Turbo Pascal integrellashgan muhiti Paskal dasturlash tili alifbosi va tuzilishi

Mazvzu: Integrlashgan muhit
Reja:

1.  Turbo Pascal 7.1 integrellashgan muhiti

2. Paskal dasturlash tili alifbosi va tuzilishi

3. Jadval ko'rinishdagi miqdorlar

Turbo Pascal 7.1 integrellashgan muhiti
Pascal dasturlash tilining keng tarqalishi va qo'llanishiga asosiy sabab - dasturning soddaligi va undan foydalanishning qulayligidadir. Dastavval Pascal tili universitetlarda qo'llanilgan bo'lib, keyinchalik uning turli rusmli kompyuterlar uchun naqllari ishlab chiqildi.
1981-yilda Pasal tilining xalqaro standarti taklif etildi. Pascal tilining Borland firmasi tomonidan ishlab chiqilgan Turbo Pascal 7.1 naqlidan hozirgi davrda keng foydalaniladi. U foydalanuvchilar uchun juda qulay tizim - dasturlashning integrlashgan muhitiga ega.
Integrallashgan muhit — dasturlashga yordamlashuvchi dastur bo‘lib, u quyidagi asosiy vazifalarni bajarishi lozim:
avvalambor, u dastur matnini kiritish imkonini berishi;
vaqti-vaqti bilan kiritilayotgan dastur matnini tashqi xotirada saqlab turishi;
dasturni ishga tushirish uchun translyatorga ega bo‘lishi;
sintaktik xatoliklarni aniqlash vositasiga ega bo‘lishi kerak.

Turbo Paskal 7.1 integrallashgan muhiti sanab o‘tilgan vazifalardan tashqari yana ko'pgina vazifalarni ham amalga oshirish imkonini beradi.

Turbo Pascal 7.0» dasturlash tizimi tashqi xotiraning, odatda, «ТР7» nomli katalogiga joylashtiriladi (umuman olganda boshqa katalogga joylashtirish ham mumkin). U yuzdan ortiq fayldan iborat bo‘lib, fayllar vazifalariga qarab bir nechta kataloglarga joylashtirilgan. Turbo Paskal integrallashgan muhitini ishga tushiruvchi U Turbo.exe fayli «BIN» katalogida joylashgan.
Qolgan kataloglarda asosan yordamchi fayllar hamda Turbo Paskalning imkoniyatlarini namoyish etuvchi dasturlar joylashgan. Masalan, «BGI» katalogida grafik holatda ishlash uchun zarur fayllar joylashgan.
Turbo Paskalning qolgan katalog va fayllari haqida darslikda keltirilgan qo‘shimcha adabiyotlar ro‘yxatidagi qo‘llanmalardan yetarlicha ma’lumot olishingiz mumkin.
Turbo.exe fayli ishga tushirilgach, ekranda Turbo Paskal integrallashgan muhiti interfeysi ochiladi. U menyular satri, oynalar sohasi va ma’lumot satridan iborat.



Turbo Paskalda bir nechta turdagi oynalar bo‘lib, ulardan eng muhimi dastur matni muharriri oynasidir. Bu oynani hosil qilish uchun File menyusining New (yangi) buyrug'i tanlash yetarli Menyular satriga o'tish uchun F10 klavishi bosiladi. So'ngra chapga yoki o'ngga yo'nalish klavishlari yordamida kerakli menyuni tanlab ENTER klavishi bosiladi.Kerakli menyuni «sichqoncha» yordamida ham tanlash mumkin.
Turbo Paskal integrallashgan muhiti interfeysi matn muharririning interfeysiga o‘xshaydi.
Unga dastur matni dastur muharriri oynasida matn muharriridagi kabi yoziladi. MS Worddagi kabi Turbo Paskalda ham bir nechta oyna ochib, ularning har biri bilan alohida ishlash imkoniyati mavjud. Bu bir vaqtda bir nechta dastur bilan ishlash imkonini beradi. Joriy vaqtda ishlanayotgan oyna faol oyna deyiladi. Dastur matni muharririda matn nomi NONAME00.PAS kabi tavsiya etilayotgan bolib, matn nomi nomsiz00 va fayl kengaytmasi pas bolishini bildiradi.
File (Fayl) menyusi Open (Ochish — tashqi xotiradagi faylni tezkor xotiraga yuklash), Save (Saqlash), Save as (boshqa nom bilan saqlash), Exit (chiqish), Edit (Tahrir) menyusi Cut (qirqib olish), Copy (nusxa olish), Paste (joylashtirish), Run menyusi dasturni ishga tushirish, Compile menyusi dasturni kompilyatsiya qilish (dasturni «mashina tili»ga o‘girib «ЕХЕ» kengaytmali fayl ko'rinishida saqlash) amallarini o'z ichiga oladi.
Menyular tarkibidagi amallarni ma’lum (tezkor) klavishlarni bosish orqali ham bajarish mumkin. Quyidagi jadvalda asosiy amallarni bajarishga moljaUangan klavishlar ro'yxati keltirilgan: