# 4, 2020 pedagogik mahorat*педагогическое мастерство*pedagogical skill

 
ЎСМИРЛАР ВА ОТА-ОНАЛАР ЎРТАСИДАГИ НИЗОЛАРНИНГ САБАБЛАРИ
ВА ОЛДИНИ ОЛИШ ЙЎЛЛАРИ 
 
Ушбу мақолада низо ва низоли вазият хақида тушунчалар, ўсмирлик ёшига хос психологик хусусият,
ўсмирлар ва уларнинг ота-оналар ўртасидаги низоларнинг келиб чиқиш сабаблари хақида маълумотлар 
келтирилиб, уларнинг олдини олиш йўллари юзасидан ота – оналарга тавсиялар берилади.
Калит сўзлар: ўсмир, ёш даври, бола шахси, ота-она, низони олдини олиш, тавсия. 
В данной статье содержится информация о понятиях конфликт и конфликтная ситуация, о 
психологической характеристике подросткового возраста, причинах конфликтов между подростками и их 
родителями, а также рекомендации родителям о путях их предотвращения. 
Ключевые слова: подросток, возрастной период, личность ребенка, родители, предотвращение 
конфликтов, рекомендация. 
This article contains information about the concepts of conflict and conflict situation, the psychological 
characteristics of adolescence, the causes of conflicts between adolesc ents and their parents, as well as 
recommendations to parents on ways to prevent them. 
Keywords: teenager, age period, child's personality, parents, conflict prevention, recommendation.
Низолар бизнинг кундалик ҳаётимизда муҳим ўрин эгаллайди, чунки улар нормал ва табиий 
ҳолатдир. Низо –конфликт (лотинчадан Conflictus - тўқнашув маъносида) бу аниқ шахслар ёки 
гуруҳлар бўлиши мумкин бўлган икки ёки ундан кўп томонлар ўртасидаги келишмовчиликни 
англатади. Ҳар бир томон ўз нуқтаи назари ва мақсади қабул қилиниши учун ҳаракат қилади ва 
бошқа томон ҳам худди шундай қилишига тўсқинлик қилади.
Инсонлар низо сўзини эшитганда, уни кўпинча тажовуз, таҳдид, можаро, адоват ва бошқа шу 
каби салбий тушунчалар билан боғлайдилар, натижада, зиддият ҳар доим исталмаган ҳолат деган 
фикр юзага келади. Аммо кўп ҳолларда, низолар турли хил нуқтаи назарларни аниқлашга ёрдам 
беради, қўшимча маълумотлар беради, кўпроқ альтернатив ёки муаммоларни аниқлашга ёрдам 
беради. "Низо" ва "низоли вазият" тушунчалари ўртасида катта фарқ бўлиб, биз уларни ажрата 
билишимиз зарур. 
Низоли вазият
– ижтимоий субъектлар ўртасида ҳақиқий қарама-қаршиликни юзага 
келтирувчи инсонлар манфаатларининг мос келмаслиги. Асосий белгиси – низо предмети юзага 
келиши, лекин ҳозирча очиқ фаол курашнинг йўқлиги. Яъни тўқнашув ривожланиши жараёнида 
низодан олдин ҳар доим низоли вазият юзага келиши, унинг асоси бўлиб ҳисобланади. 
Низо
- турли соҳаларда юзага келадиган муаммоларни ҳал қилишнинг энг ўткир шакли бўлиб, 
одатда, қоидалар ва меъёрлардан четга чиқадиган ишлар унга ҳамроҳ бўлади. 
Ўсмирлар ва уларнинг ота-оналари ўртасидаги зиддиятларнинг сабаблари ёшга хос 
хусусиятларга боғлиқ бўлиб, ёш болаларда ва катта ёшдаги ўсмирларда бир хил кечмайди: ёш 
болаларда ота-оналари билан низолар ўқув фаолияти юзасидан бўлса, катта ёшдаги ўсмирларда -
мулоқот юзасидан сезиларли даражада юзага келади. Ота-оналар билан низоли вазиятларда хулқ-
атвор йўллари катта ёшдаги ўсмирларда, ёш болаларга нисбатан кўпроқ конструктив-ижобий бўлади.
Бола шахсига ҳурматсизлик ва ишончсизлик, унга нисбатан куч ишлатиш ва бемеҳрлик асосида 
қурилган ота-онанинг муносабатлари ўсмир ва ота-она ўртасидаги низоларини келтириб чиқаради. 
Оилада кичик ва катта низолар, ўсмир ва катталар ўртасидаги тортишувлар ҳар иккала томон учун 
ҳам доимий асабийлашиш ва стресс манбаи бўлиб ҳисобланади. Оилада зиддиятлар кучаяди, 
кенгаяди ва ундан чиқиш йўлини топиш қийинлашиб бораверади. 
Маълумки, можаро ўзидан-ўзи келиб чиқмайди. Унинг пайдо бўлиши учун ҳар доим сабаб 
бор. 
Қуйида ўсмир номидан можаро келиб чиқишининг асосий сабабларини ажратиб чиқамиз
: 
• балоғат ёшидаги инқироз; 
• мустақилликка интилиш; 
https://buxdu.uz

---