Toshkent viloyati chirchiq pedagogika instituti



Download 37,81 Kb.
bet1/5
Sana11.01.2022
Hajmi37,81 Kb.
#343568
  1   2   3   4   5
Bog'liq
psixologiya mustaqil ish




O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIMVAZIRLIGI
TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ PEDAGOGIKA INSTITUTI

SAN’ATSHUNOSLIK”FAKULTETI MUSIQA TA’LIMI 20-1 GURUH TALABASI


PSIXOLOGIYA” fanidan

Mustaqil ishi
Mavzu:Qobiliyat va uning rivojlanishi
Bajardi:__________guruh talabasi

_____________________________

Tekshirdi:_____________________

Chirchiq-2021


Mavzu:Qobiliyat va uning rivojlanishi

Reja:

  1. Qobiliyat haqida

  2. Qobiliyat turkumlari

  3. Pedagogik qobiliyatlar

O’qituvchilar bolalarimizga zamonaviy bilim bersin, deb talab qilamiz, ammo zamonaviy murabbiyning o’zi ana shunday bilimga ega bo’lishi kerak.”



Islom Karimov

Qobiliyat —insonning individual salohiyati, imkoniyatlar qobiliyat bilimdan keskin farklanadi, bilim mutolaa natijasi hisoblanadi, Qobiliyat shaxsning psixologik va fiziologik tuzilishining xususiyati sanaladi. Qobiliyat koʻnikma, malakatssh farq qiladi. Qobilyat-insonga berilgab Inom sifatida qaraladi. Aksariyat ilmiy manbalarda mohirlik bilan qobiliyat aynanlashtiriladi. “Qobiliyatlar-inson ruhiyatining xususiyati bo’lib, u barcha psixik jarayonlar va holatlarning yig’indisi sifatida tushuniladi”. Ushbu tushunchaning asoschisi Xristian Volf hisoblanib, uning nazariyasiga ko’ra barcha psixik xodisalar qobiliyatlar kategoriyasiga kiritilgan.

XVIII-XIX asrlarda “Qobiliyat bu umumiy va maxsus bilim, ko’nikma va malakalar yig’indisi bo’lib, u turli faoliyat muvaffaqiyatini ta’minlaydi. Yangi qarashlar yuzaga keldi”. Qobiliyat inson tomonidan koʻnikma va malakalarning egallanishi jarayonida takomillashib boradi. Har qanday qobiliyat turi shaxsga tegishli murakkab psixologik tushunchadan tashkil topgan boʻlib, u faoliyatning talablariga mutanosib xususiyatlar tizimini oʻz ichiga oladi. Shuning uchun qobiliyat deganda birorta xususiyatning oʻzini emas, balki shaxs faoliyatining talablariga javob bera oladigan va shu faoliyatda yuqori koʻrsatkichlarga erishishni taʼminlashga imkoniyat beradigan xususiyatlar sintezini tushunmoq lozim. Barcha qobiliyat uchun tayanch xususiyat — kuzatuvchanlikda, yaʼni insonni fahmlash, obʼyektdan u yoki bu alomatlarni koʻra bilish, ajrata olish koʻnikmasidir. Qobiliyatning yetakchi xususiyatlaridan biri — narsa va hodisalar mohiyatini ijodiy tasavvur qilishdir. U shaxsning shakllanishi va rivojlanishi natijasi boʻlishi bilan birga, tabiiy manbaga ham ega. Bu tabiiy manba koʻpincha zehn tushunchasi bilan yuritiladi. Zehn muayyan bir faoliyatga yoki koʻpgina narsalarga nisbatan ortiqcha qiziquvchanlikda, moyillikda, intilishda namoyon boʻladi. Zehn nishonalari deganda q. ichki imkoniyatlarining tabiiy asosini tushunish lozim. U ishtiyoq, moyillik, mehnatsevarlik, ishchanlik, talabchanlik kabilarning mahsulidir.

  Qobiliyat umumiy va maxsus turkumlarga ajratiladi. Umumiy qobiliyat  deganda yuksak aqliy imkoniyat va taraqqiyot tushuniladi. Qobiliyat tabiiy ravishda shakllanishi va muayyan reja asosida rivojlantirilishi mumkin. Qobiliyatni maʼlum faoliyatga moyillik yoki intilish orqali, tabiiy zehn
nishonalarini aniklash, mutaxassis rahbarligida uzluksiz faoliyatga jalb etish, Qobiliyatni takomillashtirishning maxsus vositalarini qoʻllash, shaxsning faollik alomatlarini maksimal darajada rivojlantirish, inson shaxsiga alohida yondashuvni umumiy talablar bilan uygʻunlikda olib borish va boshqa orqali rivojlantirish yoʻllari mavjud. Qobiliyatning yuqori darajasi isteʼdod va daholik (qarang Daho) namoyon boʻladi.

Zamonaviy psixologiyada qobiliyat qobiliyatning klassifikatsiyasini o’rganamiz. Psixologiyada tabiiy va maxsus insoniy qobiliyatlar ajratiladi.

Tabiiy qobiliyatlar bu-idrok,xotira,tafakkur va boshqa oddiy psixik jarayonida namoyon bo’lish qobiliyatidir.Ular inson va hayvonlarda tabiyydir. Insonda ijtimoiy muhitga moslasha olish qobiliyati mavjuddir.Bu umumiy va maxsus aqliy qobiliyatlar, nutq va mantiqdan foydalanganda, shaxslararo,predmetlararo munosabatlarda namoyon bo’ladi.

Umumiy qobiliyatlar-insonni turli faoliyat yo’nalishlarida muvaffaqiyatini ta’minlaydi.Maxsus qobiliyaatlar insonni biror-bir maxsus faoliyat yo’nalishidagi muvaffaqiyatni ta’minlaydi va uning namoyon bo’lishi uchun maxsus layoqat bo’lishi lozim. Bunday qobiliyatlarga musiqaviy, matematik, texnik, adabi-ijodiy,pedagogic va boshqalar kiradi.

Musiqaviy qobiliyatlar B.M.Teplov tomonidan o’rganildi. Unda musiqiy qobiliyatlar zaminida individual-psixologik xususiyatlar kompleksi yotib, ular shaxsda musiqaviy shakllantirishga xizmat qiladi, deb ko’rsatilib o’tiladi.


Download 37,81 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish