― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan


Fridmanning pulning zamonaviy miqdoriy nazariyasi



Download 4,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet74/339
Sana31.12.2021
Hajmi4,72 Mb.
#258318
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   339
Bog'liq
pul va banklar

 

3.7.Fridmanning pulning zamonaviy miqdoriy nazariyasi 

1956  yilda  Milton  Fridman  ―Pulning  miqdoriy  nazariyasi:  yangi  versiyasi‖ 

mashhur  kitobini    chop  etgan,  shunga  qaramasdan,  I.Fisherning  bu  ishida 

miqdoriy nazariyasi ishiga suyangan bo‗lsa ham, uning pulga talab nazariyasi I. 

Fisherga nisbatan M.Keynsga ko‗proq o‗xshaydi. 

Uning  o‗tmishdoshlari  kabi  Fridman  pulni  saqlash  motivlarini  o‗rgandi. 

Ularni izchil o‗rgangandan ko‗ra Keynsga o‗xshab, u shunchaki tahmin qildiki har 

qanday aktiv uchun pulga talab o‗sha faktorlar bilan aniqlanadi. Keyin Fridman 

talab nazariyasini aktivlar va pulga qo‗lladi. 

Aktivlarga  talab  nazariyasiga  binoan,  pulga  talab  puldan  kutilayotgan 

daromadga nisbatan boylik hajmiga va kutilayotgan boshqa aktivlarning daromad 

olib  kelishiga  bog‗liq.  Keyns  kabi,  Fridman  tan  oldiki  malum  miqdorda  pul 

qoldiqlarini haqiqiy ko‗rinishda ushlab turishga harakat qilishadi. Shuning uchun 

Fridman pulga talabni quyidagicha ifodaladi : 

𝑀

^=/(Yp,



+

 p ̴

r

m<

r

e ̴

r

m<

p,

 ̴

r

m) 

Bu  erda  M

d

/P  haqiqiy  pul  qoldiqlariga  bo‗lgan  talab,  Y  –  boylik  darajasi, 

Fridman bo‗yicha doimiy daromad deb nomlanadi( joriy diskontlangan turar narxi 

kelgusi  barcha  daromadlarning  yoki  soddalashtirilganda  kutilayotgan  o‗rtacha 

uzoq  muddatli  daromad)  ,Ƨ



 

pullardan  kutilayotdan  daromad,  Ƨ

b  

obligatsiyalardan  kutilyotgan  daromad,  Ƨ  oddiy  aksiyalardan  kutilayotgan 

daromad,  inflyasiyaning  kutilayotgan  o‗sishi.  Tenglama  ostidagi  belgilar 

ko‗rsatadiki,  pulga  bo‗lgan  talab  bilan  va  unga  mos  o‗zgaruvchilar  bilan 

orasidagi  qanday  bog‗lanish  borligini  ko‗rsatadi:to‗g‗ri  (+)  teskari  (-).  Fridman 

nazariyasidagi pulga talab omillarini va ularning ahamiyatini ko‗rib chiqamiz. 

Malum  bo‗lishicha  aktivlarga  talab  boylikka  to‗g‗ri  bog‗lanish,  shuning 

uchun  ham  pulga  talab  doimiy  daromadga  to‗g‗ri  bog‗lanishdir(  boylik  darajasi 

Fridman  bo‗yicha).  Qaysiki  (+)  belgi  bilan  belgilangan  Y

p

  o‗zgaruvchi  ostida. 

Doimiy  daromad  (kutilayotgan  o‗rtacha  uzoq  muddatli  daromad)  odatdagiga 

qaraganda  qisqa  muddat  ichida  ancha  kam  tebranadi,  chunki  uning  ko‗plab 

o‗zgarishlari vaqtli harakterga ega. Masalan, iqtisodiy o‗sish paytida daromadlar 

tez  ortadi,  ammo  bu  hodisa  vaqtinchalik  va  o‗rtacha  uzoq  muddatli  daromad 

unchalik  o‗zgarmaydi.  Bundan  kelib  chiqadiki,  yuqori  faollik  paytida  doimiy 

daromad  joriy  vaqtga  nisbatan  unchalik  sezilarli  darajada  ortmaydi.  Retsessiya 

davrida  joriy  daromadlarning  kamayishi  kuchli  bo‗ladi,  ammo  bu    vaqtinchalik 

harakterga  ega,  Shuning  uchun  o‗rtacha  kutilayotgan  uzoq  muddatli  daromad 

joriydagiga qaraganda unchalik kamaymaydi. Doimiy daromadning pulga bo‗lgan 

talab  omillaridan  biri  deb  qarab  shunday  xulosaga  kelamizki  pulga  talab  qisqa 

mudatli iqtisodiyotdagi tebranishlarda unchalik o‗zgarmaydi. 

Aholi  o‗z  jamg‗armasini  faqat  pul  ko‗rinishida  saqlamasligi  mumkin. 

Fridman  alternative  pullarga  bo‗lgan  jamg‗armani  3  ko‗rinishga  bo‗ldi: 

obligatsiyalar,  aksiyalar  va  boylik.  Aholi  agar  ularning  daromad  keltirishi 

kutilayotgan  pul  daromad  keltirishidan  yuqori  bo‗lsa  bu  turdagi  pulni  afzal 

ko‗radi.  Pulga  talabdagi  ohirgi  uchta  o‗zgaruvchilar  bu  alternativ  pullardan 

kutilayotgan  daromadning  og‗ishi  kutilayotgan  puldan  keladigan  daromadga 


nisbatan.  Har  bir  o‗zgaruvchi  ostidagi  (-)belgisi  shundan  dalolat  beradiki  , 

ularning ihtiyoriy bittasining ortishida pulga talabni kamayishiga olib keladi .  

Puldan  kutilayotgan  daromadga  Ƨ

m,

  barcha  uchta  holda,  ikkita  omil  tasir 

etadi. 

1. Depozit bo‗yicha bank hizmati doirasi, pul massasi ichiga kiradi, masalan,  

pul  to‗lovlarini  chek  orqali  yoki  avtomatik  tarzda    to‗lanishi.  Bunday  turdagi 

hizmat hajmining ortishi bilan pullardan kutilayotgan daromad ortadi. 

2.  NOW  tipidagi  schotlar  va  boshqa  depozitlar  bo‗yicha  foizli  to‗lovlar 

summasi pul massasiga kiradi. Foiz to‗lovlarining summasini ortganida pullardan 

kutilayotgan daromad ortadi.  

Agar  pulga  talab  funksiyasidagi  Ƨ



–  Ƨ

m

  va  Ƨ  –  Ƨ



ifoda  obligatsiyalar  va 

aksiyyalardan  kutilayotgan  daromadni  harakterlaydigan  bo‗lsa,  bunday  holda 

puldan kutilayotgan daromadga nisbatan if - Ƨ



ifoda boylik va puldan kutilayogan 

daromad  orasidagi  farqni  ifodalaydi.  Boylikdan  kutilayotgan  daromad-  narx 

oshganligi  tufayli  kapitaldagi  kutilayotgan  ko‗tarilishning  normasi  va  u 

kutilayotgan inflyasiya o‗sish suratiga teng. Masalan, 10 % inflyasiya o‗sish surati 

kutilayotgan  bo‗lsa,  boylikdan  kutilayotgan  daromad  ham  10  %  ni  tashkil  etadi. 



5

-r

m

 o‗sganda boylikdan kutilayotgan daromad pulga nisbatan o‗sadi,  va pulga 

talab tushadi.

44

 

 

 



 

 

 



 

                                                 

44

 

The economics of money, banking and financial markets / Frederick S. Mishkin, European 



edition, 2013. Page 456

 


Download 4,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   339




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish