Tomson va Tartakovskiy tajribalari



Download 44,37 Kb.
Sana23.06.2017
Hajmi44,37 Kb.
#13501

Aim.uz

Tomson va Tartakovskiy tajribalari
Elektronlar difraksiyasini kuzatish uchun Tomson va Tartakovskiylar Debay-Sherer usulidan foydalandilar. Bunda elektronlar dastasi polikristall metall plastinkadan o‘tkazilganda

sochilgan elektronlar fotoplastinkada difraksion xalqalarni hosil qilishi kerak.


Tomson va Tartakovskiy tajribalarida haqiqatdan ham difraksion xalqalar tizimi kuzatildi. 1927-yilda D.P.Tomson tajribani o‘tkazishda energiyasi (17,5-56,5)keV bo‘lgan tez elektronlardan

foydalandi.




Tomson










tajribasi

sxemasi

3.7-










rasmda




keltirilgan.










Energiyasi

104

eV










bo‘lgan

elektronlarning










parallel

dastasi

qalinligi










10–5sm bo‘lgan oltin










folgaga




yo‘naltirildi.










Bunda

Tomson

ekranda

3.7-rasm







bir

qator

difraksion







xalqalar

hosil

bo‘lishini kuzatadi.

Elektronlarning

sochilish




burchaklari 1,2,3 yorug‘lik nurlari difraksiyasining tenglamasi



















n d sin(n=1,2,3,…),

(3.31)




orqali







aniqlanadigan










burchaklarga to‘g‘ri keladi.










– tushayotgan




elektronlar










dastasi bilan difraksiyalangan










elektronlar







dastasi










yo‘nalishlari







orasidagi










burchak.

Tomson

tajribasida










elektronlarning




kuzatilgan










difraksiyasi,

ularning to‘lqin










xossasiga

ega




ekanligini













tasdiqladi.




3.8-rasm







P.S.Tartakovskiy energiyasi 1,7 keV gacha







bo‘lgan sekin elektronlar bilan tajriba o‘tkazdi.







Tartakovskiy tajribasining sxemasi 3.8-rasmda







tasvirlangan.

Elektronlar dastasi

1 yupqa







polikristall metall varag‘iga 2 yo‘naltiriladi.







Difraksiyalangan elektronlar dastalari 3







fotoplastinkada o‘z izlarini qoldiradi. Bunda







hosil bo‘lgan

elektronogramma

3.9-rasmda

3.9-rasm
















keltirilgan. Elektronogrammada ma’lum qonuniyat asosida navbat bilan joylashgan konsentrik aylanalarni ko‘rish mumkin. Elektronlar dastasi kuchli qaytadi. Tajriba sharoitida d va lar doimiy bo‘lib, elektronlar qaytishi (3.31) shartni qanoatlantirgan burchakda bo‘ladi. Difraksion xalqalarning har bir nuqtasiga bir xil sondagi elektronlar kelib tushadi. Har bir xalqa, xalqa uzunligi bo‘yicha o‘z intensivligiga ega. Elektronogrammada difraksion xalqalar hosil bo‘lishi, xalqalar joylashishini tahlil qilish de-Broyl gipotezasining to‘g‘riligini tasdiqladi.
De-Broyl gipotezasi elektronlardan tashqari, neytronlar, protonlar, atom va molekulalar uchun ham to‘g‘ri bo‘ladi. 1929-yilda Shtern va Frishlar tomonidan geliy atomlari (difraksiyasi kuzatildi), 1931-yilda Jonson tomonidan molekulalar difraksiyalari kuzatildi. 1936-yilda magniy monokristallida neytronlar difraksiyasi hosil qilindi. Shunday qilib, ko‘pchilik olimlar tomonidan o‘tkazilgan tajribalarda de-Broyl gipotezasi tasdiqlandi. Shu bilan birga bu gipotezaning barcha moddiy zarralar (e, p, n, atom, molekula) uchun to‘g‘ri ekanligi isbotlandi.
Download 44,37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish