? «Filosofiya» atamasini Qadimgi Yunonistonda dastlab kim ishlatgan?

? «Filosofiya» atamasini Qadimgi Yunonistonda dastlab kim ishlatgan?

-Demokrit.

+Pifagor.

-Aflotun.

-Arastu.
? «Ikkinchi Arastu», «Ikkinchi muallim» deb e’tirof etilgan mutafakkir kim?

-Ibn Sino.

+Forobiy.

-Beruniy.

-al-Farg’oniy.

? «Filosofiya» so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang.

-«fanlarning otasi»

-«donishmandlik»

-«odamni Qadrlash»

+«donishmandlikni sevish»
? Sharq mutafakkirlaridan qaysi biri filosofiya so’zini «Hikmatni qadrlash» deb talqin etgan?

-Imom Buxoriy.

-Burxoniddin Marg’inoniy.

-Alisher Navoiy.

+Abu Nasr Forobiy.
? Monizm qanday ta’limot?

+Olamning asosi yakkayu yagona sababga, bitta asosga ega deyuvchi ta’limot.

-Olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi, deb e’tirof etadigan ta’limot.

-Olamning asosida moddiy narsa yotishni e’tirof etadi.

-Olamning asosida ruh yoki g’oyalar yotadi.
? Dualizm qanday ta’limot?

-Olam bitta asosga ega deb tan oluvchi ta’limot.

-Olamning asosida faqat moddiylik yotadi.

-Olamning asosida ruh, g’oyalar yotadi.

+Olamning asosida ikkita asos, ya’ni materiya va ruh, g’oya yotadi deb e’tirof etuvchi ta’limot.
? Dunyoqarashning shaqllarini aniqlang.

+afsona (mif), din, falsafa

-san’at, ma’naviyat, falsafa.

-fan, axloq, din.

-huquq, siyosat, axloq.
? Ontologiya qanday ta’limot?

+borliq to’g’risidagi ta’limot.

-insonning amaliy faoliyati haqidagi ta’limot.

-axloq to’g’risidagi bilimlar, qarashlar.

-qadriyatlar to’g’risidagi ta’limot
? Gnoseologiya qanday ta’limot?

+bilishning shaql, usullari to’g’risidagi ta’limot.

-tafakkur shaqllarini o’rganadi.

-qadriyatlar to’g’risidagi fan.

-go’zallik haqidagi qarashlar.
?Aksiologiya…

-bilishning mohiyati haqidagi nazariya.

-amaliy faoliyat to’g’risidagi falsafiy qarashlar.

+qadriyatlar to’g’risidagi ta’limot.

-borliq haqidagi ta’limot.
? Falsafa fanining vazifalari.

-jamiyatni anglash.

-tabiatni bilish.

-jamiyat va inson o’rtasidagi munosabatlar.

+uslubiy, gnoseologik (bilish), tarbiyaviy.
? Islom Karimov qaysi asarida yoshlarni Sokrat, Platon, Freyd qarashlari, pragmatizm, ekzistensializm g’oyalarini o’rganishga chaqiradi?

-«Sog’lom avlod – xalqimiz kelajagi»

-«O’zgarish va yangilanish – hayot talabi»

+ «Milliy istiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir»

-«Vatan ozodligi – oliy saodat»
? Miloddan avvalgi X asrdan eramizning VII –asrgacha davr mahsuli bo’lgan diniy-falsafiy ta’limot.

+zardushtiylik

-moniylik.

-buddiylik.

-mazdakchilik.
? Moniy ta’limotining asosiy g’oyasi bu …

+nur dunyosi va zulmat dunyosi o’rtasidagi kurash.

-tenglik.

-mustaqillik uchun kurash.

-ozodlik.
? «Avesto»ning vatani…

+Qadimgi Xorazm.

-Qadimgi Hindiston.

-Qadimgi Misr.

-Qadimgi Farg’ona.
? Hindistondagi dastlabki diniy-falsafiy qarashlar qaysi yozma manbada o’z aksini topgan?

+vedalarda.

-konfusiyning «Hikmatlar» kitobida.

-buddizimning muqaddas kitobi «Uch savat donolik» da.

-tavrotda.
? Daosizm ta’limoti qaysi qadimgi davlatda paydo bo’lgan?

+Xitoyda.

-Xindistonda.

-Eronda.

-Yunonistonda.
? Qadimgi dunyoning qaysi faylasufi borliqning dastlabki ibtidosi suv deb aytgan?

+Fales.

-Demokrit.

-Geraqlit.

-Pifagor.
? Stixiyali dialektikaga asos solgan qadimgi yunon faylasufi.

+Geraqlit.

-Pifogor.

-Anaksimen.

-Fales.
? Borliqning asosida tuproq yotadi, deb hisoblagan qadimgi davr mutafakkiri.

+Ksenofan.

-Diogen.

-Parmenid.

-Zenon.
? «G’oyalar dunyosi va soyalar dunyosi» ta’limotining asoschisi.

+Aflotun.

-Arastu.

-Suqrot.

-Demokrit.
? Moddiy dunyo bo’shliq va atomlardan tashkil topgan degan qarash muallifi.

+Demokrit.

-Geraqlit.

-Fales.

-Arastu.
? Olov olamning asosi deb hisoblagan faylasuf.

+Geraqlit.

-Demokrit.

-Ksenofont.

-Fales.
? Olamning asosida ideallashgan raqamlar yotadi deb …

-Demokrit hisoblagan.

-Geraqlit hisoblagan.

+Pifagor hisoblagan.

-Fales hisoblagan.
? Kalom ilmining aql maqomiga alohida e’tibor bergan Samarqandlik o’rta asr mutafakkiri.

+Abu Mansur Moturidiy.

-A.Yassaviy.

-M. G’azzoliy.

-Zamaxshariy.
? Bag’doddagi «Bayt-ul-hikma» da ishlagan va rahbarlik qilgan buyuk alloma.

-Abu Nasr Forobiy.

-Ibn Sino.

+Muhammad al-Xorazmiy.

-Beruniy.
? «Hindiston» asarining muallifi kim?

+Beruniy.

-Ibn-Sino.

-Forobiy.

-Ahmad Farg’oniy.
? Islom Karimovning qaysi tamoyili o’rta asrlar falsafasini o’rganishda muhim ahamiyat kasb etadi?

-«Kuchli davlatdan kuchli jamiyat sari».

-«Kuch-bilim va tafakkurda».

+«Olloh qalbimizda, yuragimizda».

-«Kuch-adolatda».
? Amir Temur davrida falsafa, mantiq ilmiga katta hissa qo’shgan olimlar.

+Sa’diddin Taftazoniy, Mir Sayyid Jurjoniy.

-Muhammad Sharif Buxoriy, Mirzo Bedil.

-Mirxond, Xondamir.

-Kamoliddin Behzod, Sayyid Baraka.
? «Ziji jadidi Ko’ragoniy» asarini kim yozgan?

+Mirzo Ulug’bek.

-Amir Temur.

-Mirxond.

-Xondamir.
? Insoning paydo bulishi haqidagi evolyusion konsepsiya asoschisi kim?

+ Ch. Darvin

-K.Linney

- Ch.Pirs

- A. Eyeynshtin

? O’rta asrlarda G’arbiy Yevropada universaliyalar (umumiy tushunchalar) ning mohiyati haqida bahs yuritgan oqimlarni aniqlang.

-dualizm va panteizm.

-deizm va idealizm.

+realizm va nominalizm.

-ob’ektiv va subyektiv dialektika.

? Xudo hamma narsalarda mavjud, hamma narsalar Xudoda mavjud deb hisoblagan G’arb uyg’onish davrining mutafakkiri kim?

-N.Kopernik.

-Galiley.

+Jordano Bruno.

-N.Kuzanskiy.
? Geliosentrizm nazariyasining asoschisi.

-Nikolay Kuzanskiy.

-Galiley.

-J.Bruno.

+Nikolay Kopernik.
? Yangi davr Yevropa faylasuflaridan qaysi biri hokimiyatlarni bo’linishi (qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud) tamoyillarini ko’rsatgan?

-F.Bekon.

-R.Dekart.

-Didro.

+Jon Lokk.
? XVIII asr fransuz milliy falsafa maktabi vakillarini aniqlang.

+Didro, Russo.

-Tomas Gobbs, Jon Lokk.

-F.Bekon, J.Lokk.

-Kant, Gegel.
? «Men fikr qilyapman, demak, men mavjudman» deb qaysi mutafakkir aytgan?

-F.Bekon.

-Kant.

-Gegel.

+R.Dekart.
? Nemis milliy falsafasi namoyondalarini aniqlang.

-Gobbs, Lokk.

-Didro, Lometro.

+I.Kant, Gegel.

-Russo, Golbax.
? Inson aqlining cheksiz qudratiga ishonchsizlik bilan qaragan nemis faylasufi.

-Gegel.

-Didro.

+Kant.

-Russo.
? Borliqning asosida «mutlaq g’oya», «dunyo ruhi» yotadi deb hisoblagan nemis faylasufi.

-Kant.

-Dekart.

+Gegel.

-Bekon.
? «Zardo’sht tavallosi» asarini kim yozgan?

+Fridrix Nisshe.

-Kant.

-Gegel.

-Shpengler.
? XIX – asrda paydo bo’lgan pozitivizm falsafiy oqimining asoschisi.

-Gegel.

-K.Popper.

-I.Kant.

+Ogyust Kont.
? XX asrdagi eng yirik diniy-falsafiy oqim.

-pozitivizm.

-germenevtika.

+neotomizm.

-pragmatizm.
? AQShda keng tarqalgan, foydali faoliyatga undovchi falsafiy ta’limot.

-ekzistensial falsafa.

-germenevtika.

+pragmatizm.

-neotomizm.
? Insonning mavjudligi (borlig’i), erkinligi g’oyalariga tayanuvchi falsafiy ta’limot.

+ekzistensializm.

-neotomizm.

-pragmatizm.

-pozivitizm.
? Jamiyat tarixi, taraqqiyoti sivilizasiyalar almashinuvidan iborat deb hisoblovchi ingliz olimini aniqlang.

-P.Sorokin.

-K.Popper.

+Arnold Toynbi.

-Rostou.
? Vahdati-vujud ya’ni xudoni olamning o’zida deb biladigan falsafiy oqim vakilini aniqlang.

-Boborahim Mashrab.

-So’fi Olloyor.

-Turdi Farog’iy.

+Mirzo Bedil.
? XIX asr oxiri ma’rifatparvarlik harakatining yirik namoyandalarini aniqlang.

-Yusuf Qorabog’iy, B.Mashrab.

+Ahmad Donish, Furqat.

-So’fi Olloyor, Turdi Farog’iy

-Mirzo Bedil, Muhammad Sharif Buxoriy.
? Jadidlar ilgari surgan asosiy g’oyalar.

+ma’rifat, taraqqiyot, mustaqillik g’oyalari.

-mulkiy tenglik g’oyalari.

-faqat adolat g’oyalari.

-faqat islom dinini rivojlantirish g’oyalari.
? Falsafaning borliq haqidagi ta’limoti.

-gnoseologiya.

-aksiologiya.

+ontologiya.

-sosiologiya.
? Borliqning shaqllari.

-moddiy va ijtimoiy borliq.

-moddiy va inson borlig’i.

+moddiy, ijtimoiy, ma’naviy.

-materiya va modda.
? Borliqning asosiy atributlari (ajralmas xususiyatlari).

-harakat va uning shaqllari.

+harakat, fazo va vaqt.

-fazo va vaqt.

-harakat va vaqt.
? Harakatning eng oddiy shaqli bu:

+mexanik.

-fizik.

-ximik.

-biologik.
? Harakatning eng yuqori shaqli bu:

-biologik harakat.

-mexanik harakat.

-fizik harakat.

+ijtimoiy harakat.
? Ijtimoiy harakat ..

+jamiyatda bo’ladi.

-jonli tabiatda ro’y beradi.

-jonsiz tabiatda ro’y beradi.

-butun borliqda ro’y beradi.
? Harakat bu:

-faqat jamiyatda ro’y beradi.

-faqat jonsiz tabiatda bo’ladi.

+butun borliqdagi barcha o’zgarishlar.

-jonsiz tabiatdagi o’zgarishlar.
? Fazo …

+narsalarni ko’lami, hajmi va o’zaro joylashish tartibini ifodalaydi.

-hodisalarning ketma-ketligini ifodalaydi.

-miqdoriy ko’rsatkichli ifodalar.

-sifatni aks ettiradi.
? Vaqt …

-fizikaviy o’zgarishlarni aks ettiradi.

+hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini ifodalaydi.

-fazoviy o’zgarishlarni aks ettiradi.

-miqdoriy o’zgarishlar.
? Borliqning miqyosiy struktura darajalari.

-mikrodunyo va makrodunyo.

+mikrodunyo, makrodunyo, megadunyo.

-makrodunyo va megadunyo.

-jonli va jonsiz tabiat.
? Borliqning sifatiy rivojlanish darajalari:

-jonli va jonsiz tabiat.

-materiya va modda.

-organik va anorganik dunyo.

+anorganik, organik, ijtimoiy dunyo.
? Biosfera nima?

-inson tarqalgan qismi.

-inson aql-idrokining tarqalgan chegarasi.

+Yerning hayot tarqalgan qismi.

-jonsiz tabiat chegarasi.
? Noosfera …

+inson aqlining olamga ta’sir ko’rsatish chegarasi.

-yerning hayot tarqalgan chegarasi.

-hayvonot dunyosi tarqalgan chegarasi.

-o’simliklar dunyosining inson bilan bog’liqligi.
? Qonunning falsafiy tushunchasi aks ettiradi:

-ongdagi o’zaro aloQadorlikni.

+narsa va hodisalarning muhim, zaruriy, umumiy takrorlanib turuvchi aloqadorliklarini.

-faqat jamiyatdagi o’zaro bog’lanishlarni.

-muhim bo’lmagan, tashqi bog’lanishlarni.
? Tafovut…

-narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshash tomonlarni ifodalaydi.

-bir-birini inkor qiluvchi tomonlarini ifodalaydi.

+narsa-hodisalarning farq qiluvchi tomonlarini ifodalovchi tushuncha.

-qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydi.
? Ayniyat tushunchasi nimani ifodalaydi?

+narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshash tomonlarni.

-narsa-hodisalardagi farq qiluvchi tomonlarni.

-qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatlarni.

-bir-birini inkor qiluvchi tomonlarni.
? Qarama-qarshilik tushunchasi…

-narsa-hodisalardagi o’xshash tomonlarni.

-narsa-hodisalarning farq qiluvchi tomonlarini.

+narsa-hodisalarning bir-birini taqozo etuvchi va shu bilan birga bir-birini inkor etuvchi.

-tabiat va jamiyat munosabatiga.
? Ziddiyat nima?

+qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydigan tushuncha.

-narsa-hodisalar o’rtasidagi o’xshashliklarni ifodalaydigan tushuncha.

-narsa-hodisalardagi farqlarni ifodalaydigan tushuncha.

-jamiyat va inson munosabatlarini ifodalaydigan tushuncha.
? Sifat tushunchasining falsafiy mazmuni.

-predmetning hajmi, o’lchovi, og’irligi, harakat tezligini tavsiflaydi.

-miqdor bilan birligini aks ettiradi.

+narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bo’lib, uning xossa, xususiyatlari birligini ifodalaydi.

-eski sifatdan yangi sifatga o’tishni ifodalaydi.
? Miqdor …

-sifat bilan birligini aks ettiradi.

-predmetlarning sifatiy o’zgarishlarini ifodalaydi.

+predmetning hajmi, o’lchov, og’irligi, harakat tezligi va shu kabilar bilan tavsiflanadi.

-oddiydan murakkabga o’tishni ko’rsatadi.
? Miqdor va sifat birligini ifodalaydigan tushuncha.

-sakrash.

-ayniyat.

-tafovut.

+me’yor.
? Tabiat va jamiyatda sodir bo’ladigan sifat o’zgarishlarini anglatadigan tushuncha:

+sakrash.

-qarama-qarshiliklar.

-ziddiyat.

-me’yor.
? Eskini yangi bilan almashinuvi…

+inkor deb aytiladi.

-miqdor deyiladi.

-me’yor deyiladi.

-qarama-qarshilik deyiladi.
? Inkorni-inkor qonuni bo’yicha taraqqiyot …

-to’g’ri chiziqli bo’ladi.

+spiralsimon shaqlga ega bo’ladi.

-chiziqlar tutashgan aylana shaqlda bo’ladi.

-vorissiz bo’ladi.
? Falsafa tarixida kategoriyalarni ilmiy o’rganib, falsafani fan darajasiga ko’targan olim kim?

-Suqrot.

-Demokrit.

+Arastu.

-Geraqlit.
? Narsa va hodisalardagi o’zaro bog’lanish va eng umumiy aloqadorliklarni ifodalaydigan tushuncha …

-holat deyiladi.

-xossa deyiladi.

+kategoriya deyiladi.

-munosabat deyiladi.
? Olamdagi narsa, voqyea va jarayonlarga xos bo’lgan belgilar hamda xususiyatlarni aks ettiruvchi falsafiy kategoriyani aniqlang.

-umumiylik.

-mazmun

-mohiyat.

+alohidalik.
? Narsa, hodisalar, jarayonlarga xos doimiy, takrorlanadigan belgilar, xususiyatlar yig’indisini aks ettiruvchi falsafiy tushuncha.

+umumiylik.

-sabab.

-oqibat.

-alohidalik.
? Narsa va hodisalardagi qismlar o’rtasidagi birlikni ifodalovchi falsafiy kategoriya?

-qism.

-xususiylik.

+butun.

-shaql.
? Butun tarkibidagi alohidalik nima deb aytiladi?

+qism.

-imkoniyat.

-tasodif.

-zaruriyat.
? Ma’lum sharoit mavjud bo’lgan taqdirda albatta yuz beradigan voqyea yoki hodisa…

+zaruriyat.

-tasodif.

-butun.

-qism.
? Sabab va oqibat aloqadaorligi (sababiyat) ni tan oluvchi ta’limot.

-agnostisizm.

-aksiologiya.

-ontologiya.

+determinizm.
? Sababiyatni inkor qiluvchi ta’limot.

-aksiologiya.

+indeterminizm.

-ontologiya.

-agnostisizm.
? Yangi narsa, hodisa kelib chiqishini ifodalovchi muayyan shart-sharoit, vaziyat …

+imkoniyat.

-voqyelik.

-tasodif.

-zaruriyat.
? Real holat va mavjud bo’lib turgan hodisalarni ifodalovchi kategoriya (ro’yobga chiqqan imkoniyat).

-zaruriyat.

-imkoniyat.

+voqyelik.

-tasodif.
? Muayyan narsa, hodisalar, jarayonlarning o’ziga xos sifat, xususiyatlari, muhim belgilari, elementlarining yig’indisini..

-shakl anglatadi.

+mazmun tushunchasi anglatadi.

-tasodif.

-zaruriyat.
? Narsa, hodisa va jarayonlarning ichki, muhim, asosiy, zaruriy, barqaror aloqadorlik, munosabatlarini ifodalaydigan falsafiy kategoriya.

-hodisa.

-shaql.

+mohiyat.

-oqibat.
? Mohiyatning tashqi ifodasi, namoyon bo’lishi…

-mohiyat.

-imkoniyat.

+hodisa.

-voqyelik.
? Natijani zaruran kelib chiqishini ta’minlovchi hodisa …

-butun deyiladi.

+sabab deyiladi.

-oqibat deyiladi.

-qism deyiladi.
? Hodisalar zanjirida sababning ta’sirida vujudga keladigan yangi hodisa bu:

-mohiyat.

-inkor.

+oqibat.

-miqdor.
? «Dialektika» so’zini birinchi bo’lib qo’llagan faylasuf kim?

-Aflotun.

-Arastu.

-Fales.

+Suqrot.
? «Dialektika» atamasining lug’aviy ma’nosi qanday?

+ «suhbat, bahs»

-«moddiylik»

-«g’oya»

-«ikkilangan»
? Olamdagi narsa va hodisalar doimo o’zgarishda, o’zaro aloqadorlik va bog’liqlikda, rivojlanish va taraqqiyotda deb hisoblovchi ta’limot.

-metafizika.

-eklektika.

+dialektika.

-sofistika.
? «O’zingni bilsang, olamni bilasan» iborasi kimga tegishli?

-Gegel.

-Byuxner.

+Suqrot.

-N.Kopernik.
? G’arbiy Yevropalik qaysi olim psixika ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o’zidan iborat uch qatlamdan tashkil topgan deb hisoblagan?

-Xaydegger.

-Ch.Pirs.

+Freyd.

-P.Sorokin.
? In’ikosning oliy shaqli, inson miyasining xossasi, ijtimoiy (jamiyat) taraqqiyotining mahsuli degan ta’rif qaysi ma’naviy hodisaga taalluqli?

-ma’naviyatga.

-ruhiyatga.

+ongga.

-sezgiga.
? O’zini bilish, baholash, tartibga solish qaysi noyob ma’naviy hodisaga xos?

-tasavvufga.

-idrokka.

+o’z-o’zini anglashga.

-sezgiga.
? Inson aqliy sohasidan tashqarida, ong tomonidan nazoratga olinmaydigan turli ruhiy hodisa va holatlar…

-ong

-tafakkur.

+ongsizlik.

-sezgi, tasavvuflar.
? Ruhiy tahlil (psixoanaliz) ta’limotining asoschisi.

-K.Yung.

+Z.Freyd.

-E.Fromm.

-K.Popper.
? Ijtimoiy ong nima?

-bir kishiga tegishli qarashlar.

-faqat siyosiy qarashlar.

+jamiyatning muayyan davriga tegishli bo’lgan umumiy his-tuyg’u, kayfiyatlar, qarashlar, g’oyalar nazariyalar.

-axloqiy qarashlar va huquq.
? Jamiyatdagi voqyelik va real borliqning alohida olingan shaxsning ongida aks etishi …

-ijtimoiy ong.

-jamoa ongi.

+individual ong.

-guruh ongi.
? Voqyelikni aks ettirish darajasiga ko’ra ijtimoiy ong … bo’linadi.

-axloqiy va diniy ongga.

+odatiy (kundalik) va nazariy ongga.

-siyosiy va huquqiy ongga.

-san’at va ijtimoiy ongga.
? Ijtimoiy ongning darajalariga kiradi:

-tasodif va zaruriyat.

-mazmun va shaql.

+ijtimoiy psixologik va ijtimoiy idealogik (mafkura)

-mohiyat va hodisa.
? Ijtimoiy psixologiya (ruhiyat):

+Ijtimoiy guruhlar hayotini muayyan his-tuyg’ular, kayfiyatlarda aks ettiradi.

-Alohida shaxslar qarashini aks ettiradi.

-Manfaatlar, g’oyalarni aks ettiradi.

-Tabiat va jamiyatdagi o’tkir muammolarni ko’rsatadi.
? Ijtimoiy guruhlar ehtiyojlari, manfaatlarining ichki mohiyatini,s ababini har xil g’oyalar, nazariyalar, ta’limotlar shaqlida aks ettiruvchi tushuncha:

-ijtimoiy psixologiya.

+ijtimoiy ideologiya (mafkura).

-din.

-adabiyot.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni badiiy obrazlar orqali aks ettiradi?

-huquqiy ong.

+estetik ong.

-axloqiy ong.

-diniy ong.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni (borliQni) ilmiy tushuncha, qonunlar , nazariyalar orqali aks ettiradi?

+fan.

-axloq.

-din.

-siyosat.
? Gnoseologiya so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang.

-borliq haqida ta’limot.

-qadriyatlar haqida ta’limot.

+bilish nazariyasi.

-amaliyot haqidagi ta’limot.
? Olamni, voqyelikdagi moddiy va ma’naviy sistemalar mohiyatini, tabiat va insoniyat qonuniyatlarini ishonarli bilish mumkinligini inkor etuvchi ta’limot.

-gnostisizm.

-gnoseologiya.

+agnostisizm.

-aksiologiya.
? Inson ongini yangi bilimlar bilan boyib borish jarayonini qaysi tushuncha izohlaydi?

-bilim.

-sezgi.

+bilish.

-tasavvuf.
? Inson bilish jarayonining umumiy natijasi…

-idrokdir.

-tushunchadir.

+bilimdir.

-sezgidir.
? Inson bilishining bosqichlarini ko’rsating.

-tushuncha va xulosa.

-hukm va xulosa.

+hissiy va aqliy (mantiqiy) bilish.

-sezgi, idrok, tasavvuf.
? Hissiy bilish shaqllarini aniqlang.

-tushuncha, hukm, xulosa.

-til, belgi, ma’no.

+sezgi, idrok, Tasavvuf.

-kuzatish, analiz, sintez.
? Aqliy (mantiqiy) bilish shaqllari bu:

-sezgi, idrok, Tasavvuf.

-kuzatish, analiz, sintez.

+tushuncha, hukm, xulosa.

-induksiya, deduksiya, analogiya.
? Ijtimoiy bilish …

-tabiatni bilishdir.

+jamiyatni, ijtimoiy jarayon va hodisalarni bilishdir.

-jonli tabiatni o’rganish.

-moddiy olam qonunlarini bilish.
? Ilmiy bilishning usullari bu:

-kuzatish, analiz, sintez, eksperiment.

-abstraktlashtirish, konkretlashtirish, ideallashtirish.

-induksiya, deduksiya, modellashtirish.

+hammasi to’g’ri.
? Inson bilimlarining voqyelikka muvofiqligini qaysi falsafiy tushuncha aks ettiradi?

-adolat.

-erkinlik.

+haqiqat.

-tenglik.
? Bilishning subyekti…

-barcha tirik mavjudotlar.

-reallikning o’zi

+malaka, ko’nikmaga ega inson.

-borliqning barcha ko’rinishlari.
? Bilishning ob’ekti ….

-faqat tabiatdagi narsalar va hodisalar.

-faqat inson faoliyati.

+borliqning barcha ko’rinishlari, shaqllari.

-faqat jonli tabiat.
? Ilmiy bilish bu:

-axloqiy normalar yordamida bilish.

-diniy qadriyatlar yordamida bilish.

+fan yordamida bilish.

-faqat san’at vositalari orqali bilish.
? Ob’ektni qismlarga bo’lib, tahlil qilib, shu qismlarni fikran bir butunga birlashtirish:

-kuzatish va eksperiment.

+analiz va sintez.

-modellashtirish.

-analogiya.
? «O’zligingni bil, angla» degan hikmatli so’zlar qadimgi dunyoning qaysi faylasufiga tegishli?

-Arastu.

-Aflotun.

-Gippokrat.

+Suqrot.
? Insonni kelib chiqish va rivojlanishini o’rganadigan fan.

-adabiyot, tilshunoslik.

+antropologiya.

-etnografiya.

-lingvistika.
? Borliqning bir qismi bo’lib, odamlar uyushmasining maxsus shaqli, kishilar o’rtasida amal qiladigan munosabatlar yig’indisi bu:

-jonli tabiat.

-millat.

+jamiyat.

-inson.
? Jamiyat hayotining sohalari:

-moddiy va axloqiy.

-moddiy va siyosiy.

+moddiy, ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy.

-ma’naviy va huquqiy.
? Jamiyat taraqqiyotining tadrijiy rivojlanishi, ijtimoiy tizimning muayyan darajadagi bir tekis faoliyat ko’rsatish imkoniyati….

-turg’unlik.

-beqarorlik.

+barqarorlik.

-erkinlik.
? Hozirgi davr jamiyati taraqqiyotining mezoni.

-faqat moddiy boyliklarni o’sib borishi.

-faqat ma’naviy boyliklarning o’sishi.

-shaxs erkinligi darajasining o’sib borishi.

+milliy ongning rivojlanishi.
? Jamiyatning ijtimoiy tuzilishiga…

-faqat milliy va elatlar kiradi.

-faqat oila va urug’lar kiradi.

+Oila, toifa, tabaqa, sinflar, urug’, qabila, elat, millatlar kiradi.

-irqlar kiradi.
? Madaniyat – bu:

+Moddiy va ma’naviy boyliklar yig’indisi, jamiyat, insonning sifat ko’rsatkichi.

-moddiy boyliklar yig’indisi.

-ma’naviy boyliklar yig’indisi.

-ijtimoiy ong.
? Madaniyatning asosiy turlari:

-mehnat qurollari va turmush tarzi.

-axloq va san’at.

+moddiy va ma’naviy madaniyat.

-din va fan.
? «Sivilizasiya» qanday ma’noni bildiradi.

-«jamiyatga tegishli»

+«fuqarolikka oid»

-«din rivoji»

-«axloqqa taalluqli».
? Sivilizasiya tushunchasi qaysi javobda to’laroq ochilgan?

+moddiy va ma’naviy taraqqiyotning uyg’unligi.

-moddiy rivojlanish.

-ma’naviy taraqqiyot.

-iqtisodiy o’zgarishlar.
? Butun insoniyat tarixini uch davrga – agrar jamiyat, sanoat(industrial) jamiyati va postindustrial jamiyat (axborot jamiyati) ga bo’lgan olim.

+O.Toffler.

-U.Rostou.

-P.Sorokin.

-K.Popper.
? Aksiologiya so’zining lug’aviy ma’nosi.

+qadriyatlar ta’limoti.

-madaniyat to’g’risida ta’limot.

-axloq haqidagi fan.

-bilish to’g’risidagi ta’limot.
? Huquqning mohiyati, ahamiyati, huquqiy ong va huquqiy faoliyatning o’zaro bog’liqlik jihatlarini o’rganadigan fan.

+huquq falsafasi.

-qadriyatlar falsafasi.

-madaniyat nazariyasi.

-siyosat falsafasi.
? Qadriyat nima?

+narsa va hodisalardagi inson va jamiyat uchun ijtimoiy ahamiyatlilik jihatlarini ifodalaydigan tushuncha.

-narsalar qiymatini aks ettiradi.

-hodisalardagi muhim bo’lmagan tomonlarni aks ettiradi.

-narsalarning alohida belgilarini ko’rsatadi.
? Borliqni ilmiy tushunchalar (kategoriyalar), qonunlar, nazariyalar orqali aks etuvchi ijtimoiy ong shaqli.

+fan.

-din.

-axloq.

-san’at.
? Yangi davrda «Bilim - kuchdir» shiorini ilgari surgan olimlar.

-I.N’yuton, Kopernik.

-Kepler, Bruno.

+Rene Dekart, Frensis Bekon.

-Galiley, Kant.
? Global (umumbashariy) muammolarning asosiy xususiyati.

-bir mintaqa xalqlariga xavf solishi.

+butun insoniyatga xavf solishi va barcha xalqlar va davlatlar bilan hamkorlikda hal qilinishi.

-bitta xalq taqdiri bilan bog’liqligi.

-bir guruh xalqlar faoliyati bilan bog’liqligi.
? Siyosat falsafasining markaziy mavzui…

-inson faoliyatining barcha qirralaridir.

-insonning ma’naviy faoliyati hisoblanadi.

+insonning siyosiy ongi, siyosiy faoliyatidir.

-moddiy hayot qirralaridir.
? Monizm qanday ta’limot?

+Olamning asosi yakkayu yagona sababga, bitta asosga ega deyuvchi ta’limot.

-Olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi, deb e’tirof etadigan ta’limot.

-Olamning asosida moddiy narsa yotishni e’tirof etadi.

-Olamning asosida ruh yoki g’oyalar yotadi.
? «Avesto»ning vatani…

-Qadimgi Farg’ona.

+Qadimgi Xorazm.

-Qadimgi Hindiston.

-Qadimgi Misr.
? Borliqning asosida tuproq yotadi, deb hisoblagan qadimgi davr mutafakkiri.

-Diogen.

-Parmenid.

-Zenon.

+Ksenofan.
? Kalom ilmining aql maqomiga alohida e’tibor bergan Samarqandlik o’rta asr mutafakkiri.

-A.Yassaviy.

-M. G’azzoliy.

-Zamaxshariy.

+Abu Mansur Moturidiy.
? Xudo hamma narsalarda mavjud, hamma narsalar Xudoda mavjud deb hisoblagan G’arb uyg’onish davrining mutafakkiri kim?

-N.Kopernik.

-Galiley.

-N.Kuzanskiy.

+Jordano Bruno.
? Nemis milliy falsafasi namoyondalarini aniqlang.

-Gobbs, Lokk.

-Didro, Lometro.

+I.Kant, Gegel.

-Russo, Golbax.
? XIX asr oxiri ma’rifatparvarlik harakatining yirik namoyandalarini aniqlang.

-Yusuf Qorabog’iy, B.Mashrab.

-So’fi Olloyor, Turdi Farog’iy

-Mirzo Bedil, Muhammad Sharif Buxoriy.

+Ahmad Donish, Furqat.
? Harakatning eng oddiy shaqli bu:

-fizik.

+mexanik.

-ximik.

-biologik.
? Vaqt …

-fizikaviy o’zgarishlarni aks ettiradi.

-fazoviy o’zgarishlarni aks ettiradi.

+hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini ifodalaydi.

-miqdoriy o’zgarishlar.
? Qonunning falsafiy tushunchasi aks ettiradi:

-ongdagi o’zaro aloqadorlikni.

-faqat jamiyatdagi o’zaro bog’lanishlarni.

-muhim bo’lmagan, tashqi bog’lanishlarni.

+Narsa va hodisalarning muhim, zaruriy, umumiy takrorlanib turuvchi aloqadorliklarini.
? Sifat tushunchasining falsafiy mazmuni.

+narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bo’lib, uning xossa, xususiyatlari birligini ifodalaydi.

-predmetning hajmi, o’lchovi, og’irligi, harakat tezligini tavsiflaydi.

-miqdor bilan birligini aks ettiradi.

-eski sifatdan yangi sifatga o’tishni ifodalaydi.
? Inkorni-inkor qonuni bo’yicha taraqqiyot …

-chiziqlar tutashgan aylana shaqlda bo’ladi.

-vorissiz bo’ladi.

+spiralsimon shaqlga ega bo’ladi.

-to’g’ri chiziqli bo’ladi.
? Narsa va hodisalardagi qismlar o’rtasidagi birlikni ifodalovchi falsafiy kategoriya?

+butun.

-qism.

-xususiylik.

-shaql.
? Yangi narsa, hodisa kelib chiqishini ifodalovchi muayyan shart-sharoit, vaziyat …

-voqyelik.

-tasodif.

-zaruriyat.

+imkoniyat.
? Natijani zaruran kelib chiqishini ta’minlovchi hodisa …

-butun deyiladi.

-qism deyiladi.

+sabab deyiladi.

-oqibat deyiladi.
? O’zini bilish, baholash, tartibga solish qaysi noyob ma’naviy hodisaga xos?

-tasavvufga.

+o’z-o’zini anglashga.

-idrokka.

-sezgiga.
? Voqyelikni aks ettirish darajasiga ko’ra ijtimoiy ong … bo’linadi.

-axloqiy va diniy ongga.

-siyosiy va huquqiy ongga.

-san’at va ijtimoiy ongga.

+odatiy (kundalik) va nazariy ongga.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni (borliqni) ilmiy tushuncha, qonunlar , nazariyalar orqali aks ettiradi?

-axloq.

-din.

+fan.

-siyosat.
? Inson bilishining bosqichlarini ko’rsating.

+hissiy va aqliy (mantiqiy) bilish.

-sezgi, idrok, Tasavvuf.

-tushuncha va xulosa.

-hukm va xulosa.
? Inson bilimlarining voqyelikka muvofiqligini qaysi falsafiy tushuncha aks ettiradi?

-adolat.

-erkinlik.

+haqiqat.

-tenglik.
? Butun insoniyat tarixini uch davrga – agrar jamiyat, sanoat jamiyati va postindustrial jamiyat (axborot jamiyati) ga bo’lgan olim.

-U.Rostou.

-P.Sorokin.

-K.Popper.

+O.Toffler.
? Huquqning mohiyati, ahamiyati, huquqiy ong va huquqiy faoliyatning o’zaro bog’liqlik jihatlarini o’rganadigan fan.

+huquq falsafasi.

-qadriyatlar falsafasi.

-madaniyat nazariyasi.

-siyosat falsafasi.
? Miloddan avvalgi X asrdan eramizning VII –asrgacha davr mahsuli bo’lgan diniy-falsafiy ta’limot.

-buddaviylik.

-moniylik.

+zardo’shtiylik.

-mazdakchilik.
? Borliqning shaqllari.

-moddiy va ijtimoiy borliq.

+moddiy, ijtimoiy, ma’naviy.

-moddiy va inson borlig’i.

-materiya va modda.
? Narsa va hodisalardagi o’zaro bog’lanish va eng umumiy aloqadorliklarni ifodalaydigan tushuncha …

-holat deyiladi.

+kategoriya deyiladi.

-xossa deyiladi.

-munosabat deyiladi.
? G’arbiy Yevropalik qaysi olim psixika ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o’zidan iborat uch qatlamdan tashkil topgan deb hisoblagan?

-Xaydegger.

+Freyd.

-Ch.Pirs.

-P.Sorokin.
? Siyosat falsafasining markaziy mavzui…

-Inson faoliyatining barcha qirralaridir.

-Insonning ma’naviy faoliyati hisoblanadi.

+Insonning siyosiy ongi, siyosiy faoliyatidir.

-Moddiy hayot qirralaridir.
? Dastlabki falsafiy qarashlar.

-G’arbda paydo bo’lgan

+Sharqda paydo bo’lgan

-G’arb va Sharqda bir paytda paydo bo’lgan

-Germaniya, Yunonistonda paydo bo’lgan.
? Xorazmda Ma’mun Akademiyasi qachon tashkil topgan ?

-1010 – yilda

-1016 - yilda

+1004 – yilda

-1116 – yilda
? Xorazm Ma’mun Akademiyasi qanday nomlangan ?

+«Dorul hikma va maorif»

-«Bayt ul-hikma»

-«Ma’mun Akademiyasi»

-«Xorazm Akademiyasi»
? O’zbekiston Respublikasida inson, uning huquq va erkinliklari hamda manfaatlari

-Ma’naviy qadriyatlardan biri.

-Ma’naviy qadriyatlar tizimiga kiradi.

-Huquqiy va siyosiy qadriyatlar birligini ifodalaydi.

+Eng oliy qadriyat.
? Odamlarning ongli faoliyati orqali amalga oshadigan harakat shaqli bu:

+ijtimoiy harakat.

-biologik harakat.

-mehanik harakat.

-fizik harakat.
? Amaliyotda isbotlangan va sistemaga tushirilgan bilimlar yig’indisi:

-ilmiy faraz (gipoteza)

-induksiya

+ilmiy nazariya

-dedeksiya
? Diniy dunyoqarashning asosini nima tashkil etadi?

-bilim kurtaqlari

-dunyoni anglash

+imon

-dunyoning tuzilishi xakida fantastik Tasavvuflar
? Falsafiy dunyoqarash nimaga tayanadi?

-xissiyot

+onglilik, intelektualik

-dunyoni xis kilish

-ishonch, e’tikod
? Kadimgi yunistonda atomistik ta’limotning vakili kim edi?

-Anaksiman

-Anaksimandr

+Demokrit

-Geraqlik
? Kim dunyoning birlamchi asosi «apeyron» deb xisoblagan edi?

-Anaksiman

-Demokrit

-Geraqlit

+Anaksimandr
? «Uzing-uzingni angla» iborasining muallifi kim?

-Epikur

-Empedokl

+Sukrot

-Pifagor
? Sufizm diniy falsafiy ta’limoti nima asosda yuzaga kelgan?

-Xristianlik asosida

- Budaviylik asosida

- ob’ektiv idealizmgatayanib

+Islom asosida
? «Substansiya» kategoriyasi nimani anglatadi?

- ongning amal kilishi

+narsa xodisa jarayonlarening ichki birligi va turli-tumanligi

-mikdor va sifatiy uzgarishlarning uzaro bir biriga utishi

- fazo va vakt birligi
? Materiya harakatining qaysi shaqli bir muncha murakkab va oliydir?

-mexanik

-fizik

-biologik

+ijtimoiy
?Falsafaning funksiyalari?

-siyosiy bilish

+dunyoqarash, metodologik, tarbiyaviy

-ma’naviy kvintessensiya sifatida namoyon buladi

-ijtimoiy tarakkiyot qonuniyatlarini urganadi
? Markaziy Osiyo Shark aristotelchilik yunalishining asoschilaridan biri kim ?

+Al-Kindiy

-Nakshbandiy

-Forobiy

-Gazzoliy
? 20 asr falsafasidagi «Mavjudlik falsafasi»:

-neopifogorizm

-neoplatanizm

-yesh gegelchilik

+ekzistensializm
? «Zijiy Jadid Kuragoniy» asarining muallifi kim?

-Beruniy

+Ulugbek

-Al-Xorazmiy

-Ibn Sino
? «Hayot falsafasi» irrasional yo’nalishining assosini nima tashkil etadi?

-idrok

-iroda

+intuisiya

-aql
? Psixoanaliz ta’limotining asoschisi kim?

-D. Dyui

-R. Avenarius

+Z. Freyd

-E. Max
? «Narsa o’zida»ni bilib bo’lmaydi deb kim aytgan edi?

-Volter

-Gegel

+I. Kant

-Berkli
? Sensualizm bu shunday ta’limotki:

-aql-bilishning yagona manbai

- Xudo tabiatdan tashqarida bumaydi, balki u bilan aynandir

+sezgi bilishning yagona manbaidir

-Xudo yagona substansiya
? Inkorni inkor kilishning asosiy xususiyatlari:

+borlikda yangi sifat xolati namoyen bulishini kursatadi

-taraqqiyot jarayonining yunalishini tushuntiradi

-taraqqiyt jarayonining mixanizmini anglatadi

-taraqqiyot jarayonining mambaini anglatadi
? Dialektika bu shunday ta’limotki:

+rivojlanayotgan, o’zgaruvchan borliq to’grisidagi ta’limotdir

-olamni va uning qonunlarini bilish

-jamiyat ijobiy taraqqiyotini o’rganadi

-ma’naviy qadriyatlar va madaniyat
? Qarama-qarshilik bu:

-ayniyatning tafovutga o’tishi

-barqarorlik va o’zgaruvchanlik o’rtasidagi tafovutni aks ettiradi

-ta’sirning aks ta’sirga aylanishi

+ijtimoiy sistemadagi konfliktninng namoyon bo’lishi
? Ziddiyat tushunchasi bu:

-konfliktli xolatlar vujudga kelishi disgormoniyasi, yemirilishi omili

+qarama-qarshi tomonlar o’rtasidagi tashki munosabatlarni aks ettiradi

-formal logika qonunlari jarayonining buzilishi

-qarama-qarshi tomonlar o’rtasidagi o’zaro munosabat
? Sifat va miqdor birligi va aloqadorligini anglatuvchi tushuncha:

-struktura

-qism

+me’yor

-qonun
? Sakrash bu:

-barqarorlikning buzilishi

-eski sifatdan yangisiga o’tish jarayoni

+narsa va xodisalar meyorining buzilishi

-bir narsaning ikkinchi narsaga aylanishi
? Dialektik inkor bu:

+harakat bir xolatdan ikkinchi xolatga o’tish jarayoni

- odamlarning ishlab chiqarish jarayonidagi uzaro aloqadorligi

- tabiat, jamiyat, bilishdagi o’zgarishlar

- destruktiv va konstruktiv o’zgarishlar aloqadorligining namoyon bo’lishi
? Sintez bu:

-bir-birini inkor qiluvchi qarama-qarshi xususiyat va sifatlarning uzaro kushiluvidir

+bilish faoliyati (Tasavvuf, tushuncha va boshkalar) elementlarining uzaro birikuviga olib keluvchi mantiqiy operasiyadir

-analizga qarama-qarshi bo’lgan jarayon faoliyatidir

-jamiyat, madaniyat va bilishdagi turli, bir-biri bilan rakobatdagiyendashuv jarayoni, xodisalarining birikuvidr
? Rivojlanish tushunchasi bu:

-ob’ektlar va sistemalar yangilanishi va uzgarishlarini ifodalaydigan majmuaviy natijasidr

-tabiat va jamiyatdagi zaruriy uzgarishlar jarayonidir

+tabiat va jamiyatdagi narsa va xodisalarning bir-biriga utishi,bir-birini takozo kilish -jarayonidagi progressiv va regrissiv uzgarishlardir

-kuydan yukoriga karab boruvchi evolyusiyasi jarayonidir
? Fazo bu:

-narsa va xodisalarning fazoda mavjudligi

-narsalar urtasidagi ketma ketlik

-narsalarning kulamini anglatadi

+narsa va xodisalarning urni, tartibi va ularning mavjudligini ifodalovchi kategoriyalardir
?Metafizik ta’limot bu:

-olamning takomillashuvi xakidagi

-rivojlanishni ziddiyatlarning paydo bulishi va xal kilinishi asosida ruy berishni tan -olmaydigan diniy ta’limot

+jamiyat taraqqiyotidagi uzaro takrorlanishni tan oluvchi

-rivojlanishning fakat mikdoriy kupayishi
? Materializmning tarixiy shaqllari:

+sodda materializm, metafizik materializm, dialektik materializm

-sodda materializm, vulgar materializm

-dialektik materializm, tarixiy materializm

-iktisodiy materializm, antropologik materializm, dialektik materializm
?Yevropa Uygonish davri falsafasining asosiy vakillari:

-Gegel, Feyrbax,Bruno

-N. Kuzanskiy, A. Radiщyev, A. Donish

+N. Kuzanskiy, N. Kapernik, J. Bruno

-N. Kapernik, D. Berkliy, E. Max
? Ijtimoiy ong darajalari:

-axloqiy ong, estetik ong, diniy ong, huquqiy ong, siyosiy ong

-siyosiy ong, amaliy ong, ekologik ong

+ijtimoiy idiologiya, nazariy ong

-estetik, diniy, axloqiy ong
? 18 asr materializm vakillari:

-T. Gobbs, B. Spinoza, J. Lametriy, Sh. Spidoznik

-F. Bikkon, D. Didro, J. Malye

-P. Golbax, J. Lokk, L. Karr

+D. Didro, J. Lametriy, K. Gelveskiy, P. Golbax
? Bilish jarayonning belgilari:

+Amaliyet, xissiyet, bilish

-mantiqiy bilish, induksiya, deduksiya

-xissiy bilish, analiz, sintez

-mantiqiy bilish, model, modelllashtirish
? Agnostisizm asosochisi bo’lgan ingliz faylasufi kim:

-Bekon

+David Yum

-Gobbs

-Lokk
? Yangi davr falsafasida mantiqiy usulning asoschichi:

+Dekart

-Spinoza

-Bekon

-Gelvesiy
? Yangi davr falsafasida emperik bilish usulining asoschisi:

-Dekart

-Didro

+F.Bekon

-Leybnis
? Idealizmning turlari:

-pragmatizm, neotomizm

-konvensionalizm subyektiv idealizm

+ob’ektiv va subyektiv idealizm

-ekzistensializm ob’ektiv idealizm
? Davlatning asosiy vazifalari:

-odamlarning munosabatlarini boshkarib borish

-odamlarga gamxurlik kilish

-xujallik muomalarini bajarish

+tartib va intizom urnatish
? Stixiyali dialektika asoschisi:

-Demokrit

-Levkipp

+Geraqlit

-Platon
? Bilish bu:

+ob’ektiv dunyoning inson miyasida faol, maksadga muvofik in’ikos qilinishi

-odam ko’rgani o’z miyasida in’kos qilishi

-sezgilar asosida kelib chikkan bilim

-insonning oynadagi aksi
? Madaniyat tushunchasining ma’nosi:

-moddiy boyliklar yig’indisi

-ma’naviy boyliklar yig’indisi

+insonlar tomonidan yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklar yig’indisi

-san’at, adabiyot, musiqa, til
? Sivilizasiya tushunchasining falsafiy ma’nosi:

+jamiyat rivoji darajasini ifodalovchi tushuncha

-moddiy taraqqiyot darajasini ifodalash

-moddiy va ma’naviy madaniyati yuksak rivojlangan jamiyat

-aql-idrok, adolat va erkinlik hukmron bo’lgan jamiyat
? Qadriyatlar falsafiy tushunchasining ma’nosi:

-Moddiy boyliklar yig’indisini ifodalovchi.

-Odam uchun zarur bo’lgan barcha buyumlarni ifodalovchi.

-Ma’naviy qadriyatlar yig’indisini ifodalovchi.

+Buyum, xodisa va jarayonlarning odam uchun keraqligini ifodalovchi.
? Filosofiya qaysi jamiyatda kelib chiqdi?

-Ibtidoiy jamoada

-Feodalistik jamiyatida

+Kuldorlik jamiyatida

-Feodalizmdan kapitalizmga utish davrida
? Farobiyning falsafiy qarashlarini aniqlang

-Idealizm va ponteizm

+Panteizm

-Panteizm va deizm

-Metafizik materializm
? «Nazariya» tushunchasining ta’rifi

-Xulosalar yig’indisi

-Tushunchalar yig’indisi

+Sistemalashtirilgan va amaliy jixatdan asoslangan bilimlar yig’indisi

-Taxminlarga asoslangan bilim
? Emperik bilish shaqllarni aniklang

+Kuzatish, o’lchash, taqqoslash, ekspriment

-Miqdor, sifat, meyor

-Sezgi, idrok, tasavvuf

-Farmalashtirish, tarixiylik va mantiqiylik
? Olamning paydo bo’lishi asosi «Xudo» keyin dunyo o’z qonunlari bo’yicha rivojlanishi ta’kidlagan nazariyasi

-Nominalizm

-Realizm

+Deizm

-Sxolastika
? Odamlar birligi sifati shaklida, millat qaysi jamiyatga kelib chiqqan?

-Matriarxat

-Patriarxat

+Feodalizm

-Materializm
? Harakatning ijtimoiy shakli

-Notirik tabiatdagi harakat

-Jonli tabiatdagi harakat

+Odamlar faoliyati orqali omolga oshadigan harakat

-“Sun’iy” tabiatdagi harakat
? Idealistik dialektikaning asoschisi

-Lomonosov

-Sukrot

+Gegel

-Platon
? Sharq Renessansi falsafasining xususiyatlari

-ilmiy harakterligi

-sodda harakterligi

-materialistik harakterligi

+inson mohiyatini tushuntirib berishda gumanistik yunalish, sufizm, panteizm, deizm.
? Sezgi tushunchasi

-voqelikni in’ikos ettirishning oliy shakli

-materiya harakati

-xotirlash jarayoni

+ob’ektiv dunyoning subyektiv obrazi
? Ilmiy bashorat bu

+oldindan ko’ura bilish, emperik va nazariy jihatdan asoslangan taxmin

-rad qilib bo’lmaydigan aniq bilim

-kelgusida to’ldiriladigan aniq bo’lmagan bilimlar

-EXM ning xossasi
? Mantiqiy bilish shakllari

+tushuncha, xukm, xulosa

-sezgi, tushuncha, xukm

-idrok, xulosa, xukm

-tassavur, xukm, xulosa
? O’zining aporiyalarida birinchi marta harakatni nazariy jihatdan yuq qilishligini ko’rsatgan qadimgi grek faylasufi:

+Zenon

-Fales

-Geraqlit

-Demokrit
? Qaysi olim o’z ta’limotida “ Inkorni-Inkor” qonunidan foydalanadi?

+Gegel

-Kant

-Shelling

-Fixte
? Maqsadi kishini azobdan qutkazish bo’lgan sharq falsafiy ta’limoti:

+buddizm

-konfutsiychilik

-islom

-zaroastrizm
? Xamma kishilar baxtli bo’lishi mumkin degan davlat konseptiyasini ishlab chiqqan grek faylasufi:

+Demokrit

-Sokrat

-Platon

-Aristotel
? Dunyoqarashning nazariy tarkibi darajasini tashkil etadi:

+gnoseologiya

-din

-falsafa

-sosiologiya
? Inson moxiyatini eng avvalo tabiiy deb qaravchi ta’limot:

+materializm

-nominalizm

-sosializm

-pragmatizm
? Inson moxiyatini ruhoniyatda deb qarovchi ta’limot:

+spiritualizm

-naturalizm

-sosializm

-deizm
? Insonni sosiologizatorlashtirishning talqini:

-jamiyatda millatlarning mavjudligi

-inson ma’naviy va moddiy xayotining o’zaro munosabati

+insondagi ijtimoiy jihatni mutlaqlashtirish

-inson faoliyatining buzilishi
? Ong:

+voqelik in’kosining oliy shaqli, miyaning xususiyati

-imkoniyat va voqelikning o’zaro munosabati

-bazis va ustqurmaning o’zaro munosabati

-tabiat va jamiyat qonunlarini bilish
?Vaqt nima?

+predmet va xodisalar uzunligini xarakterlaydigan materiya mavjudligining usuli

-vaqtning uzunligi

-xissiy qabul okimi

-ideal mavjudlik usulini ifodalovchi tushuncha
? Taraqqiyotning yunalishini ochib beruvchi dialektika qonuni

-qarama-qarshiliklar birligi va kurash qonuni

+mikdorning sifatga o’tish qonuni

-inkorni inkor qiluvchi qonuni

-moxiyat va xodisa
? Rus olimi V. I. Vernadskiy ishlab chiqqan konsepsiya:

-neosfera va texosfera

-fazo va vakt

+biosfera va neosfera

-materiya va xarokat
? Sivilizasiyalashgan davlatlar darajasiga kursatilishda Uzbekistonning mustakil taraqqiyot yuli?

+evolyusion rivojlanish

-inqilobiy sakrash

-ma’muriy buyruqbozlik sistemasi

-shok terapiyasi
? Mutloq haqiqat bu:

-inkor etilishi mumkin bo’lgan bilim

-yangi davrda yuzaga kelgan diniy e’tiqodlar

+atrof muxitdan konkretligi bilan farq qilishi

-o’zgarishi va aniqlanishi mumkin bo’lgan to’liq bo’lmagan bilim
? «Avesto» bu:

+zardushtiylik dinining muqaddas kitobi

-musulmonchilikning bosh muqaddas kitobi

-qadimgi grek falsafasi moxiyatini ifodalovchi kitob

-cherkov duolari yig’indisi
? Harakat falsafiy kategoriya sifatida quyidagilarni bildiradi:

+tirik va notirik materiyadagi har qanday o’zgarish

-atomlar va bo’shliq

-jamiyat taraqqiyotida zaruriy hodisa hisoblangan ijtimoiy unsurlar

-molekulalarning birikuvi va ajralishi
? Deizm atamasini falsafa faniga kiritgan faylasuf:

+ingliz faylasufi, lord G. Cherberi.

-nemis faylasufi G. Leybnis;

-fransuz faylasufi Lametri.

-belgiyalik faylasuf I. R. Prigojin.
? Deizm atamasini falsafa faniga kiritilgan yil:

+Haqiqat haqida risola», 1624 yil.

-«Ruh haqida risola», 924 yil.

-«Mohiyat haqida risola», 824 yil.

-«Ofoq va anfus haqida besh risola», 1972 yil.
? Falsafa fanining o’rganish ob’ektlari:

+ob’ektiv borliq, jamiyat, inson va uning tafakkuri.

-ob’ektiv borliq, inson, tafakkur;

-dialektika, sinergetika, metafizika, sofistika, eklektika;

-borliq va uning rivojlanishi, dialektika, bilish nazariyasi.
? Filosofiya» so’zini birinchi marotaba fanning mustaqil nomi sifatida qo’llangan faylasuf:

+Aflotun.

-Fales.

-Pifagor

-Suqrot.

? Falsafa fanida birinchi marotaba dialektika nazariyasini qo’llagan faylasuf:

+Geraqlit.

-Suqrot.

-Aflotun.

-Gegel.
? Dialektika metodining asoschisi:

+Suqrot.

-Gegel.

-Aflotun.

-Geraklit.

? Sofistika so’zining ma’nosi:

+ilm.

-san’at.

-hikmat.

-xunar.
? Sofistika metodining mohiyati:

+mantiqiy hiyla asosida bilib turib, xatoga yo’l qo’yish metodi

-dialektikaga qarama qarshi noilmiy metod;

-Suqrot falsafasiga qaramaqarshi metod.

-so’z san’ati;
Kafedra mudiri: prof.S.Karimov