" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

Sotsiologiya  hamda  davlat  va  huquq  nazariyasi.

  Davlat  va  huquq 

nazariyasi  sotsiologiya  fani  bilan  ham  o ‘zaro  aloqadorlikda  rivojlanadi. 

Zero,  sotsiologiya  fani  ham  jamiyatni  yaxlit,  uyushgan  tizim  sifatida 

tadqiq  etib,  jamiyat  a ’zolarining,  xususan,  turli  jamoalar,  aholi  barcha 

qatlamlarining  davlat,  huquq,  demokratiya  va  qonunga  nisbatan  qanday 

munosabatda  b o lish in i,  ularning  davlat  va  huquq  t o ‘g‘risidagi  fikr-mulo- 

hazalarini  mavjud  hayotni  tahlil  etish  asosida  o ‘rganadi.  Shunga  ko‘ra, 

sotsiologiya  fani  davlat  va  huquq  nazariyasi  fani  uchun  dastlabki  amaliy 

(empirik)  m a ’lumotlarni  to lplab  berish  vazifasini  bajaradi.  Davlat  va 

huquq  nazariyasi  esa,  o ‘z  navbatida,  sotsiologiya  fani  bergan  m a ’lum ot-

26

---

I  В  О  В.  DAVLAT  VA  HU Q U Q   N A ZAR IYASIN IN G   PRED M ETI  VA  M ETODI

larni  umumlashtirib,  ulardan  o ‘ziga  tegishli  nazariy  xulosalar  chiqarishda 

foydalanadi.

Sotsiologiya  yagona  tizim  bo ‘lmish  jamiyat  ham da  u  bilan  aloqador­

likda 

0

‘pganiladigan  alohida  ijtimoiy guruhlar,  ijtimoiy jarayonlar  haqida­

gi  fandir.  Sotsiologiya  jamiyat  taraqqiyotining  um um iy  qonuniyatlarini 

o ‘rganadi.  Sotsiologiya  o ‘zining  xulosalarida  aniq  hayotiy  m a ’lumotlarga, 

ijtimoiy  tajribaga  tayanadi.  Barcha  ijtimoiy  hodisalar, jum ladan,  davlat  va 

huquq  ham   sotsiologik  tadqiqotlarning  obyekti  hisoblanadi.  Sotsiologiya 

ham   falsafa  singari,  davlat  va  huquqni  bilishning  umumiy  ilmiy  vositadir. 

U  davlat  va  huquqni  o ‘rganish  asosida  o ‘zining  predmetini  chuqurlashti- 

radi  va  oydinlashtiradi.  Bu  borada  sotsiologiya  davlat  va  huquq 

nazariyasining  qoida  va  xulosalaridan  foydalanadi.

M a ’lumki,  davlat  va  huquq  ijtimoiy  muhitda  mavjud,  ularning  m o hi­

yati  sotsiologik  sharoitda  yanada  yaqqolroq  nam oyon  bo‘ladi.  Shu  bois 

davlat  va  huquqqa  sotsiologik  yondashuvga  qiziqish  ortm oqda.  Qolaversa, 

sotsiologiya  bilan  davlat  va  huquq  nazariyasining  hamkorligida  huquq  so- 

tsiologiyasi,  siyosat  sotsiologiyasi,  davlat  sotsiologiyasi  nomli  alohida  fan 

tarmoqlari  shakllanib  ajralib  chiqmoqda.