• Coreldraw • pho to s h o p

31-§. AutoCAD dasturida uch oichamli modellash uskunalar
panellari va ularni ekranga joylashtirish
Uch oichamli loyihalashda foydalanish interfeysi ikki oichamli kabi 
bo‘lib, unga qo‘shimcha «Вид» - ko‘rinish, «Визуальные стили» ikki 
oichamlidan uch oichamliga yoki aksinchasiga o‘tkazish, «Модели­
рование» -jismlami loyihalash va «ПСК» panellari kiritiladi, (1- rasm).
12 www.mfo-baz.narod.ru, П-bob «Примитивы». 2-qism.
13 X.Rixsibaveva va b. Chizmachilik darslarida Auto CAD dasturi yordamida chizmalarni bajarish. T. 
Nizomiy nomidagi TDPU. 2015, 72-83 bet.
14 Т.Соколова. Auto CAD - 2008., Учебник. М. и др. 393-419 стр.
177

---

Я г* 
J3 
%•
a « i l s
j i t С '
|П « сло о
•■v! 
Поелво 
v-J
v-%1 Qj 8 в
А Л1 A
У T5|
—
» ЛЬ !
о
O P i
* j 
0 (Э!
О ED! 
Hi! 
o >- j
о
!
*S caj 
ч> ni
s s
з ш в & т т &
«
* Ф 
Ы
a o i j ' i s s
м в ш
3 9 C£> ® <«> <%)
•; a fc
о «
a
it 4* ^
&29ЕШШ1
з- a #
U И [£ 
к!
19 Ui k . fci k? U E E l
5tsif«dard 
V D»U
v* ВИДОВЫ* ГОДНЫ 
•s ВюуальнкИ стили 
Эунироааии*
Пи i. 
1
Ы
* тодвлиромже 
Нлят*лии* тм гтуры
Об*оди с5л*т 
> Объектно* привязка 
•?
Орбите 
I ** Порядок г pocticoeoi 
* * IK.*
ПСК-2
Р«6о< ii* п эостранспм
Р едмсп«>эм мю-2
Р*ЛДГТ1фЛПД»«Ч ТЯ1
Р^'-омл
мм ним : ПриТЯЫШиЛЦЖШСЙ
1— rasm.
Ulaming ishchi stol - foydalanish interfeysida 2 - rasmdagidek 
joylashtirish mumkin.
Ma’lumki, muhandislik va arxitektura-qurilish chizmachiligida 
yaqqol tasvirlami bajarish, ayniqsa sirtlaming o‘zaro kesishuvidan hosil 
bo‘lgan chiziqlami yasash ko‘plab grafik amallami bajarishni, ya’ni 
ko‘p vaqt sarflashni talab qiladi.
178

---

Hozirgi zamon kompyuterlari va ulaming dasturlar ta’minoti, 
grafik axborotlami bemalol uch o‘lchamda ham loyihalash imkoniyatini 
beradi.
Buning uchun qator grafik dasturlar mavjud bo‘lib, ular orasida 
AutoCAD dasturi muhandislik va qurilish arxitektura chizmachiligi 
uchun berilgan o‘lchamlar asosida ikki va uch o‘lchamli loyihalash 
ishlarini yuqori aniqlikda bajarish imkoniyatini beradi.
Ma’lumki, an’anaviy usulda (qo‘lda) obyektlarni yaqqol tasvir- 
larini qurish, ulami ikki o‘lchamli cliizmalarini tuzishga nisbatan bir 
necha marta ko‘p mehnat talab qiladi. Lekin ulami kompyuterda zamo- 
naviy grafik dasturlar yordamida bajarish oson va qulaydir. Shuningdek, 
kompyuter texnologiyalari yordamida uch o‘lchamli loyihalash jara- 
yonida quyidagi grafik amallami avtomatik bajarish afzalliklarga ega:
1. Obyekt sirtlarining o‘zaro kesishuvini avtomatik bajarish;
2. Obyektlarda turli qirqimlar va kesimlar bajarish;
3. Obyektlarni asosiy va qo£shimcha ko‘rinishlarga o‘tkazib, 
o‘zaro vaziyatlarini o‘zgartirish;
4. Obyektlarning yuzalarini tabiiy ranglarga bo‘yash;
5. Bajarilgan uch o‘lchamli rederlangan-bo‘yalgan obyektlarni 
ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan aslidagidek holatda bajarish;
6. Yasalgan uch o‘lchamli modelni-buyumni fazoning istalgan 
nuqtasidan ko‘nsh va kuzatish hamda uzluksiz namoyish etish;
7. Obyektlarni tarkibiy qismlarga ajratish yoki aksincha bir butun 
jismga keltmsh;
8. Kesuvchi va kesiluvchi obyektlar uchun umumiy bo‘lgan qis- 
mini yasash.
AutoCAD dasturida ikki o‘lchamlidan uch o‘lchamli loyihalash