" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

Gumanizm  (insonparvarlik)  —

  yuridik javobgarlikka  tortish  jarayonida 

qonunda  nazarda  tutilmagan  usullar,  ya’ni  qiynoqqa  solish, jismoniy  azob 

berish  kabi  insonning  sh a ’ni  va  qadr-qim m atini  kamsituvchi  holatlarga 

yo1  qo^ymaslikni  talab  etadi,  ayniqsa  jazo  tayinlanayotgan  vaqtda  inson 

huquqlarining  oliy  qadriyat  ekanligi  e ’tiborga  olinishi  lozim.

Jazoning  asoslanganligi  —

  bunda jazo  tayinlash  vaqtida  sud  ishni  har 

tom onlam a  chuqur  o ‘rganib,  tahlil  qilib,  aybini  isbotlab  keyin jazo  tayin- 

lashi  lozim.

‘ 

Беккариа  Ч.

  О  преступлениях  и  наказаниях.  -   М.,  1995.  С .247.

522

---

XXIII  B O B .  H U Q U Q IY  X U LQ -A T V O R ,  H U Q U Q B U ZA R LIK   VA  Y U R ID IK   JAVO BG A R LIK

Maqsadga  muvofiqlik prinsipi

 sodir  etilgan  qilmishga  nisbatan javobar- 

likning  muqarrarligini  anglatadi,  chunki  belgilangan  jazo  yuridik  javob­

garlikning  maqsadiga  muvofiq  b o iish i  lozim.

Javobgarlikning  muqarrarligi

  —  yuridik javobgarlik  faqat  huquqbuzar­

lik  asosida  kelib  chiqadi,  u  bilan  bevosita  b o g iiq .  Sodir  etilgan  har  q a n ­

day  huquqbuzarlik  uchun  javobgarlik  (jazo)  albatta  q ollanilishi  shart  u 

m uqarrar  b o l m o g l   lozim.  Hech  bir  huquqbuzarlik  jazosiz  qolmasligi 

shart.

Individuallik  prinsipiga

  binoan  sodir  etilgan  huquqbuzarlik  uchun 

faqat  aybdor  shaxsning  o ‘ziga  nisbatan javobgarlik  q o llan ilad i, jum ladan, 

ota  yoki  onaning  huquqbuzarligi  uchun  farzand  yoki  farzand  uchun  ota- 

ona  javobgarlikka  tortilishi  mumkin  emas.  Jamiyatda  har  bir  shaxs  sodir 

etgan  huquqbuzarligi  uchun  o ‘zi  javob  beradi.