*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

I. A. Karimov
 
X-
 
BOB. MENEJMENTDA AXBOROT BAZASINING 0‘RNI 
Kalitli 
so'zlar: 
Axborot, 
ma’lumot,  xabar,  boshqariluvchi  obyekt, 
boshqaruvchi  organ,  tashqi  va  ichki  axborot,  perspektiv  axborot,  tarixiy  axborot, 
direktiv  axborot,  ovozli  axborot,  tasvirli  axborot,  ishonchli  axborot,  ehtimolli 
axborot,  aks  aloqa,  kommunikatsiya,  tashqi  va  noformal  kommunikatsiya, 
kommunikatsion 
jarayon, 
dekodlashtirish, 
filtrlash, 
noverbal, 
hujjat, 
hujjatlashtirish, axborot tizimi, oddiy va murakkab tizim
 
1.
 
MENEJMENT FAOLIYATINI AXBOROT BILAN 
TA’MINLASH 
Axborot 
-  bu  ma’lumot  va  xabarlar  to'plami  boiib,  mazmunan  yangilik 
unsurlariga  ega  boiadi  va  boshqaruv  vazifalarini  hal  etish  uchun  o‘ta  zarur 
boigan  ma’lumotlardir.  Ishonchli  va  zarur  axborotlarsiz  boshqarishni  amalga 
oshirib bo‘lmaydi. Axborotlar boshqaruvning asosiy negizi hisoblanadi.
 
Menejmentni  axborot  bilan  ta’minlash  deganda  belgilangan  vaqtda 
belgilangan  tartib-qoidalar  asosida  kerakli  joyga  kerakli  ma’lumotlami  taqdim 
etish orqali amalga oshiriladigan jarayonlar tushuniladi. Har qanday tashkilotda 

---

153 
 
moddiy  axborot  vositalarida  saqlanadigan  va  xodimlaming  ongida,  bilimlarida 
saqlanib  qoladigan  ma’lumotlar,  axborotlar  va  bilimlar  mavjud.  Birinchi  qism 
rasmiylashtirilgan,  ikkinchisi-tashkilotning  norasmiy  axborot  resurslariga 
tegishli boiadi.
 
Rasmiylashtirilgan 
axborotning 
bir 
qismi 
hujjatlar 
shaklida 
rasmiylashtiriladi  (rejalar,  arizalar,  buyurtmalar,  hisobotlar  va  boshqalar);  yoki 
hujjatsiz ko‘rinishga ega (ovoz ma’lumotlari, kompyuter dasturlari, fotosuratlar, 
kino, video ma’lumot va boshqalar) boiadi.
 
8-jadval
 
 
Keng ma’noda, hujjat har qanday shaklda - matn, yozuv, rasm yoki ulami 
identifikatsiya
42
lashga  imkon  bemvchi  rekvizitlarga  ega  bo‘lgan,  ulaming 
kombinatsiyasi  shaklida  saqlangan  ma’lumotlarga  ega  boigan  moddiy  vosita 
hisoblanadi.  Unlar  har  qanday  vaqt  va  makonda  ommaviy  foydalanish  va 
saqlash uchun moljallangan bo‘lishi kerak. Boshqarish amaliyotida hujjat juda 
keng tushuncha emas.
 
Hujjat-bu muayyan qoidalarga muvofiq rasmiylashtirilgan va belgilangan 
tartibda  tasdiqlangan,  boshqamv  uchun  foydalaniladigan  biror  narsa  yoki 
haqiqatni tasdiqlovchi qog‘oz yoki elektron shakldagi axborot xabaridir
43
.
 
Ixtiyoriy  yo‘nalishdagi  tashkilot  o‘zining  faoliyati  davomidagi  ishi 
haqidagi  ma’lumot  ko‘rsatkichlari  majmui  bilan  tavsiflanadi.  Har  qanday 
ko'rsatkich iqtisodiy ma’noga ega (masalan, savdo hajmi), o‘z nomi va raqamli 
xarakteristikasi  (qancha  sotilgan,  qachon)ga  ega  bo‘ladi.  Ko‘rsatkichlar 
asosida  bir  yoki  bir  nechta  ko'rsatkichlami  o‘z  ichiga  olishi  mumkin  bo‘lgan 
hujjatlar  tuziladi.  Hujjatlami  ko‘chirish  va  ular  bilan  tashkilotda  ishlash 
natijasida -  Hujjatlami aylanishi  yuzaga keladi. Hujjat aylanishi-bu hujjatlami 
yaratish,  talqin  qilish,  topshirish,  qabul  qilish  va  arxivlash,  shuningdek 
                     
42
 
Identifikatsiya 
- 
noma'lum 
ob'ektning 
o'ziga 
xosligini 
belgilar 
tasodifiyligi 
asosida 
aniqlash; 
tanib 
olish. 
Manba: 
https://ra.wikipedia.org/wiki/
 Identifikatsiya
 
43
 
А. М. Лялина Теория менеджмента: Учебник для вузов. Стандарт 3-го поколения. — СПб.: Питер, 2009. 
—
 
212 с.: ил. — (Серия «Учебник для вузов»).