Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М

14.9. Беда - дуккакдошлар оиласига мансуб, бир йиллик ўтсимон ўсимликлар туркумига киради ва МДҲ да 60 га яқин тури мавжуд. Унинг кўп турлари пичан олиш ёки кўк холича уй хайвонларига бериш учун экилади. Лекин икки тури, яъни кўк беда ҳамда сариқ беда, шунингдек уларнинг дурагайлари катта хўжалик аҳамиятига эгадир. Беда пичанида 12-16% оқсил, кўп миқдорда кальций, витаминлар мавжуд бўлиб, чорва учун қимматли ем-хашак ҳисобланади. Ўзбекистон шароитида беда пахтачиликда суғориладиган жойларда алмашлаб экиш нуқтаи назаридан катта аҳамиятга эга.
14.6-жадвалда беда ўримларига киришиш саналарини аниқлаш учун ҳавонинг самарали ҳароратлари йиғиндиси келтирилган.
Бу жадвалда кўрсаткичлар ва метеорологик маълумотлар асосида беданинг 1, 2, 3 - ўримига киришиш шароитларини баҳолаш мумкин.
Маълумки, беда экилгандан кейин экилган бошқа ўсимликлар-нинг маҳсулдорлигининг ошиши исботланган.
14.6-жадвал
Беданинг шакланиши ва турли ўримларига киришиш саналарини
аниқлаш учун ҳавонинг самарали ҳароратлари йиғиндиси, С ларда

Шоналаш-биринчи ўрим		Гуллаш
		1-ўрим		2-ўрим		3-ўрим
В	А	В	А	В	А	В	А
5	400 жанубда 490	5	620	12	220	12	250
Изоҳ. В – минимал ҳарорат, А – самарали ҳароратлар йиғиндиси. Эслатиб ўтамизки, кейинги жадвалларда ҳам В ва А шундай маънодатушунилади.