" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

qonun  chiqarish  (qonun  ijodkorligi),  boshqaruv,

 

huquqni  muhofaza  qilish  (shu  jum ladan,  sudlov)

  va 

axborot

  funksiyala- 

riga  bo'linadi.  Bunday  tasniflashning  o ‘ziga  xos  xususiyati  shundaki,  u 

davlat  hokim iyatini  ro ‘yobga  chiqarish  jarayonini,  hokim iyatlar  taqsim ­

lanishi  prinsipini  ifodalaydi.  Bu  qonunchilik  (vakillik),  ijro  etish,  sud 

h okim iyati  ta rm o q lari  faoliyati  bilan  b o g iiq   rasm iy  tasniflashdir. 

Shunday  b o ‘lsa-da,  ushbu  tasnifdan  ilmiy  va  am aliy  m aqsadlarda  tez- 

tez  foydalaniladi.

“T o ‘rtinchi  hokim iyat”  deb  ataluvchi  om m aviy  axborot  vositalari 

faoliyatini  ko ‘rsatuvchi  axborot  tarqatish  vazifasiga  alohida  e ’tib o r 

qaratish  lozim.  Bu  funksiya  ham   o ‘zining  m azm uni,  tuzilishi,  ta'm inlash 

usullari  va  vositalariga  ega.  Ushbu  funksiyaning  o ‘ziga  xos  xususiyati 

quyidagilardan  iborat:  aholini  aniq  m aqsadga  y o ’naltirilgan  axborot  bilan 

ta ’m inlash,  ijtimoiy  ongga  axborot  orqali  ta ’sir  ko‘rsatish  va  axborot  uza- 

tishning  boshqa  usullaridan  iborat  b o ‘lib,  hokim iyat  barcha  tarm oqlari-

106

---

V  В  О  В.  D AVLATN IN G   FUNKSIYALARI

ning,  butun  davlatning  am al  qilishi  va  faoliyat  ko‘rsatishi  uchun  zarur 

sh art-sh aro itlar  yaratadi.

U m um an  olganda,  aytish  joizki,  davlat  funksiyalari  —  davlatning 

yaxlit,  siyosiy,  institutsional,  hududiy  jih atd an   yagona  faoliyatidir. 

Shuning  uchun  davlat  nazariyasida  davlat  funksiyalarini  ichki  va  tashqi 

funksiyalarga  ajratish,  y a’ni  davlatning  jam iyatga  (davlatning  o ‘zi  ham  

jam iyatning  alohida  tashkiloti  hisoblanadi)  m unosabati  b o ‘yicha  (ichki 

funksiyalar)  va  davlat  shaklida  tashkil  topgan  boshqa jam iyatlarga,  boshqa 

davlatlarga  nisbatan  m unosabati  (tashqi  funksiyalar)  bo‘yicha  faoliyatini 

aniqlash  funksiyalarni  taqsim lashning g‘oyat  keng  tarqalgan  va  e ’tiro f etil- 

gan  usulidir.