Vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tarix fakulteti milliy g

---

1 

 

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM 

VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT 

PEDAGOGIKA UNIVERSITETI 

TARIX FAKULTETI “MILLIY  G’OYA , MA’NAVIYAT ASOSLARI VA 

HUQUQ  TA’LIMI “  YUNALISHI, 302-GURUH 

 

KURS ISHI 

 

 

MAVZU: DIPLOMATIK HUQUQ ASOSLARI 

 

 

                                           BAJARDI: MENGLIEV ELIYOR

 

TEKSHIRDI: DOTS.AVAZOVA SH.  

 

 

 

 

 

TOSHKENT-2013 

---

2 

 

REJA: 

 

 

KIRISH 

1. TASHQI SIYOSAT VA DIPLOMATIYA TUSHUNCHASI 

2. DAVLATNING  TASHQI  ALOQALAR  OLIB  BORUVCHI  ORGANLARI 

TIZIMI 

3. DIPLOMATIK 

VAKILNING 

AKKREDITATSIYASI, 

IMTIYOZ 

VA 

IMMUNITETLARI 

4.O’ZBEKISTON 

RESPUBLIKASIDA 

DIPLOMATIK 

XIZMATNING 

HUQUQIY ASOSLARI 

XULOSA 

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

3 

 

 

 

KIRISH 

Mavzuning  dolzarbligi.  O’zbekiston  Konstitutsiyasi  1991  yil  31  avgustda 

qabul 

qilingan 

«O’zbekiston  Respublikasi  davlat  mustaqilligi  asoslari 

to’g’risida»gi  konstitutsiyaviy  qonunning  muhim  jihatlarini  rivojlantiradi.  Ushbu 

hujjatda  xalqaro  huquq  suveren  davlat  qurilishidagi  muhim  manba  sifatida  qabul 

qilinadi.  Bu  bilan  O’zbekiston  Konstitutsiya  darajasida  jahon  hamjamiyatiga 

o’zining  xalqaro  huquqni  umume’tirof  etilgan  normalari  va  printsiplariga 

sodiqligini  ko’rsatdi.  Ushbu  holat  yosh  davlatni  dunyodagi  eng  nufuzli  xalqaro 

tashkilotlarga  to’la  huquqli  a’zo  bo’lib  kirishi  uchun  imkon  tug’diradi  va 

O’zbekistonni diplomatik tan olinishi va mamlakatimizni xalqaro siyosiy, iqtisodiy 

va madaniy aloqalarga jadal kirib borishi uchun zamin yaratdi. 

Xalqaro  munosabatlar  -  siyosiy,  iqtisodiy  madaniy,  huquqiy,  diplomatik, 

harbiy va boshqa aloqalarning, davlatlar hamda davlatlar tizimlari, asosiy siyosiy, 

iqtisodiy,  madaniy  tashkilotlar  hamda  harakatlarning  o’zaro  munosabatlari 

majmuidir.  Xalqaro  munosabatlar  o’zining  mohiyatiga  ko’ra  biron-bir  davlatning 

vakolati  va  yurisdiktsiyasidan  tashqariga  chiqadi  va  bir  qancha  davlatlar  yoki 

xalqaro hamjamiyatning vakolati va yurisdiktsiyasining ob’ektiga aylanadi. 

Xalqaro munosabatlarda davlatlararo munosabatlar asosiy o’rinni egallaydi. 

Bundan  tashqari  davlatlararo  harakaterga  ega  bo’lmagan  Xalqaro  aloqalarga-

yuridik  va  jismoniy  shaxslar  (xorijiy  elementlar  yoki  xalqaro  elementlar), 

shuningdek Xalqaro hukumatga tegishli bo’lmagan va xalqaro xo’jalik tashkilotlari 

orasidagi aloqalar misol bo’la oladi. 

«O’zbekiston-xalqaro  munosabatlarning  teng  huquqli  sub’ekti»  degan 

konstitutsiyaviy  qoida  O’zbekiston  Respublikasining  hozirgi  dunyodagi  o’rnini 

bildiribgina  qolmay,  mamlakatimizning  haqiqatdan  ham  xalqaro  hamjamiyatning 

ajralmas qismi ekanligini ko’rsatadi. 

---

4 

 

Bu quyidagilarni anglatadi: 

Birinchidan,    O’zbekiston  suveren  davlat  sifatida  zamonaviy  xalqaro 

huquqni  umume’tirof  etilgan  printsiplari  va  normalari  va  o’zi  qo’shilgan  xalqaro 

shartnomalar  bilan  bog’liq  bo’lib,  davlatimizning  roziligisiz  boshqa  majburiyatlar 

zimmamizga yuklatilishi mumkin emas; 

Ikkinchidan,  O’zbekiston  hududida  davlat  hokimiyati  chegaralanmaydi  va 

xalqaro  huquqning  hech  qaysi  bir  sub’ekti  bunga  aralashish  huquqiga  ega  emas, 

o’zining hududidan tashqarida u o’z hokimiyatini faqat boshqa manfaatdor davlat 

roziligi bo’lgandagina amalga oshirishi mumkin; 

Uchinchidan,  O’zbekiston  xalqaro  huquqning  boshqa  sub’ektlari  bilan 

diplomatik aloqalarni amalga oshirib, ikki tomonlama va ko’p tomonlama xalqaro 

shartnomalarni tuzib, davlatlararo munosabatlarda bevosita qatnashadi

1

. 

Konstitutsiya asosida O’zbekiston Respublikasini xalqaro munosabatlarning 

teng huquqli sub’ekti ekanligini ko’rsatuvchi huquqiy asoslar yaratildi. Quyidagilar 

tashqi aloqalar sohasida qabul qilingan asosiy hujjatlardir: 

1996  yilda  qabul  qilingan  «O’zbekiston  Respublikasining  tashqi  siyosiy 

faoliyatining  asosiy  printsiplari  to’g’risida»gi  Qonun,  1992  yilda  qabul  qilingan 

«Diplomatik vakolatxonalar boshliqlarini tayinlash va chaqirib olish to’g’risida»gi 

Qonun, 1992 yilda qabul qilingan «Diplomatik xodimlarning darajalarini o’rnatish 

to’g’risida»gi  Qonun,  tashqi  iqtisodiy  sohada  emas,  1992  yilda  qabul  qilingan 

«Xorijiy  sarmoyalar  to’g’risida»gi  Qonun,  2000  yilda  qabul  qilingan  yangi 

tahrirdagi 

«Tashqi 

iqtisodiy 

faoliyat 

to’g’risida»gi 

qonun, 

«Xorijiy 

sarmoyadorlarning  faoliyatini  kafolatlash  to’g’risida»  1994  yilda  qabul  qilingan 

qonun. 

 

O’zbekiston Respublikasining xalqaro miqyosdagi  nufuzi ortib borayotgan 

bir  vaqtda  davlatlar  o’rtasidagi  munosabatlarning  negizini  tashkil  qiluvchi 

diplomatik munosabatlar huquqi masalasini o’rganish muhim ahamiyatga ega.  

                                                           

1

 Ўзбекистон Республикаси Конституциясига шарҳ. Т.: Ўзбекистон, 2001, 49-бет.  

---

5