― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

MV

T

=PT, 

P-  tranzaksiyaning  o‗rtacha  bahosi;  T-  yiliga  transaksiyalar  miqdori 

V

T

=PT/M-transaksiyada pulning aylanish tezligi 

Transaksiyaning  nominal  qiymatini  aniqlash  qiyin  bo‗lgani  uchun, 

miqdoriylik  nazariyada  yalpi  ishlab  chiqarish-  Ydan  foydalanilgan.  T=vY  deb 

faraz  qilib  qaerda  v  =  doimiy  proporsiyalik  koeffitsenti,  Fisher  tenglamasidan 

quyidaiga ega bo‗lamiz: 

MV

T

=vPY yoki V=tˆ/v 

Pulga bo„lgan talab Fisherning miqdoriylik nazariyasini yana bir talqini, uni 

pulga  bo‗lgan  talab  tarafdan,  ya‘ni  odamlar  o‗zlarida  saqlamoqchi  bo‗lgan 

pullari nuqtai nazaridan qarashdir. 

Aholi qo‗lidagi pullar miqdorini o‗rgangan holda berilgan umumiy daromad 

darajasiga  ko‗ra,  pulning  miqdoriy  nazariyasini  pulga  bo‗lgan  talab  sifatida 

qarash mumkin. Bunga biz tenglamani ikki tomonini V ga bo‗lib ko‗ramiz 

M = 

1

𝑉

xPY, 

Qayerdaki  nominal  YaMM  PxY  PY  kabi  yozilgan.  Pul  bozori  muvozanatda 

bo‗lganda, aholi qo‗lidagi pul M pulga bo‗lgan talabga teng bo‗ladi. K=1/Y deb 

bu erda k = const chunki V = const tenglamani quyidagicha yozamiz : 

                                                 

36

 

The economics of money, banking and financial markets / Frederick S. Mishkin, 10th Global 

edition, 2013. Page 550

 

---

M

d

=kxPY 

Tenglama  shuni  qayd  qiladiki,  bitimlar  hajmi  berilgan  YaMM  bo‗yicha 

qilinadiganlar PY pulga talab M

d

 ko‗rsatkichini aniqlaydi. Bundan Fisherning pul 

miqdorining asosiy xulosasi kelib chiqadi: pulga talab asosan daromadga bog‗liq 

va foizli stavka pulga bo‗lgan talabga ta‘sir ko‗rsatmaydi.