“ тайёрлов гуруҳ болаларининг мактаб



Download 0,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/21
Sana24.06.2022
Hajmi0,94 Mb.
#700094
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   21
Bog'liq
121337 (1)

Маънавий маданий етуклик. 

Она Ватани Ўзбекистонхакида кискача сўзлаб бериш; 

Ўзбекистонбайроги, герби хакида фикр; 

Ватан туйгуси, ватанпарварлик хислари ва миллий ғурўрни ѐшига мос 
равишда билиши; 

Халкига Ватанига мехр ва садокат хисларини шакллантириш

Беруний, Ибн Сино, А.Темур, Навоий, Улугбек, Бобур каби буюк 
сиймолар хакида илк тасаввурга эга булиш; 

Миллий байрамлар хакида каска сўзлаб бериши; 

Тўғри саломлашиш ва хайрлашишни билиши; 

Ўзидан катталарга сизлаб мурожжат килиши; 

Қўлини куксига куйиб илтифот курсатиши; 

Уйда кучада мехмон борлигида киядиган кийимларни фаркланишини ва 
уларни ўз ўрнида кийиши; 

Ширин сўзли булиш ва мехрибонлик кила билиш; 

Утириш ва юриш коидаларини билиш уларга риоя килиш; 

Уйда богчада мехмонда кучада ўзини кандай тутиш кераклигини билиш 
ва унга риоя килиш; 

Яхшилик ва ѐмонликни фарклаш; 

Уртоклари билан биргаликда уйнай олиш; 

Уйин майдонида мулокот кила олиши ва уртокларини ранжитмаслик 
зарурлигини билиш; 

Хол ахвол сурашни билиш; 

Катталар мехнатини кадрини билиш; 

Ўзига ишониш; 

Ожиз ва кучсизларни химоя килишни; 

Ўз-ўзига хизмат кила олиши; 

Уйда ѐки богча ховлисида енгил мехнатларни бажара олиши; 

Ошхона анжомларини чойнак, пиѐла, кошик, ликопча, пичок кабиларни 
вазифасини билиш; 

Мехнатсевар булиш, яхши одат эканлигини билиш; 

Мехнатсевар куролларини теша, болгача, болтача, кайчи, урок кабиларни 
вазифасини билиш; 

Тежамкорлик зарурлиги билиши; 

Ўзини озода тута олиш

Тўғри ювиниши; 

Сочик, совун, тиш ювиш пасталари ва чуткасидан тўғри фойдаланиши; 

Мустакил сочни тараш, турмаклаши; 



Мустакил тартибли кийиниш ва ечинишни; 

Кийим, уйинчок ва хона анжомларини ўз жойига куйа билиши; 

Овкатланиш коидаларини билиши ва унга риоя килиши; 

Тасвирий санъат асарларидан завклана олиши керак; 
Болаларнинг математик тушунчаларини муваффакиятли ўзлаштириши, 
уларнинг идрокини, яъни сенсор туйгуларини устириш билан бевосита 
боғлиқдир. 
Умумлаштириш ва абстрактлаштириш кобилияти реал предметларнинг 
хусусиятларини аниклаш ва шу хусусиятларга караб мазкур предметларни 
бир-бирига таккослаш ва группаларга ажратиш асосида ўсиб боради. Шунинг 
учун бола мактабга боргунга кадар унда математик тасаввурларни 
шакллантириш учун болалар богчасидаги барча ўқув-тарбия ишлари билан 
ўзвий равишда боглаб махсус иш олиб борилади. 
Математик билимлар болаларга маълум система ва изчилликда 
берилиши, бунда янги билим камрок микдорда, яъни болалар ўзлаштириб 
оладиган даражада булиши керак. Шунинг учун хам бир вазифа бир канча 
майда кисмларга булиниб, улар биринкетин урганиб борилади. 
Тарбиячи хар бир ѐш группасининг программаси кандай тўзилганини 
билиши лозим. Бу унга ўз гурухидаги болаларнинг математикага доир билим 
даражаларини аниклаш учунгина эмас, балки мактабгача тарбия ѐшидаги 
болаларда бошлангич математик тасаввурларни устириш юзасидан олиб 
бориладиган барча ишлшар системасида хар бир машғулотнинг кандай 
мухим роль уйнаши ва урин эгаллашини кўз олдига келтириш учун хам 
имкон беради. 
Математик тасаввурларни шакллантириш юзасидан олиб бориладиган 
ишнинг асосий формаси – 
машғулотдир.
Дастур вазифаларининг купчилик кисми машғулотларда хал килинади. 
Болаларда маълум изчилликда тасаввурлар шакллантирилади, зарур малака 
ва кўникмалар хосил килинади. 
Атрофдаги хамма нарсани микдор жихатидан Кузатишларни 
уюштиришга, болаларнинг ўз фаолиятларининг хилма-хил турларида 
математик мазмундаги билим ва кўникмаларидан кандай фойдаланишларига 
катта ахамият берилади. 
Машғулотларда ва кундалик хаѐтда дидактик уйинлардан хамда уйин-
машклардан кенг фойдланилади. Машғулотлардан ташкари вактларда 
уйинлар 
ташкил 
килиб, 
болаларнинг 
математик 
тасаввурлари 
мустахкамланади, чукурлаштирилади ва кенгайтирилади. Бир канча 
холларда, масалан, жойни билиш кўникмасини ривожлантириш юзасидан 
олиб бориладиган ишларда уйинлар асосий ўқув вазифасини утайди. 
Машғулотларда болаларнинг актив фаолияти биринчи навбатда янги 
материал устида ишлашни хамда илгари утилган материални такрорлашни 
бирга тўғри кушиб олиб бориш билан иш турларини ва уни ташкил этиш 
усулларини алмаштириб туриш билан яъни, машғулот структураси билан 
таъмсинланади. 
Машғулот структураси программа вазифаларининг хажми, мазмуни, 


бирга кушиб олиб борилиши, тегишли билим ва кўникмаларнинг 
ўзлаштирилиши даражаси, болаларнинг ѐш хусусиятлари билан белгиланади. 
Мактабга бориш даврига келиб болалар туплам ва сон, шакл ва 
катталик хакида ўзаро богланган билимларни нисбатан купрок эгаллаган, 
фазада ва вактни ориентация кила билишни урганган булишлари зарур. 
Тажриба, биринчи синф ўқувчиларида учрайдиган кийинчилик, одатда 
абстракт билимларни эгаллаб олиш, конкрет предметлар, уларнинг образлари 
билан амал килишдан, сонлар ва бошка абсттракт тушунчалар билан 
бажариладиган амалларга утиш зарурлигини курсатади. 
Бундай утиш боланинг ривожланган аклий фаолиятини талаб этади. 
Болалар турли математик богланишли муносабатларни аниклаш усулларини, 
масалан, туплам элементлари уртасидаги мосликни аниклаш усулларини 
эгаллайдилар (тупламдаги элементларни бирма-бир амалда солиштирадилар, 
катталик нисбатларини аниклаш учун уларни устма-уст, ѐнма-ѐн куйиб 
куриш усулларидан фойдаланадилар). 
Улар микдор нисбатларини аниклашда энг аник усул предметларни 
санаш ва катталикларни улчаш эканлигини тушуна бошлайдилар. 
Санаш ва улчаш малакалари уларда тобора мустахкам ва онгли бўлиб 
боради. 
Хар кайси ѐш гурухи дастури ушбу булимлардан иборат: 

Микдор ва санок. 

Катталик. 

Геометрик фигуралар. 

Фазода мулжал олиш. 

Вакт буйича ориентир (мулжал) олиш. 
Ўқув йилининг охирида катта гурух болалари куйидагиларни билишлари 
керак: 

нарсаларни 10 тагача санай олиш; 

санок ва тартиб сонлардан тўғри фойдаланиш; 

10 тагача бўлган сонларни ѐнма-ѐн турганларини (кургазма асосида) 
таккослай олиш; 

тенг булмаган 2 гурух нарсалар сонини икки усул билан тенглаштира 
олиш (1та нарса кушиш ѐки айириш усули билан); 

0 дан 9 гача бўлган ракамларни номи ва фарки; 

турли микдордаги 10 тагача бўлган нарсаларни эни, буйи, баландлиги, 
калинлиги, улчами ва улар орасидаги муносабатларни хисобга олган холда 
ортиб бориши ѐки камайиб бориши тартибида жойлаштириб таккослаш

нарсалар шаклини доиравий, учрубчак, тўғри туртбурчакли, квадрат, 
туртбурчакли, овал куринишдагиларини фарклаш; 

когоз варагида йуналишларини фарклаш; 

нарсаларнинг ўзига ѐки бошка нарсаларга нисбатан жойлашиш вазияти, 
йуналишини сўз билан ифодалаш; 

ҳафта кунлари кетма-кетлиги, сутка кисмлари номлари кабилари. 
Булажак фукаро шахсининг хар томонлама камол топтирилишининг 


асослари бола хаѐтининг дастлабки йилларида, мактабгача болаликда 
қўйилади. Сунгги йилларнинг психологик-педагогик Курс ишилари болада 
идрок килинадиган объектлар хусусиятларининг анализи ва синтезининг, 
кўзатиладиган ходисаларни таккослаш ва умумлаштиришларнинг, энг содда 
богланишлар ва улар орасидаги муносабатларни тушунмокнинг етарлича 
мураккаб шакллари таркиб топиши мумкинлигини курсатмокда. 
Мактабгача тарбия муассасалари дастурида назарда тутилганидек, 
математик тайѐргарликда болаларни саноққа ўргатиш, биринчи ўнлик учида 
миқдорий муносабатларни ривожлантириш, энг содда арифметик 
масалаларни ечиш ва тўзиш билан бир каторда намоѐн килинган тупламлар 
устида амаллар бажаришга, шартли улчовлар билан улчашлар ўтказишга, 
сочилувчи ва суюк жисмларнинг хажмини аниклашга болаларнинг кўз билан 
чамалаш малакаларини ривожлантиришга уларнинг геометрик фигуралар ва 
предметларнинг шакли хакидаги тасаввурларини ривожлантиришга, фазовий 
муносабатларни тушунишларини, предметларни тенг кисмларга булиш 
малакаларини шакллантиришга катта ахамият берилади. 
Масалаларнинг бундай комплекси математик ривожлантиришнинг 
дастури бўлиб, мактабгача ѐшдаги болаларнинг микдорий ва бошка 
муносабатларни чукуррок тушунишларини таъминлайди ва математик 
тафаккўрнинг, нуткнинг истикболда такомиллашувига асос солади. 
Буларнинг хаммаси болаларнинг аклий ривожланишларига ва уларни 
мактабда ўқишларига мувоффакиятли тайѐрлашга имкон беради. 
Болани мактабга тайѐрлашда оилани ўрни жуда каттадир. Бола 
тарбиясида оиланинг барча аъзоларидан нафакат болаларга нисбатан тўғри
муносабатни, балки уларнинг такдири учун юксак маъсулият хиссини хам 
талаб килувчи кийин ва мураккаб ишдир. 
Оила болани мактабга тайѐрлашда тарбияни хар томонлама, жумладан 
маънавий, ахлокий, аклий, эстетик, жисмоний ва мехнат тарбияларини 
биргаликда олиб бориш яхши самара беради. 

Download 0,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish