“ лойиҳаларни молиялаштириш”

Корхонанинг соф пул оқими (Cash Flow – CF)
4
. 
Хулоса қилиб, шуни айтиш жоизки, инвестиция лойиҳалари 
самарадорлигини баҳолашда икки усул, яъни молиявий ва иқтисодий 
баҳолашдан фойдаланилади. Бу баҳолаш усуллари бир-бирини тўлдириб 
туради ва инвестиция лойиҳасинингсамарадорлигини аниқ ва тўлиқ 
баҳолашда муҳим рол ўйнайди.
Инвестиция лойиҳаларининг самарадорлигини баҳолашда оддий 
(анъанавий) ва дисконтлашга асосланган усуллардан фойдаланилади.
Дисконтлашга асосланган усулларнинг барчасида инвестиция 
лойиҳаларининг муайян даврдаги барча кирим ва чиқимларнинг 
ўртасидаги фарқ – соф пул оқими (Cash Flow – CF) аниқланиб,
дискотлаштириш йўли билан ҳисобланади. 
4
Староверова Г.С. Экономическая оценка инвестиций: Учеб. пособие./ Г.С.Староверова, А,Ю.Медведев, 
И.В.Сорокина. – М.: КНОРУС,2006. с. 136. 

---

3. 
Инвестиция лойиҳалари самарадорлигини дисконтлашга 
асосланган усуллар асосида баҳолашнинг мазмуни ва ҳисоблаш 
тартиби 
Жаҳон 
амалиётида 
инвестиция 
лойиҳаларини 
баҳолашнинг 
дисконтлашга асосланган усулларидан фойдаланиш 80-90 йиллардан 
бошлаб кенг қўлланилган ва ўзининг ижобий натижаларини берган. Ушбу 
усуллардан, асосан, банк экспертлари кенг фойдаланишган. Масалан, 
Европа Тикланиш ва Тараққиёт Банки (ЕТТБ) бу усуллар ёрдамида 
лойиҳаларни баҳолашнинг ўз версияларини ишлаб чиққан. Шунингдек 
Жаҳон Банки, Халқаро Валюта Фонди (ХВФ) ва бошқа кўплаб нуфузли 
ташкилотлар томонидан ҳам ўз йўналиши ва хусусиятига эга бўлган 
баҳолаш услубиёти ишлаб чиқилган. Ҳозирда Ўзбекистон Республикасида 
ҳам ушбу усуллардан, асосан, тижорат банкларида фойдаланиш кенг йўлга 
қўйилган ва қўйилмоқда, амалий маҳоратлар эгалланмоқда, хорижий 
тажрибалар ўзлаштирилмоқда ҳамда улар ўз самарасини бермоқда. 
Пул маблағларини (инвестиция лойиҳалари бўйича пул оқимларини) 
дисконтлашга асосланган баҳолаш усулларидан бири инвестицияларнинг 
соф жорий қийматини аниқлаш усули ҳисобланади (NPV). Айрим 
замонавий иқтисодий адабиётларда бу усул соф келтирилган қиймат, соф 
дисконтланган даромад ёки соф замонавий қиймат деб ҳам аталади. 
Бу усул иккита хусусиятдан келиб чиқади: 
- ҳар қандай фирма ўз бойлигини (қийматини) максималлаштиришга 
интилади; 
-
турли хил вақтдаги харажатлар бир хил қийматга эга бўлмайди.