Юрак-ўпка ва мия реанимацияси

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОЃЛИКНИ САЌЛАШ ВАЗИРЛИГИ
БИРИНЧИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ТИББИЕТ ИНСТИТУТИ
АНЕСТЕЗИОЛОГИЯ ВА РЕАНИМАТОЛОГИЯ КАФЕДРАСИ

МАЪРУЗА

ЎТКИР ЮРАК ЌОН ТОМИР ЕТИШМОВЧИЛИГИДА РЕАНИМАЦИЯ ВА ИНТЕНСИВ ТЕРАПИЯ

Тошкент 2002
Ќон айланиши тўхтаганда юрак-ўпка ва мия реанимацияси ўтказиш тадбирлари.

Биология, физиология ва тиббиётнинг тез ривожланиши охирги йилларда тиббиёт илмининг янги ќирраларини ва йўналишларини очиб бермоќда. Назарий ва амалий жихатдан аниќ бир йўналишга эга бўлган шу янги ќирралардан бири реаниматологиядир. Узоќ ваќтлардан бери инсоният касалликлар ва ўлимга ќарши курашиб келмоќда. Айнан бизнинг аќлимиз ва онгимиз беваќт ёки берилган умрдан олдин ўлим содир бўлишига ќарши курашиб келмоќда. Беваќт вафот этганларни ќайта тирилтириш ќадимий замонлардан бери инсонларнинг хаёлини ќамраб олган. Ўлимни енгиш орзусини афсоналарда, ривоятларда ва ќўшиќларда ота-боболаримиз ва уларнинг аждодлари куйлаб келганлар. Бу уринишлар ва орзулар узоќ ваќтгача, яъни то инсон организмининг тузилиши ва фаолияти ћаќида тўѓри тушунчага эга бўлинган давргача давом этиб келган.

Охирги йилларда шифокор-реаниматолог мутахассислиги алохида бўлиб ажралиб чиќди. Бу мутахассислик нафаќат турли хил оѓир (клиник ўлим, захарланиш ва хоказо) ћолатларда комплекс даво чора-тадбирларни билиш ва уларни амалга оширибгина ќолмай, балки шу холатларда аниќ биокимёвий жараёнлар ћаќида тушунчага эга бўлиш, ћаётий зарур булган аъзолар тизимини ўрнини босувчи аппаратлар ва мураккаб электрон-диагностик асбоб-ускуналар билан ишлай билиш, айнан шу жараёнларда барча маълумотларни анализ ва синтез ќила билишни талаб этади. Бу шифокорлар аниќ клиник фикрлаш ќобилиятига эга бўлишлари керак, чуки гоћида 1-2 даќиќалар ичида бир ќанча муаммоларни ћал ќилишлари керак бўлиб ќолади, сабаби бунда ќайси дастур асосида таъсир ќилса шу инсонни ћаётини саќлаб ќолиш мумкинлигини ћал ќилишлари лозим.
Ћозирги ваќтда тирилтириш усулларини билиш нафаќат реаниматологлар, балки турли соћадаги минглаб шифокорларнинг вазифасига айланиб ќолган. Хатто бу масала тиббий маълумотга эга бўлмаган шахсларни ћам биринчи ёрдам бериш чора-тадбирларини билишга ва ўрганишга жалб этди.
Шундай ќилиб, ќон айланиши тўхтаб ќолган инсоннинг хаёти биринчи учраган шахснинг кўрсатган биринчи ёрдам чора тадбирларига боѓлиќдир.
Бу ўќув ќўлланмасида клиник ўлим холатидаги беморларга, юрак-ўпка ва мия реанимациясида ќўлланиладиган барча чора тадбирларни амалга ошириш ва уларни бажариш тартиби батафсил ёритилган.