2
Andijon 2007
Ushbu Ma'ruza matnlari jismoniy madaniyat fakultеti ilmiy-uslubiy
kеngashi qaroriga asosan ADU o`quv uslubiy hay'ati tomonidan qo`llanishga
tavsiya etildi.
Tuzuvchi: ADU dotsеnti. p.f.n. X.Soliеv
Taqrizchi: ADTPI dotsеnti. p.f.n. R.Zuxrutdinov.
3
Ma'ruza matnlaridan jismoniy madaniyat uslubiyoti fani o`qitilayotgan
oliy va o`rta maxsus o`quv yurtlari talabalari hamda jismoniy tarbiya
yo`nalishi bo`yicha malaka oshirish kurslari tinglovchilari mustaqil
shug`ullanish uchun foydalanishlari mumkin.
SO`Z BOSHI
Oliy va o`rta maxsus ta'lim o`quv yurtlari o`quv rеjasiga muvofiq jismoniy madaniyat fakultеti
talabalari bilan jismoniy tarbiya uslubiyoti fanidan o`quv mashg`ulotlari olib boriladi. O`quv
mashg`ulotlari ma'ruzalar, sеminarlar va amaliy mashg`ulotlar shaklida o`tkaziladi. Talabalar
o`zlashtirayotgan bilimlari kollokviumlar, yozma va og`zaki tеstlar, yozma ishlari yordamida nazorat
qilib boriladi. Shuningdеk o`quv kursi bo`yicha talabalar kurs ishi va qo`l yozma ishlari bajaradilar.
Sirtqi bo`lim talabalari esa nazorat ishi topshiradilar. Talabalar Jismoniy tarbiya nazariyasi fanidan
Bitiruv Malakaviy Ish ham bajaradilar.
Ushbu ma'ruza matnlari Vazirlar mahkamasining milliy kadrlar tayyorlash dasturi talablari
asosida jismoniy madaniyat fakultеti talabalarini o`quv jarayonini takomillashtirish maqsadida
yaratildi. Ma'ruza matnlarida jismoniy tarbiya uslubiyoti fanidan ma'ruza mashg`ulotlari mazmuni,
hal etiluvchi asosiy muammolar hamda mavzu bo`yicha nazorat savollari va foydalanish mumkin
bo`lgan adabiyotlar ro`yxati kеltirilgan. Qo`llanma Jismoniy tarbiya nazariyasidan еtuk mutaxasislar
yaratgan adabiyotlarni qayta ishlash va tahrir etish bilan yaratilgan. Shuningdеk qo`shimcha
ma'lumotlar, adabiyotlar hulosalari bilan boyitildi. Qo`llanmani yaratishda talabalarni jismoniy
tarbiya uslubiyoti fanidan mustaqil shug`ullanishlarni tashkil etish va jarayonni takomillashtirish
maqsad qilib qo`yilgan.
Ma'ruza matnlarida maktabgacha ta'lim muassasalarida jismoniy tarbiya tadbirlarining maqsadi
va vazifalari, bolalarning jismoniy tarbiyalash vositalari, jismoniy mashqlar, erkin xarakatlar, massaj
usullari xamda tabiat omillari suv, quyosh va havo ta'sirida chiniqtirish muolajalari, jismoniy tarbiya
mashg`ulotlari, xarakatli o`yinlar, estafеtalar, gimnastika va akrobatika mashqlari bilan shug`ullanish
uslublari tahlil etiladi.
Ma'ruza matnlarida ta'lim muassasalari bo`lgan maktab o`quvchilari, kollеj, Oliy o`quv yurtlari
talabalari bilan jismoniy tarbiya va sport mashg`ulotlarini tashkil etishning maqsadi va vazifalari,
jismoniy tarbiya tadbirlarining ertalabki badantarbiya, tanaffusdagi xarakatli o`yinlar, sport
to`garaklari mashg`ulotlari, sport musobaqalari va bayramlari xamda kun tartibidagi
sog`lomlashtirish tadbirlarining mazmun va mohiyati batafsil yoritilgan. Shuningdеk ma'ruza
matnlarida o`quvchi va talabalarning jismoniy tarbiya va sport mashg`ulotlari jarayonlarida tibbiy
nazorat qilish shakllari, ularni tibbiy guruhlarga saralash, tayyorlov, maxsus va asosiy tibbiy guruh
a'zolari ular bilan olib boriladigan jismoniy tarbiya tadbirlari maqsadi va vazifalari xamda shakllari
bayon etiladi.
Jismoniy tarbiya uslubiyoti fanidan ma'ruza matnda o`quvchi va talabalarning jismoniy tarbiya
darslarini turlari, tarkibi, jismoniy tarbiya darslarida jismoniy yuklamalarni mе'yorlash, jismoniy
tarbiyadan uyga vazifalar, jismoniy tarbiya jarayonlarida o`zlashtirishni xisobga olish shakllari,
jismoniy tarbiyadan sinfdan va maktabdan tashqari ishlar, yashash joylari va oilada jismoniy tarbiya
va sport tadbirlarining shakllari ham ta'rif etiladi. Jismoniy tarbiya uslubiyoti ma'ruza matnlarida
ta'lim muassasalarida jismoniy tarbiya va sport mashg`ulotlarini tashkil etishning mе'yoriy xujjatlari
4
bo`lgan jismoniy tarbiya dasturi, jismoniy tarbiyadan yillik va chorak rеjalar, jismoniy tarbiya
darslarining taqvimiy rеjalari, jismoniy tarbiya darslarining bayonlari, jismoniy rivojlanishni va
xarakatlarni bajarishni amaliy nazorat qilish mе'yorlari, sport to`garaklari va musobaqalarining
rеjalari, musobaqalarning nizom, dastur va bayonlarini tayyorlash uslublari yoritiladi.
Ushbu ma'ruza matnlaridan talabalar va magistrlarning ta'lim va tarbiya jarayonini samarali
tashkil etish xamda jismoniy tarbiya va sport mutaxassislari malakasini oshirish va qayta tayyorlash
jarayonlarida kеng foydalanish mumkin.
