#113204
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   431
Bog'liq
ozbekiston tarixi darslik

II BOB. O‘ZBEK DAVLATChILIGINING ShAKLLANIShI VA 

TARAQQIYoT BOSQIChLARI. BUYuK IPAK YO‘LI

 

Tayanch so‘z va iboralar: O’zbek davlatchiligi: shakllanishi, rivojlanishi. 

Qadimgi Xorazm. Baqtriya. So’g’diyona. «Avesto». To’maris. Shiroq. Spitamen. 

Ellinizm.  Yunon-Baqtriya.  Qang’a.  Davan.  Kushonlar.  Xioniylar.  Buyuk  ipak 

yo’li.

 

Mustaqillik  tufayli  davlatchilik  tariximiz  tub  burilish  pallasiga  kirdi. 



Davlatchilik  sohasidagi  bosh  yo’limiz  mustahkam  demokratik  huquqiy  davlat 

barpo  etishdan  iborat.  Bu  o’rinda  ajdodlarimizning  davlat  qurilishidagi  tarixiy 

tajribalariga tayanilmoqda.

 

Xo’sh,  o’zbek  davlatchiligi  qachon  paydo  bo’lgan,  qanday  bosqichlarni 



bosib  o’tgan,  davlat  qurilishida  qanday  tajribalarimiz  bor?  Bu  savollarga  asosli 

javob berish har bir talabaning burchidir.

 

«Davlatchilik  bugungi  kunda  o’ta  siyosiy  masala  bo’lib  turibdi.  Nega 



deganda,  O’zbekistonda  davlatchilik  bo’lmagan,  deb  orqavarotdan  tashviqot 

yuritayotgan,  shu  fikrni  ongimizga  singdirmoqchi  bo’layotgan,  kerak  bo’lsa, 

xalqaro  jamoatchilikni  shunga  ishontirishga  urinayotgan  kuchlar  hali  bor. 

…O’zbek tarixchilarining bugungi kundagi asosiy vazifasi  mana shu da’voning 

puch ekanligini isbotlash, davlatchiligimizning ilmiy nuqtai nazardan asoslangan 

tarixini yaratishdir»

1

.

 



Mustabid  sovet  hokimiyati  davridagi  tarixiy  asarlarda,  darslik  va 

qo’llanmalarda  O’rta  Osiyoda,  hozirgi  O’zbekiston  hududida  davlatchilik  tizimi 

bo’lganligi  haqida  yozilgan,  ammo  tilga  olingan  davlatlarga  to’g’ridan–to’g’ri 

o’zbek halqi, o’zbek jamiyati bilan bog’liq holda, Vatanimizda uzluksiz kechgan 

jarayon  sifatida  qaralmagan.  Yurtimizda  shakllangan,  qariyb  uch  ming  yil 

davomida  faoliyat  yuritgan  davlatlar  yoki  bir  kichik  hudud,  yoki  hokimiyat 

tepasida turgan hukmdor nomi bilan atalgan, davlatning asosiy manbai, mohiyati, 

ya’ni  qaysi  xalqning  davlati  ekanligi  ochib  berilmagan,  to’g’rirog’i  ochib 

berishni  xohlamaganlar.  «Nima  emish,  O’zbekiston  XX  asrning  20-yillarida, 

aniqrog’i,  1924  yili  davlat  maqomini  olgan  emish.  Biz  shu  gapga  ishonishimiz 

kerakmi?»

2

.  Ishonmaymiz,  albatta.  O’zbek  xalqi  eng  qadimdan  davlat  barpo 



etgan xalqlar qatorida turadi.

 

1. Davlat tuzilmalarining shakllanish shart-sharoitlari



 

Mehnat  qurollarining  takomillanishi  natijasida  erga  ishlov  berish 

yaxshilanib,  ekin  maydonlari  kengayib,  odamlarning  mehnati  unumliroq  bo’lib 

bordi. Temirning kashf etilishi, undan yasalgan mehnat qurollari qishloq xo’jaligi 

va hunarmandchilikning tez o’sishiga olib keldi. Odamlarning daryolarni bo’g’ib,

 

1



 Karimov I.A. Asarlar, 7-tom, T. O’zbekiston, 1999 y., 139-bet. 

2

 Karimov I.A. Asarlar, 7-tom, T. O’zbekiston, 1999 y., 138-bet. 



37

 



to’g’onlar  qurib,  kanallar  qazib  erlarga  suv  chiqarish  imkoniyati  kengaydi. 

O’rgatilgan  ishchi  hayvonlari  qo’shilgan  temir  tishli  omochlar  bilan  erni 

haydashning  o’zlashtirilishi  hosildorlikning  oshishini,  ko’proq  mahsulotlar 

etishtirishni  ta’minladi.  Bu  odamlar  turmushini  ancha  yaxshiladi,  umrini 

uzaytirdi, aholi son jihatdan ko’payib bordi.

 

Urug’chilik  munosabatlari  ham  o’zgarib  boradi.  Ikki  urug’  a’zolaridan 



tashkil topgan er-xotin - juft oilalar vujudga keladi. Katta patriarxal oilalar urug’ 

jamoalaridan  ajralib  chiqadi,  ularga  urug’  jamoalariga  qarashli  erlardan  chek 

erlari  ajratib  beriladi.  Shu  tariqa  urug’  jamoasining  umumiy  xo’jaligi  oilalar 

jamoasiga bo’linadi. Bunday oilalar jamoasi ishlab chiqarish jamoalari deb ham 

ataladi.

 


Download 2,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   431




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish