Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

- 
кам аҳамиятли қилмишлар (ЖК 36-м.); 
-
зарурий мудофаа (ЖК 37-м.);
- 
охирги зарурат (ЖК 38-м.);
- 
ижтимоий хавфли қилмишни содир 
этган шахсни ушлаш чоғида зарар 
етказиш (ЖК 39-м.);
- 
буйруқ ёки бошқача тарздаги вазифани 
бажариш (ЖК 40-м.);
- 
касб ёки хўжалик фаолияти билан 
боғлиқ бўлган асосли таваккалчилик (ЖК 
41-м.).
 
12.2. Кам аҳамиятли қилмишлар тушунчаси. 
Кам аҳамиятли қилмиш деб - 
жиноят қонунида жиноят 
сифатида назарда тутилган қилмишнинг аломатлари расмий 
жиҳатдан мавжуд бўлсада, ўзининг кам аҳамиятлилиги туфайли 
ижтимоий хавфли бўлмаган жиноят ҳисобланмайдиган ҳаракат ёки 
ҳаракатсизликка айтилади. 
Шахс амалда содир этган қилмишини кам аҳамиятли қилмиш 
деб топишнинг - 
объектив ва субъектив
мезонлари мавжуд. 
Объектив мезони
- шахс содир этган қилмишининг ташқи 
томонини ифодалаб, жиноят қонуни билан қўриқланадиган 
объектга амалда етказилган зарар миқдорини ифодаласа; 
Субъектив мезони
-шахснинг мақсади йўналтирилган зарар 
даражасини ифодалайди. 

---

-74-
Агарда шахснинг қасди кўп ёки жуда кўп миқдордаги зарар 
етказишга қаратилган бўлиб, ўзига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга 
кўра, ўйлаган зарари келиб чиқмаса, унинг ҳаракатлари кам 
аҳамиятли қилмиш сифатида баҳоланиши мумкин эмас. Ушбу 
ҳолатда унинг ҳаракатлари қасди қаратилган қилмишига нисбатан 
тамом бўлмаган жиноят (жиноятга суиқасд қилиш) сифатида 
эътироф этилади.
 
12.3. Зарурий мудофаа тушунчаси ва ҳуқуқий шартлари. 
 
 Зарурий мудофаа деб - 
шахс ўзига, бошқа шахсга ёки жамият 
ва давлат манфаатларига қарши қаратилган қонунга хилоф 
тажовузларни