“ пул ва банклар

Очиқ бозордаги операциялар бўйича федерал қумита (ФОМC) 
Очиқ бозор операциялари бўйича қумита режа бўйича йилига саккиз 
мартадан йигилиб монетар базага хажмига таъсир этувчи очиқ бозордаги 
операцияларни олиб борилиши ҳақида қарорларни қабул қилади. 
Матбуотчилар кўпинча ФОМCга, ФЗТга қараб бахо берадилар. Масалан 
нашриётда ФЗТ мажлиси ҳақида эълон қилинса ФОМC назарда тутилади. 
Қумита ичига 7та кенгаш бошқарувчилари, Нью-Йорк ФЗБ президенти ва яна 
4та ФЗБ президентлари киради. Бошқарув Кенгаш Раиси, ҳам ФОМC Раиси 
бўлиб хисобланади. 5та ФЗБ президентининг ФОМCда овоз бериш ҳуқуқи 
бўлса ҳам қолган 7та президентлар ФОМC мажлисларида иштирок этиши ва 
мухокама қилиши мумкин. Қумита қарорларига таъсир этиши ҳам жоиз.
Пул массасини бошқариш учун ФЗТ ишлатаётган инструмент энг 
асосийси очиқ бозордаги операциялар бўлгани учун, ФОМCнинг фаолияти 
ФЗТнинг бутун сиёсатини белгилаб беради. Бугунда қумита дисконт 
ставкани ва захира бўйича талабларни белгиламаган бўлса ҳам бу 
инструметларни иқтисодий сиэсати бўйича қарорларни шу эрда қабул 
қилинади. Қумита қимматли когозларнинг олди соти операцияларини олиб 
бормайди. Нью-Йорк ФЗБ нинг савдо булимига директивалар чикариб, унда 
ички очиқ бозордаги операцияларни олиб борувчи менеджер давлат ва 
корпоратив қимматли когозларни олди сотиси билан шугулланувчи кўплаб 
ишчиларни назорат қилиб туради. Менеджер хар куни ФОМC экспертлари 
ва иштирокчилари билан алоқа қилиб, савдо булимии фаолияти бўйича 
саволларни мухокама қилади.

---

ФЗТнинг ички ҳолати. ФОМC мажлислари. 
ФОМC мажлислари Вашингтондаги бошқарма Кенгашининг асосий 
биносини 2каватида бўлиб утади. 7та бошқарувчи ва 12та банк 
президентлари ФОМC котиби билан, директор ва бошқарув Кенгаши 
статистикаси ва иқтисодий тадкикотлар булими директор ўринбосари, 
шунингдек, монетар сиёсат ва халкаро молия булими директори мажлислар 
столи атрофида йигиладилар. 5та федерал захира банки директорлари 
ФОМCда овоз бериш ҳуқуқига эга бўлса ҳам, қолганлар мухокамада фаол 
катнашадилар. Мажлисда шунингдек, барча ФЗБнинг тадкикот булимии 
директорлари ва шу банкларнинг бошка бошқарувчилари овоз берилмаса
ҳам, иштирок этадилар . Февраль ва июль мажлисларидан ташқари, одатда, 
бошқарув 
кенгаши 
Раисининг 
Қумитадаги 
мажлисда 
маърузсига 
багишланган бўлиб, ФОМC мажлислари сешанба соат 9:00да бошланади. 
Авалло олдинги мажлис низхоми тасдиқланиб утилади. Кун тартибининг 
биринчи моддасида- очиқ ва валюта бозорларидаги менеджерининг 
маърузаси ва шу бойича бошка саволлар ҳам куриб чиқилади. Президентлар 
ва бошқарувчилар барча саволларни ва маърузаларни мухокама қилиб 
бўлгандан сўнг, таклифлар овоз бериш ёъли билан тасдиқланади.
Мажлиснинг кейинги булимида иқтисодий тадкикотлар ва бошқарув 
кенгаши статистика бкулими директории, кенгаш иқтисодчилари билан 
қилинган миллий иқтисодиётни башоратини такдим этади. Бу башоратни 
«кук китоб» деб номлашади. Маърузачини башорат бўйича берилган 
саволларга жавоб бериб бўлгандан сўнг, хар бир ФЗБ президенти уз 
вилоятидаги иқтисодий ахволини кургазмаси билан ва банк номидан миллий 
иқтисодиётни башоратининг бахолаши, хар бир бошқарувчи эса Раисдан 
ташкри миллий иқтисодиётга нисбтан башоратини этиб утади. Одатда шу 
пайтда маърузачилар монетар сиёсатга тегишли саволларни кўрмайдилар. 
ФЗТ учун бу ранглар нимани билдиради? 3та аналитик хужжат монетар 
тизимни олиб боришда мухим рол уйнайди. ФОМCда улар асосий ўрин 
эгаллайдилар. иқтисодий тадкикотлар ва бошқарув кенгаши статитстикаси 
булими бажарган кейинги 2йилга қилинган миллий башорат, «кук китоб» деб 
машхурлик топган. ФОМC мажлиси иштирокчилари учун мулжалланган. 
«Хаворангли китоб»-ҳам барча иштирокчилар учун мулжалланган. Бу 
китобда бошқарув кенгашининг монетар сиёсат булими билан таёрланган 
пул агрегатлари бўйича башорати курсатилган. Режа бўйича келгуси монетар 
сиёсат учун 3та альтернатив вариант куриб чиқилади. «жигарранг китоб» 
федерал захира банклари томонидан эзилиб, хар бита вилоят бўйича 
иқтисодий ахвол эритилган бўлади. Маълумотлар манбаси- этакчи фирма ва 
молия муасассаларидаги савол жавоб натижалари. «жигарранг китоб» - ягона 
ҳаммабоп ктоб бўлган учун нашриётда кўпинча курсатиб утилади. 
Қисқа танаффусдан сўнг барча иштирокчилар қайта жойлашадилар. Кун 
тартибининг кейинги саволи монетар сиёсат ва ички сиёсат. Бошқарув 
кенгашининг монетар сиёсат булимини директории хаворангли китобда 
курстилган монетар сиёсатнинг турли маълумотларни келтириб музокарани 
очиб беради. Савол жавоблардан сўнг, раис кейинги музокарани яъни 
ўзининг фикрини иқтисодий ахвол ва монетар сиёсат бўйича чора 
тадбирларни бериб утади. ФОМC барча иштирокчилари ва банк 
президентлари узлрининг монетар сиёсатга нисбатан карашларини этиб 
утадилар. Раис музокарани якунлаб, қисқа муддатли кредитлар бўйича фоиз 

---

ставканинг мақсадли белгиси бўйича конкрет директива нашриётини такдим 
этади. Директива очиқ бозор операциялари булимига ёъналтирилади. ФОМC 
котиби такдим этилган матни уқиб чиқади ва барча комитет иштирокчилари 
уни сайлов оркали тасдиқлайдилар. 
Сўнг тушлик пайтида иштирокчилар норасмий тартибда Конгресс 
томонидан куриб чиқилган эки тасдиқланган банк қонунчилигининг сўнги 
ўзгаришлари ҳақидаги маълумотни куриб чиқишади. Тахминан 14:15 мажлис 
тугатилиб, унинг расмий натижалари эълон қилинади: киска муддатли 
кредитлар бўйича фоиз ставка ва дисконт ставка ўзгардими, келгусида 
иқтисодиётга иқтисодиётга Инфлация усиши эки пасайишини мавжудми. 
Шу пайтгача бундай расмий маълумотлар эълон қилинмагани сабабли, 
бозорлар қандай сиёсий қарорлар қабул қилинганини фахмлашарди. ФОМC 
мажлиси натижаларининг нашриёти- бу ФЗТ очиқлигининг ўсишига яна бир 
қадам ҳисобланади. 2011 йил Апрелда ушбу йўналишда қўшимча қадамлар 
ташланди. Апрель, июнь, ноябрь ва январда ФОМC нинг мажлисларидан 
кейин Федерал захира бошлиғи пресс конференция ўтказади ва ФОМCнинг 
қарорлари тўғрисида оммавий нашрларга маълумот беради.