Virusologiya

---

Virusologiya

Virusologiya (viruslar va ...logiya) —

viruslar haqidagi fan, biologiyaning bir

tarmogi. Virusologiya tarixi 1892 yilda

rus olimi D. I. Ivanovskiyning tamakida

mozaika kasalligini vujudga keltiradigan

mikroblarni aniqlashidan boshlanadi.

1893 yilda nemis bakteriologlari F. Leffler

va P. Frosh qoramollarda oqsil (yashchur)

kasalligini, 1901 yilda amerikalik Rid va

boshqa sariq isitmani paydo qiladigan

mikroblarni oddiy bakteriologik filtrdan

oʻtib ketishini aniqlashdi. "Virus"

---

tushunchasi birinchi marta golland M.

Beyerink (1898) va nemis genetigi E.

Baur (1904) ishlarida uchraydi. 1911 yilda

amerikalik F. T. Rous tovuklarda xavfli

oʻsma paydo qiluvchi virusni topadi.

Bakteriya viruslari (bakteriofaglar)ning

topilishi, vaksina virusini toʻqimalar

kulturasida undirish, virus zarralarini

kumush bilan boʻyash metodlarining

ishlab chiqilishi, tamaki mozaikasi

virusini kristall holida ajratib olib, uning

oqsil tabiatini, virus tarkibiga nuklein

kislota kirishining aniklanishi

Virusologiyaning rivojlanishida katta rol

oʻynadi. 20-asr oʻrtalarida viruslarning

tuzilishi elektron mikroskop yordamida

va rentgenstruktura analizi metodi bilan

---

tekshirila boshlandi. Virusologiya

tekshirish obʼektiga koʻra qishloq xoʻjaligi,

veterinariya va tibbiyot Virusologiyasiga

boʻlinadi. Virusologiyaning rivojlanishi

molekulyar genetika bilan uzviy bogʻliq.

1952 yil virus DNKsi,1956 yil virus RNKsi,

1955 yil virus zarralarining RNK va

oqsildan oʻz-oʻzidan toʻplanishi hodisasi

aniqlandi,1957 yil viruslar

interferensiyasi, DNK-sintezi kashf etildi.

Zamonaviy Virusologiya umumiy va

maxsus Virusologiya ga boʻlinadi.

Umumiy Virusologiya viruslarning

tuzilishi prinsiplari, koʻpayishi,

xoʻjayinhujayra oʻrtasidagi

munosabatlarning kelib chiqishi,

---

viruslarning tabiatda tarqalishini

oʻrganadi. Molekulyar Virusologiya

viruslar nuklein kislotalari tuzilishi va

funksiyasini, virus genlarining

ekspressiyasi mexanizmlarini,

organizmning viruslar qoʻzgʻatadigan

kasalliklarga chidamligi tabiati va

viruslarning molekulyar evolyutsiyasini

oʻrganadi. Maxsus Virusologiya odam,

hayvon va oʻsimlik viruslari guruhlarini

tadqiq qiladi.

Oʻzbekistonda Virusologiya sohasidagi

tadqiqotlar 20-asr oʻrtalarida boshlangan.

D. X. Vahobov, A. Yu. Abdukarimova, N. K.

Tursumetova, M. Z. Isamuhamedov,

Virusologiya Mirzahmedov va

---

boshqaning ishlari gʻalla, gʻoʻza, sabzavot

va boshqa ekinlar viruslarini ajratib olish,

virus kasalliklarini aniqlash va ularga

qarshi kurash choralarini ishlab

chiqishga bagʻishlangan. Soʻnggi yillarda

viruslarni interferon hosil qilish faolligini

oshirish (A. Sayitqulov), gepatit virusi

shtammlari va oqsillarining struktura

hamda funksiyalarini oʻrganish va virusli

kasalliklarning zamonaviy tashhisini

ishlab chiqish (A. M. Ivanova) borasida

bir qancha ishlar amalga oshirildi.

Oʻsimlik viruslarini oʻrganish sohasidagi

ilmiy tadqiqotlar ishlari Oʻzbekistan fanlar

akademiyasi Mikrobiologiya institutipya,

OʻzMUning biologiya, tuproqshunoslik

fakultetida, tibbiyot Virusologiyasi

---

sohasidagi ishlar Virusologiya instituti va

tibbiyot oliy oʻquv yurtlari kafedralarida

olib boriladi.

OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

Adabiyotlar

---

  Soʻnggi tahrir 1 yil avval Malikxan tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).

title=Virusologiya&oldid=2063722

" dan olindi