Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

Ахлоқ тузатиш ишлари 

---

-133-
Ахлоқ тузатиш ишлари
– жиноят содир этган вояга етмаган 
шахсни мажбурий меҳнатга жалб қилиш кўринишидаги жазо тури 
саналади. 
Ахлоқ тузатиш ишлари: 
- фақат меҳнатга лаёқатли бўлган вояга етмаганларга нисбатан 
тайинланади; 
- ўзи ишлаб турган жойида ўташ шарти билан тайинланади; 
- агар айбдор ҳеч қаерда ишламаса, ушбу жазо ижросини 
назорат қилувчи органлар белгилаб берадиган ўзи яшайдиган 
ҳудуддаги бошқа жойларда ўташ тариқасида тайинланади; 
- бир ойдан бир йилгача муддатга тайинланади.
Умумий қоидага кўра
- шахс ўн олти ёшга тўлгандан сўнг 
меҳнатга лаёқатли ҳисобланади.
Ўн олти ёшга тўлмаганлар қуйидаги ҳолларда меҳнат 
шартномаси асосида меҳнатга жалб қилиниши мумкин:
- ўн беш ёшга тўлган шахслар ота-онасидан бири ёки уларнинг 
ўрнини босувчи шахснинг ёзма розилиги билан ишга қабул 
қилиниши; 
- ёшларни меҳнатга тайёрлаш мақсадида умумтаълим 
мактаблари, касб–ҳунар техника билим юртлари ва ўрта махсус 
ўқув юртларининг ўқувчиларини ўн тўрт ёшга тўлганларидан 
кейин ота-онасидан бири ёки улар ўрнини босувчи шахсларнинг 
розилиги билан болаларнинг соғлигига зиён етказмайдиган ва 
таълим олиш жараёнини бузмайдиган енгил ишларни ўқишдан бўш 
вақтларида бажариш учун ишга қабул қилинишига йўл қўйилади. 
Агарда, вояга етмаган шахс тайинланган ахлоқ тузатиш 
ишларининг ўндан бир қисмидан кўпроғини ўташдан бўйин 
товласа
- суд бу жазонинг ўталмай қолган қисмини ахлоқ тузатиш 
ишларининг ҳар уч кунини қамоқнинг бир кунига тенглаштирган 
ҳолда ҳисоблаб, қамоқ жазоси билан алмаштиради, аммо бу муддат 
уч ойдан ошмаслиги керак. 
Қамоқ 
Қамоқ 
- жиноят содир этишда айбли деб топилган вояга 
етмаган шахсни бир ойдан уч ойгача бўлган муддатга жамиятдан 
бутунлай ажратиб қўйиш кўринишидаги жазо тури бўлиб 
ҳисобланади. 

---

-134-
Жиноят содир этган вояга етмаган шахсга нисбатан қамоқ 
жазоси фақат:
- содир этилган жиноят учун ЖК Махсус қисми модда 
санкциясида мавжуд бўлгандагина; 
- ЖКнинг 83-моддаси иккинчи қисмига кўра маҳкум ахлоқ 
тузатиш ишлари жазосини ўташдан бўйин товлагандагина, 
тайинланиши мумкин.