― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

Tijorat  banklarining  aktiv  opersiyalari  –  bu  banklarning  passiv 

operatsiyalari  natijasida  shakllantirilgan  mablag‗larini  iqtisodiy  jihatdan 

daromad  (foyda)  olish  maqsadida  turli  maqsadlarga  joylashtirish  va 

likvidligini ta‘minlash bilan bog‗liq operatsiyalardir. 

---

24 

 

-investitsiya va fond operatsiyalari; 

-valyuta  operatsiyalari  va  kafolatlar  berish  bilan  bog‗liq  operatsiyalardan 

iborat.    

Ssuda  operatsiyalari  orqali  banklar  mamlakatdagi  faoliyat  yuritayotgan 

mulkiy  shaklidan  qat‘iy  nazar  barcha  xo‗jalik  sub‘ektlariga  tegishli  kerditlarni 

beradi. Ma‘lumki, bank kreditlari bir yilgacha  – qisqa muddatli, bir yil va undan 

ko‗p davrga – uzoq muddatli kreditlarga bo‗linadi.  

Hisob  –  kitob  operatsiyalarida  banklar  mijozlarning  topshiriqlariga  asosan 

turli maqsadlarga ularning hisobvaraqlarini debetlash orqali o‗tkazadi, shuningdek, 

ssuda  operatsiyalari  ham  bevosita  kredit  oluvchining  ssuda  hisobvarag‗ini 

debetlash orqali amalga oshiriladi. 

 

 

 

 

 

 

Investitsiya  operatsiyalarida  banklar  ho‗jalik  yurituvchi  sub‘ektlar  va 

davlatning  qimmatli  qog‗ozlariga  moliyaviy  mablag‗larni  joylashtiradi.  Albatta 

ushbu  operatsiyalar  banklar  uchun  ma‘lum  darajadagi  riskli  operatsiyalar 

hisoblanib, banklarning foydasini shakllantirishga xizmat qiladi. 

Fond operatsiyalarida banklar qimmatli qog‗ozlar bilan operatsiyalar bajarish 

bilan  birga,  fond  birjalarida  oldi  –  sotdi  qilinadigan  qimmatli  qog‗ozlar  va 

veksellar bilan operatsiyalarni amalga oshiradi.  

 

 

 

 

Banklar  kassa  operatsiyalari  orqali  mijozlarga  naqd  pullarni  berish  va 

ulardan naqd pullarni qabul qilish bilan bog‗liq ishlarni amalga oshiradi.  

Banklarning  valyuta  operatsiyalari  bevosita  xorijiy  mamlakatlar  milliy 

valyutasini oldi – sotdisi bilan bog‗liq operatsiyalar hisoblanib, milliy valyutaning 

xorijiy valyutalarga nisbatan kursini o‗zgarishi hisobiga foyda yoki zarar ko‗rishi 

mumkin. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Banklar  yirik  va  yuqori  darajadagi  to‗lov  qobiliyatiga  ega  moliyaviy 

muassasa sifatida kompaniya, korporatsiya va boshqalarga uchinchi shaxs sifatida