*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

*
 
Ta’sirchan  nazoratni  tashkil  qilish  har  bir  rahbaming 
funksional  ishidir.  Muntazam  nazorat  yo‘q  joyda  yuqori 
pirovard natijalarga erishib bo'lmaydi.
 

---

 
boshqaruv  apparatining  maqsadga  muvofiq  tashkiliy  tarkibini  aniqlash,  zarur 
meyoriy  hujjadami  ishlab  chiqish  va  joriy  etish,  yangi  standartlar,  boshqaruv 
bo‘linmalari  to‘g‘risidagi  qoidalar,  vazifaviy  yo‘riqnomalar  tayyorlash  va 
boshqalami  o‘z  ichiga  oladi.  Tashkil  etish  funksiyasi  korxonada  boTimlar 
faoliyatining  tarkibiy-tashkiliy  bog‘lanishiga  belgilangan  rejalami  ma’lum 
tartib  asosida  bajarilishini  ta’minlaydi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  korxonada 
barcha jarayonlami birligini ta’minlab, yagona maqsadga birlashtiradi.
 
Menejmentning  muvofiqlashtirish  funksiyasi  belgilangan  dastumi  yoki 
maqsadga  muvofiq  yoki  rejani  amalga  oshishini,  ishlab  chiqarish 
jarayonlarining  bir  meyorda  boiishini  ta’minlaydi  va  o‘matilgan  meyordan 
og‘ishini bartaraf etadi. Bu korxonada zaruriy tartiblilik va barqarorlik holatini 
o‘matadi.  Ishlab  chiqarishni  taraqqiy  etishi  bilan  boshqaruvchi  va 
boshqariluvchi  tizimlar  o‘rtasidagi  aloqalar  doimo  ham  bir  meyorda  davom 
etmaydi.  BoTimlaming  vazifaviy  majburiyatlarini  to‘liq  bajarilmasligi 
natijasida  o‘zaro  aloqalarda  uzilishlami,  jarayonlarda  og‘ishlami  vujudga 
keltiradi.  Bu  masalalar  muvofiqlashtirish  funksiyasi  orqali  yechiladi. 
Muvofiqlashtirish  funksiyasi  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish  sharoitida  katta 
ahamiyatga  ega.  Unga  ishlab  chiqarish  ko‘lami  oshgan,  murakkablashib 
borayotgan  iqtisodiy  aloqalar  vujudga  kelgan  sari  katta  talab  qo‘yilmoqda. 
Menejmentning muvofiqlashtirish funksiyasi orqali korxonaning dinamikasini, 
boshqaruv  tizimini  turli  qism  va  bo‘linmalari  bilan  aloqasini  bir  tekisligi 
ta’minlanadi.
 
Menejmentning  nazorat  qilish  funksiyasi  vazifasi  amalda  belgilangan 
topshiriqlaming bajarilishini, ishlab chiqarishning bir meyorda davom etishini 
kuzatish, uzilish holatlami, o‘matilgan talablardan og‘ish sabablarini aniqlash, 
bartaraf  etish,  ulami  oldindan  bilish  va  ogohlantirish,  ishlab  chiqarishning 
barqarorligini  ta’minlashdir.  0‘zining  mohiyatiga  ko‘ra  nazorat  funksiyasi 
universal  hisoblanadi,  chunki,  korxona  funksiyasining  barcha  bo‘g‘inlari  va 
bo‘linmalariga  (texnologik  jarayonlaming  nazorati,  texnik  hujjatlar  holatini 
nazorat  qilish,  mahsulot  sifatini  nazorat  qilish  va  hakazo)  kirib  boradi  va 
menejmentni  boshqa  funksiyalari  bilan  yaqin  bog‘langan  bo‘ladi.  Shunday 
qilib, menejmentning nazorat fimksiyasi korhona faoliyatining haqiqiy holatini 
o‘matilgan  talablardan  og‘ishidan  doimo  xabardor  bo‘lib  turish  imkonini 
beradi.