Ózbekstanda qabıletilgen ózine tán reforma hám modernizaciya modelinde finanslıq-ekonomikalıq daǵdarıstıń kelip shıǵıwı hám unamsızaqı betleri tásirine qarsı principlerdiń sáwlelengen ekenligi

Kirisiw
Ózbekstanda qabıletilgen ózine tán reforma hám modernizaciya modelinde finanslıq-ekonomikalıq daǵdarıstıń kelip shıǵıwı hám unamsızaqı betleri tásirine qarsı principlerdiń sáwlelengen ekenligi.
Reformalardıń izbe-iz hám basqıshpa-basqısh ámelge asırılıwı. Mámlekettiń bas reformashı retinde juwapkershilikti óz moynına alıwı. Mámleketimizde finanslıq-ekonomikalıq, byudjet, bank-kredit sisteması hámde real sektor kárxana hám tarmaqlarınıń turaqlılıǵındı támiyinlewushın etarli rezervler jaratılǵanlıǵın, atap aytqanda, “2000 jıl menen salıstırıwlaganda, real dáramat xalıq jan basına 8, 6 ese kóbeydi. Esap kitaplarǵa kóre, ortasha mıynet haqı iste'mol sebetshesi
bahasinan 4 eseden zıyat asdı”.
1. Mámleketimizdiń jáhán ekonomikalıq maydanında isenimli hám tólew qábiletine iye sherik ekenligi. Sırt el qarjın qosıw boyınsha qolay shárt-shárayatlardıń jaratılǵanlıǵı.
Ózbekstan – xalıq aralıq jámiyetshiliktiń hám global finanslıq-ekonomikalıq bazardıń ajıralmaytuǵın strukturalıq bólegi. 2013 jılda byudjet shólkemleri xızmetkerleriniń mıynet haqı, pensiyalar, pensiya hám stipendiyalar muǵdarın ortasha 23 procentten kem bolmaǵan dárejede asırıw. 2013 jılda hámkeyingi eki jılda xalıq real dáramatların keminde bir yaki kóbeytiw wazıypası qóyılmoda.
Kórip shıǵılıpatırǵan jumıstıń aktuallıǵı, respublikamızdaǵı byudjet shólkemleriniń buxgalteriya esabı, analizi hám audit sistemasın xalıq aralıq buxgalteriya esabı hám audit standartları menen salıstırıwlaw máseleleri, olardıń teoriyalıq tárepten etarli dárejede islep shıǵılmaǵanlıǵı hámde házirgi sharayatta bólek ámeliy áhmiyetke iye ekenligi kurs jumısınıń teması, maqseti hám wazıypasın hámde izertlew nátiyjeleriniń baǵdarın tańlawdı belgilep berdi.
Ekonomikalıq rawajlanıwdı támiyinlewde byudjet shólkemlerida smetalarni dúziw jáne onı atqarıwı esabın shólkemlestiriw hám ulıwma ekonomikada shet el mámleketlerdiń etakchi ekonomist impazları V. I. Xorujiy, K. Druri, B. Rayan, Ch. T. Xorngren, Dj. Foster, v. Govindaradjan, Dj. K. Shalbar hám basqalar, respublikamızda qatar ekonomist ilimpazlar hám ámeliyatshı qániygeler M. Sh. Sharıfxo'jaev, A. Ibragimov., B. A. Xasanov, A. S. Sotivoldiev, L. P. Yugay, A. T. Ibrohimov, M. M. Tolıqxodjaeva, B. K. Sırlasov, S. OlMexmonov, Sh. v. Bayev hám basqalardıń ilimiy jumısları arnalǵan bolıp, olarda ekonomikanı rawajlanıwı dáwirleri boyınsha ilimiy jantasıwlar hákis ettirilgen. Jáhán finanslıq – ekonomikalıq bagdarlamasi sharayatında Ózbekstannıń ózine tán qásiyetlerin sáwlelendirgen halda byudjet shólkemleri rawajlanıwına unamlı tasir etiw múmkinshiligin beretuǵın hám usı waqıtta shólkem dáramatlarınıń turaqlı, bekkemdáregin qáliplestiriwge qaratılǵan esap siyasatın islep shıǵıw, hám ámeliyatın uyqaslıqta kompleks izertlewge baǵdarlanǵan arnawlı ilimiy-izertlew jumısları ámelge asırilmagan.
Mine sol jaǵday Ózbekstan ekonomikasıdaǵı byudjet processni teoriyalıq tárepten izertlew hámde byudjet shólkemlerinde qarejetler smetasi hám shtatlar kestesiniń buxgalteriya esabı qásiyetlerin bazar munasábetleri talapları hám kriteryaları dárejesinde shólkemlestiriw hám jetilistiriw, stilistik tárepten tiykarlab beriw, byudjet shólkemleri tárepinen ámelge asırilatuǵın qarejetler smetasi hám shtatlar kestesiniń házirgi dáwir shárt-shárayatlarına sáykes keletuǵın qaǵıydaların islep shıǵıw zárúrshiligin talap etpekte. Byudjet shólkemlerinde qarejetler smetasini hamda shtatlar kestesin dúziw hám tastıyıqlaw tártibi.