" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

maxsus

  va 

xususiy  ilmiy

 

metodlari

  ham  mavjud.  Bu  metodlar  quyidagilardan  iborat:  mantiqiy

1 Q   a  r a  n  g:  Davlat  va  huquq  nazariyasi  / /  professorlar  Q.  Boboyev va  Q.  O dilqoriyevlarning  u m u ­

m iy  tah riri  ostida.  —  Т .,  2000.  12—13-b.

17

---

DAVLAT  VA  HU Q U Q   NAZARIYASI

metod,  tarixiy  metod,  sistemali-strukturali  o ‘rganish  metodi,  qiyosiy- 

huquqiy  metod,  aniq-sotsiologik  m etod,  statistik-matematik  metod, 

kibernetika  metodi,  ijtimoiy-tajriba  metodi  va  boshqalar.

M antiqiy  m etod  —

  davlat  va  huquq  hodisalarining  mohiyatini,  asosiy 

mazmunini  nazariy  shaklda,  mavhumlashtirilgan  tarzda,  mantiq  q o n u n ­

lari  asosida  o ‘rganish  usulidir.  U  oqilona,  asoslantirilgan  (isbotlangan)  va 

izchil  xulosa  chiqarishni  nazarda  tutadi.

Mantiq  (logika)  eng  um um iy  tarzda  ta ’riflaganda,  to ‘g ‘ri,  haqqoniy 

ilmiy  fikr  yuritish,  fikr  yuritishdagi  ichki  uyg‘unlik  va  o ‘zaro  mutanosib- 

likdir.  M antiq  fikrning  tuzilishini,  turli  fikrlar  o ‘rtasidagi  mantiqiy 

bog‘lanishlarni,  haqiqat  bilimga  erishishning  shart-sharoitlari  va  q o nu n- 

qoidalarini  o ‘rganadi.  Dialektik  mantiq  tafakkurning  umumiy  q onuniyat­

larini  tahlil  etadi.  U  inson  tafakkurining  “ charxlanishi”ga  ko‘maklashadi, 

uning  izchil,  ziddiyatlardan  xoli  va  asos  —  e ’tiborli  b o ‘lishini  ta ’minlay­

di1.  Demak,  asosiy  mantiqiy  talablar  —  fikrni  aniq,  izchil,  ziddiyatsiz, 

asosli,  isbotli  ifodalashdan  iborat.

Mantiqiy  metod  davlat  va  huquq  voqeliklari  haqida  to ‘g‘ri  (haqqoniy) 

bilimlar  hosil  qilish,  ularni  yoqlab  chiqish  va  asoslashda  mantiq  q o n un - 

qoidalaridan  foydalana  bilishni  o ‘rgatadi.  Shuningdek,  m azkur  metod 

turli  fikrlarni  mantiqiy  tahlil  qila  olish,  o ‘z  fikrini  ixcham,  lo‘nda  va  eng 

muhimi,  ishonarli,  asosli  qilib  bayon  etish  ko‘nikmalanni  hosil  qiladi. 

Ilmni  mantiqiy  usul  va  vositasida  o ‘rganishda  aw algi  bilim  (xulosa) 

keyingi  bilim  (xulosa)  uchun asos bo ‘ladi.  Ilmiy-nazariy xulosalarni  shakl­

lantirishda