ThemeGallery PowerTemplate

Ta’lim psixologik asoslari

Reja:

• 1. O’qishning mohiyati va uning qonuniyatlari. 2. Ta’lim jarayonini boshqarish muammosi. 3. Ta’limni intensivlashtirish va aktiv, mustaqil, ijodiy tafakkurni tarkib toptirish. 4. Ta’limni individuallashtirish va qobiliyatlarni rivojlantirish

O’qishning mohiyati va uning qonuniyatlari.

• 1997 yilda qabul qilingan "Ta’lim to’g`risida"gi qonun va "Kadrlar tayyorlash Milliy dasturida" shaxs kamoloti asosiy masala sifatida e’tirof etilgan.

Ta’lim jarayonini boshqarish muammosi

• Ta’lim jarayoni avvalo o’quvchilar diqqatini yo’lga solishni talab etadi. Darslarda ko’rgazmali qurollardan, texnik va EXM vositalaridan foydalanish ta’lim oluvchida ixtiyorsiz diqqatni yuzaga keltiradi. Ta’lim jarayonida ta’lim beruvchining vazifasi darsda ishlash xolatini yuzaga keltirishgina emas, balki o’quvchilarning darsda o’tiladigan materialini idrok etishga tayyor turishlarini ko’zatish hamdir. Ta’lim jarayonining samaradorligi ko’p jihatdan o’qituvchi tomonidan beriladigan ko’rsatmalarga ham bog`liq. O’qituvchining roli shundan iboratki, u o’quvchilarga tegishli ustanovkani hosil qilishi, nimani vaqtincha, nimani umrbod esda olib qolishi keraqligini, nimani butunlay esda olib qolmasdan, faqat tushunib olish kifoya qilishini, nimani so’zma-so’z esda olib qolishni, nimaning ma’nosini o’z so’zlari bilan aytib berish uchun esda olib qolish zarurligini ko’rsatib o’tishi lozim. Ko’zatishlar ko’rsatadiki, bunday ko’rsatmalar berilmaganda, o’quvchilarda ko’pincha noto’g`ri tasavvurlar vujudga keladi.

Motivlar bevosita o’quvchi shaxsining o’sishi va rivojlanishi bilan bog`liq

• D.B.Elkonin esa o’quv faoliyatining xususiyatlarini ko’rsatib, uni mohiyatiga, mazmuniga va o’zini namoyon bo’lish shaqliga ko’ra ijtimoiyligini ta’kidlaydi. O`quv faoliyati bu shunday faoliyatki, uning natijasida avvalo o’quvchida o’zgarish yuz beradi. Uning mahsuli turli motivlar asosida, qurilgan bo’lishi darkor. Bu motivlar bevosita o’quvchi shaxsining o’sishi va rivojlanishi bilan bog`liq bo’lishi kerak. O’quv faoliyati ta’lim, o’qish va o’rganish degan tushunchalar bilan bevosita bog`liqdir. 

• O’quv faoliyatining
• besh elementi mavjud:

• O’quv
• harakatlari

• O’qituvchining
• baholashi

• O’qituvchining
• nazorati

• O’quv
• topshiriqlari

• O’quv
• motivlari.

• Ta’lim jarayoni besh
• elementdan iborat:

• Ta’limning mazmuni
• - nimaga o’qitish kerak?

• Ta’limning
• maqsadi –
• nima uchun
• o’qitish kerak?

• Ta’lim beruvchi

• O’quvchi

• Ta’limning metodlari, usullari va pedagogik muloqot yo’llari.

• Ta’lim jarayonini tashkil etish: ideal va amaliy faoliyatning u yoki bu turini muvaffaqiyatli tashkil etish uchun zarur bo’lgan tashqi olamning muhim ahamiyatli xossalari xususidagi axborotning o’zlashtirilishi:

• maqsadga muvofiq keladigan usullar va jarayonlarni to’g`ri tanlash va foydalanishga bog`liq

• faoliyatning ana shu barcha turlari tarkib topgan usullari va jarayonlarining o’zlashtirilishiga

Ta’lim jarayonining muvaffaqiyati:

• Motivastiya

• Ma’lumot
• usullari

• Ma’lumotning
• tushunarliligi

• Xotira

• Ma’lumotni
• qo’llash

Xulosa

• Umumiy psixologiya kursidan ma’lumki, idrok bu narsa va hodisalarni sezgi organlariga ta’sir etishi natijasida ularning kishi psixikasida yaxlit obrazini paydo bo’lishi bo’lib, idrok etish jarayoni ta’limda turli formalarda o’qituvchining og`zaki xikoya qilishida, suxbat o’tkazishda, lekstiya o’qishida, ko’rgazmali qurollar ko’rsatish, ekskursiyalar o’tkazish, axborot va pedagogik texnologiyalaridan foydalanish, o’quvchining o’ziga darsliklar hamda boshqa qo’llanmalarni o’qitish tarzida o’tishi mumkin. Ta’lim olish jarayoni insondagi motivlar bilan bevosita bog`liq bo’lib, uning mohiyati - inson xulq-atvorining ichki barqarorligi, harakatga undovchi tushunchada ifodalanadi. Ta’lim jarayonida o’qish motivlari "nima uchun?", "nimaga?", "qanday maqsad bilan?" kabi savollar asosida yuzaga keladi. Motivlar birinchidan, o’quv faoliyatiga undasa, ikkinchidan, maqsadga erishish uchun zarur yo’l va usullar tanlashga yordam beradi. O’quv faoliyatida o’quv motivlar o’quvchilar tomonidan tanlanib, ular o’quvchining maqsadi, qiziqishi, kelajak rejalari bilan bevosita bog`liq bo’ladi.