|
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA TA`LIM VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSTETI
TABIIY FANLAR FAKULTETI
“BIOLOGIYA” TA`LIM YO`NALISHI
3-KURS B-418-GURUH TALABASI
ODINAYEVA O’G’ILOYNING
“GENOMIKA VA GENETIKA”
FANIDAN “GENOM DNKNI BISULFIT ISHLASH. BISULFIT SEKVENSLASH ”
MAVZUSIDA TAYYORLAGAN
KURS ISHI
Qabul qildi: ________________.
Topshirdi: ________________.
2020-2021 o`quv yili
MUNDARIJA:
I.KIRISH……………………………………………………………………………3
II.ASOSIY QISM…………………………………………………………………...6
1. Genom DNKni bisulfit ishlash …………………….………………………….6
2. Bisulfit sekvenslash mexanizmi …………………………………….………..12
3. Genom DNKni bisulfit ishlashning zamonaviy texnologiyasi…….…………..18
III.XULOSA……………………………………………………………………….26
IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI………………………..28
ILOVALAR……………………………………………………………………….29
KIRISH
PQ-4805 son 12.08.2021 yildagi qaroriga muvofiq mamlakatimizda biologiya va kimyo fanlarini rivojlantirish ushbu yo’nalishlarda ta’lim sifatini va ilm-fan natijadorligini oshirish ustuvor vazifa qatorida belgilangan.Zero biologiya fanlari bo’yicha chuqur o’qitish hududlarda yangi-yangi ishlab chiqarish korxonalarini barpo etish,yuqori qo’shilgan qiymat yaratadigan farmasevtika,oziq-ovqat sanoati tarmoqlarini jadal rivojlantirishga turtki beradi va pirovardida xalqimiz turmush sharoiti va daromadlarini oshirishga puxta zamin yaratadi.
Bugungi kunda sanoatning yuqori suratlar bilan takomillashuvi ishlab chiqarish texnologiyalarini rivojlantirish bilan birga radiatsiya nurlarining ko’payishi turli kasalliklar ehtimolining ortishiga ham olib kelmoqda .Ayniqsa bu kasalliklarni mutatsiyaga uchrab turli organizmlarda turlicha kechishi kuzatilmoqda.
Shu bois bu muammoni hal qilish uchun mutatsion jarayonlarni,ularni kelib chiqish sabablarini o’rganish muhim ahamiyat kasb etib kelmoqda.
Bugungi kunda biz talaba yoshlarning oldimizda turgan asosiy vazifalardan biri yuqori malakali kadrlar bo’lib yetishish,shuningdek kasbimizni puxta
egallash,chuqur bilimga ega bo’lish va bu asosida fan rivojiga munosib hissa qo’shishdir.Biologiyaning yangi yo’nalishi hisoblangan “Genetika “ning yuqori suratlar bilan rivojlanayotganligi ham mutatsion kasalliklarni oldini olish va davolash uchun bugungi kunda dasturi amal bo’lib xizmat qilib kelmoqda.
Asosiy maqsadimiz vatanimiz taraqiyoti va xalqimiz farovonligi ni yanada
yuksaltirishdir.Biz hayotda o’zini to’la oqlagan “Islohot- islohot uchun emas, avvalo inson uchun “degan tamoildan kelib chiqqan holda, ijtimoiy sohadagi islohotlarni, xalqimizning hayot darajasi va sifatini yuksaltirish yo’lini davom ettiramiz . Mustaqil vatanimizda ilm-fan yo’lida xzmat qilish har birimizning burchimizdir.
O`zbеkiston Rеspublikasining “Ta’lim to`g`risida” gi Qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” yuksak umumiy madaniyatga, kasb–hunar ko`nikmalariga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, mantiqiy mushohada qilish hamda ijtimoiy hayotdagi muammolarning oqilona еchimlarini topish mahoratiga ega bo`lgan, istiqbol vazifalarini odilona baholay oladigan kadrlar yangi avlodini shakllantirish, shuningdеk, har tomonlama barkamol, ta’lim va kasb–hunar dasturlarini ongli ravishda mukammal o`zlashtirgan, mas’uliyatli fuqarolarni tarbiyalashni nazarda tutgan pеdagogik g`oyani ilgari suradi.
Istiqlol tufayli o`zining mustaqil taraqqiyot yo`lidan borayotgan jamiyatimiz kun sayin dеmokratlashib, davlat, jamiyat va shaxs munosabatlari tobora ko`proq mantiqiy mushohada qilish tamoyillariga asoslanmoqda. Ta’lim tizimi oldidagi davlat buyurtmasi O`zbеkiston Rеspublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”ning asosiy g`oyalarida o`z aksini topgan.
Umuman olganda, inson genomi hujayra yadrosidagi murakkab kompleks kompleksi va mitoxondriyal genlarning nisbatan kichik, ammo muhim to'plami bilan ifodalanadi. Bir tomondan, genom konservativ va juda barqaror, boshqa tomondan, u juda o'zgaruvchan. Hujayra yadrosi genlari 24 xromosomada (22 avtosoma va X- va Y-xromosomalar) jamlangan (jadvalga qarang) va molekulyar biologiyaning markaziy dogmasiga muvofiq ishlaydigan 23 dan 25000 gacha genlarni o'z ichiga oladi, ya'ni DNKning genetik ma'lumotlari mRNKga, mRNK esa polipeptidlarga o'tkaziladi. Bunday genlarning umumiy ulushi genom DNKning taxminan 2% ni tashkil qiladi. Genom tarkibida ushbu tushunchaga bo'ysunmaydigan RNK molekulalarini kodlovchi 3000-6000 gen mavjud, ya'ni DNK RNKga transkripsiya qilinadi, ammo RNK oqsil polipeptidlariga aylantirilmaydi. Genomning umumiy uzunligi nukleotidlar ketma-ketligi bir marta keltirilgan bir nusxadagi yoki noyob DNKning deyarli yarmidan iborat. Genomning qolgan qismi genomning strukturaviy (xromosoma) tashkil etilishini qo'llab-quvvatlaydigan va populyatsiyaning irsiy o'zgaruvchanligini aniqlaydigan takrorlanadigan DNK elementlari bilan tavsiflanadi. Shunday qilib, inson genomining DNKning 98% oqsillarni kodlamaydi va ularning funktsional ahamiyati yaxshi tushunilmagan. Jadvalda keltirilgan ma'lumotlar inson genomining miqdoriy, tarkibiy va funktsional jihatdan qanchalik ulkan va murakkabligini aks ettiradi
Do'stlaringiz bilan baham: |
