 Гиёҳларнинг халқ табобатида қўлланилиши

Нафас олиш органлари касалликларида гиёҳлардан фойдаланиш 
Жаҳон сири бўлсин дил дафтарида, 
Очсанг бошга бало эл назарида, 
Дилдаги ҳар гапни айтиб бўлмайди, 
Сен бу нодонлардан турғил нарида. 
Умар Хайём 
 
Бу холда доривор гиёҳларни уларнинг хоссаларига кўра танланади. Бу 
уларнинг иссиқни туширувчи, шамоллашга қарши, антисептик, балғам 
кўчирувчи, 
спазмолитик 
ва 
организмни 
умумий 
мустаҳкамловчи 
хусусиятларга боғлиқ бўлади. Барчага маълумки, барча касалликлар 
шамоллашдан ва унинг асоратларидан келиб чиқади. Шунинг учун қуйида 
тиббиётда қўлланиладиган ва шамоллашга қарши фойдаланиш мумкин 
бўлган бир қанча шифобахш гиёҳлар таркибларини кўриб чиқамиз: 

---

Do’stlar, qadrdonlar va farzandlar uchun 
Professor Ayupov Ravshan Xamdam og’lidan tuhfa 
70 
Таркиб-1: 1 ош қошиқ алоэ, 1 ош қошиқ зарчава барглари (листья 
чистотела) ва 1 чой қошиқ тоғжамбил гуллари (соцветия душицы) устига 
қайнатилган сув қуйилиб, қопқоғи ёпилган холатда қоронғи ва салқин жойда 
2 соат дамланади. Кейин дамламани докадан ўтказилиб, кунига 3 марта чорак 
стакандан ичилади.
Таркиб-2: 1 ош қошиқ алоэ, 1 ош қошиқ зарчава барглари (листья 
чистотела) ва 2 чой қошиқ бўйимодарон ўсимлиги (тысячелетник) 
баргларнинг устига қайнаб турган сув қуйилади ва қопқоғи ёпилиб, 1 соат 
дамланади. Дамламани докадан ўтказиб, овқатдан олдин кунига 4 маҳал 
чорак стакандан ичилади.
Таркиб-3: 1 ош қошиқ алоэ, 1 ош қошиқ зарчава барглари (листья 
чистотела) ва 2 чой қошиқ майдаланган қоқиўт (момоқаймоқ, корня 
одуванчика лекарственного) илдизи устига қайнаб турган сув қуйилади ва 
қопқоғи ёпилиб, 8 соат дамланади. Дамламани докадан ўтказиб, овқатдан 
олдин кунига 4 маҳал чорак стакандан ичилади. 
Таркиб-4: 1 ош қошиқ алоэ, 1 ош қошиқ майдаланган жумрут пўстлоғи 
(кора крушины), 1 ош қошиқ далачой (зверобой) ва 1 чой қошиқ қичитқи ўт 
(крапива) устига қайнаб турган сув қуйилади ва қопқоғи ёпилиб, 10 дақиқа 
дамланади. Дамламани докадан ўтказиб, овқатдан олдин кунига 3 маҳал бир 
стакандан ичилади. 
Таркиб-5: 1 қисм алоэ шарбати, 1 қисм ароқ ва 1 қисм тоза асал 
яхшилаб аралаштирилади ва уни 1 ош қошиқдан овқатдан сўнг ичилади. 
Аралашмани музлатгичда узоқ муддат сақлаш мумкин.
Шамоллашда томоқни ярмигача суюлтирилган алоэ шарбати билан 
чайқаш мумкин. Бир стакан сут билан 1 чой қошиқ алоэ шарбатини кунига 3 
маҳал ичиш ҳам шамоллашга қарши яхши таъсир кўрсатади. Болалар 
шамоллаганда уларнинг бурнига суюлтирилган алоэ шарбатини томизиш ҳам 
яхши натижа бериши амалиётда кузатилган.