0

MUSTAQIL ISH

Variant:20-variant.

Mavzu: Tarmoqdagi axborotga bo’ladigan namunaviy hujumlar

Bajardi: Nazarov Abduqosim

Guruh : 022-19

Reja:

1.Kirish

2.Asosiy qism

3.Xulosa

4.Foydalanilgan adabiyotlar

1.Kirish

Tarmoqqa hujum nima va uni kimlar nima maqsadlarda qilishi mumkinligi haqida aytmoqchuman:

Hacking - bu tarmoqqa va tarmoq resurslariga (ham apparat, ham dasturiy ta'minot manbalariga) ruxsatsiz kirishni olish jarayoni.

Buni ko'p usullar bilan amalga oshirish mumkin: fyzing, DOS, DDOS, zararli dastur tahdidlari, hidlash va boshqa ko'p narsalar, ularning har biri har xil jihatlari bilan ajralib turadi ...

Dastlabki veb-sahifalarga o'xshash soxta veb-sahifalarni yaratish va o'zingizning yaratilgan soxta veb-saytingizga kirish uchun o'lja qilish orqali fishingdan foydalanishingiz mumkin, shu bilan ularning foydalanuvchi nomi va parolini topishingiz mumkin yoki siz ba'zi bir kerakli dasturlarni o'lja yordamida amalga oshirishingiz mumkin. Shunday qilib, ularning har biri niyat bilan va ularni amalga oshirish uslubi bilan farq qiladi.

Endi shuni amalga oshiruvchilarga ham to`htalsak:

Bular qiziqishga qilganlar,

Nimadir fikrni yo g’oyani targ’ib qilmoqchi bo’lganlar bo’lishi mumkin,

Professional hakkerlar

Va ishonchsiz odamlar ( ko’pincha xodimlar shu o’rinda bo’lishi mumkin… ).

Odatda kimdir biror bir saytni, serverni yoki tizimni buzganda nimadir maqsad ko’zlagan bo’ladi, masalan oson pulga ega bo’llish, o’zini ruhlantirish ( qiziqishga )

,resurslarni egallash maqsadida yoki biror kishidan shaxsiy g’arazi bo’lgani uchun shaxsiy malumotlarni olishga urinishi vahokazolar bo’lishi mumkin.

Endi ularni har biriga to’htalsak masalan qizishga qilganlarni hali bu sohada mohir bo’lmaganlar deyishimiz mumkin, chunki aniq bir maqsadi bo’lmay turib bunday xavfli ishga qo’l urish odatiy holat emas , qolaversa buning uchun jinoiy javobgarlik , jarima va qamoq jazosi bo’lishi mumkin. Qandaydir keraksiz narsalarni olish va hech narsani o’zgartirmay ( uni odatga sheriklari do’stlariga ko’rsatish ) qiziquvchilarni ishi deysak adashmagan bo’lamiz deb o’ylayman.

Endi ikkinchi tipdagilar siyosiy yoki ayni bir holat va ishlar uchun bu ishni amalga oshirishi mumkin. Masalan qaysidir saytni buzib ogohlantirishlar dunyo bo’ylab ko’zatilgan , odatda rahbarlarni lavozimini suistemol qilishlari haqida ogohlantirishga harakatlar bo’ladi yoki istalgan nohaqlik avj olayotgan tizimga qarshi bo’lishi mumkin , bazida buni oqibatlari nazardan chetda ham qolib ketishi mumkin, yani qaysdir tizimni buzish bilan bundagi foydalanuvchilarni foydalanish davomiyligini uzib qo’yishi mumkin.

Endi professional hakkerlarga to’htalsak,ular aniq bir maqsadni ko’zalagan holda har bir ishini oldin rejalashtirib qilishlari mumkin . Yani tizimni imoniyatlarni o’rganish , texnologiyalar, shifrlash usullar , foydalanuchanlik , ishini ustasi bo’lmagan xodimlar va shu bilan bir qatorda o’zida bor imkoniyatlarni o’rganib chiqadi.

2.Asosiy qism:

Yuqorida tarmoqqa hujum qiluvchilar haqida bir muncha gapirildi. Va ular haqida ham . albatta kata tizimlarda katta resurslar mavjud bo’ladi. Shuning uchun ularni o’zini “ developer ” lari yoki xavfsizlik hodimlari va injenerlari bo’ladi odatda. Ular tarmoqqa kirshlarni , foydalanuvchanliklarni kutilmagan xatoliklarni kuztib shular bilan shug’ullanadi. Masalan tizimda ish tufayli xatolik yuzga kelsa uni bartaraf etadi va kimdir noqonuniy kirishga urinsa uni aniqlash va ishini nazorat qilgan holda cheklashi mumkin .

Masalan katta pulga ega bo’lish istagi paydo bo’lib qolgan hakkerlar bank yoki shunga biror tizimni o’rganib buzish orqali ega bo’lmoqchi bo’lishi mumkin.

Lekin bank tizimlarida axborotlar katta tezlikda aylanishi va unda biror bir axborotni chetdan turib ushlab qolish qiyinlik tug’diradi. Va bunda xatoga yo’l qo’ymaslik kerak chunki buni tizimni kuzatoyotgan mutahasislar sezib qolishi mumkin , shuning uchun yakka yoki ishonchli sherik bilan amalga oshirishga intilishadi. Masalan eski ish joyidagi tanishi bo’lishi mumkin . tanish ishonchli bo’lmagan odam fosh bo’lish xavfini oshiradi. Bazida pulga muhtojroq va vaqtincha ishsiz bo’lmagankarni ham jalb qilishlari mumkin .

Albatta bazida kimdir qizishga qilib bunda davomiylashib qolishi mumkin . bu atay qilayotgan odamdan xavfli bo’ishi mumkni chunki bunda odam to’satdan olgan malumotlariga qiziqib qolib ularni o’rganishga tushishi mumkin. Bunda u kishi ataylab qilayaptimi yoki yo’q buni bilish ham qiyin . bir ishni aniq maqsadni ko’zlagan odamni maqsadi aniqligi uchun ishini chiroyli va izsiz qilishga va tezroq ishni yaxshi yakunlashga harakat qiladi. Yani o’ziga keragini olgandan so’ng ortiqcha zarar bermaydi tizimga agar bu iz qoldirmaslik uchun bo’lmasa.

Ishonchsiz xodimni ham nima qilayotganini bilmaydigan kishi yoki professional hakkerdan xavfliroq ko’rish mumkin . chunki o’zini foydalanuvchanligidan yani lavozimini suistemol qilish bilan katta zararlar yetkazish mumkin . Shaxsiy malumotlar ochiqlanishi , oson hayriya jamg’armasin g’arazli niyat bilan harom usulda o’zlashtirishi , obro’sizlantirish, bosim o’tkazishi, bank raqamlariga ega bo’lish kabi yomon ishlarni amalga oshirishi mumkin.

Shuning uchun ham hakkerlar bilan shug’ullanadigan agentlik yakka foydalanuvchilar bilan jon deb shug’ullanadi.

3.Xulosa

Gapimiz so’ngida shuni aytishimiz kerakki axborot texnologiyalari kirib kelishi bilan axborotlar dunyo turli joylari yuqori tezliklarda tarqalishi boshlandi. Yangi ishlab ishlab chiqarishlarga ehtiyoj kelib chiqishi ularni ortishiga sabab bo’ldi shunday ekan albatta bunda odamlarni mehnati mavjud bo’la boshlaydi va uni bahosi ham . va uni shu sohada ilmi oshgan kishilar o’z imkoniyatlarini ( pul, obro’ vahokazolarni ) oshirishda foydalanishaga harakat qilishlari mumkin . albatta foyalanishda ehtiyot bo’lishni talab etadi va bu sohada xavfsizlik bilan shug’ullanuvchi mutahasislarni yetarli bo’lishini talab qilar ekan. Shuning uchun yangi kirib kelayotgan texnologiyalarni nafaqat hali kirib kelmaganlarini ham mutahasislar o’rganishi kerak ekan. Keyinroq harakat qilinsa ko’proq zararlar va u yoki bu sohada orqada qolib ketishni olib kelishi mumkin . Avvalo o’ziga yetarli darajada kuchli kishilar buni xalqni millatni saqlashga ishlatib xizmat qilishlari mumkin.masalan hozirda ko’plab davlatlar chiqayotgan fan bilimlarni o’rganib o’z tilida darsliklar va manbalar hosil qilishmoqda .

4.Foydalanilgan adabiyotlar

Web saytlar: quora.com hozir.org

Va maruzlar matnidan o’qilganlari ham foydalanildi