[taxminan mil av. 460 Abderi (Frakiya) 370] yunon



Download 70,19 Kb.
Pdf ko'rish
Sana25.07.2021
Hajmi70,19 Kb.
#128340
Bog'liq
Demokrit - Vikipediya



Demokrit

Demokrit (Demokritos) [taxminan mil. av.

460 — Abderi (Frakiya) — 370] — yunon

faylasufi. Atomistik nazariya (qarang

Atomizm) asoschilaridan biri. Falsafa,

mantiq, fizika, mat., texnika, axloq,

musiqa kabi sohalarda asarlar yaratgan.

Bizgacha bularning ayrim parchalari yetib

kelgan. D. taʼlimotiga koʻra, tabiat




obʼyektiv ravishda mavjud. Tabiatdagi

barcha narsa va hodisalar boʻlinmas

zarralar — atomlardan tashkil topgan.

Atomlar eng mayda, boʻlinmas va

oʻzgarmas, boqiy, moddiy zarralar boʻlib,



fazoda doimo har tomonga harakat

qiladi. Zarralarning har xil kushiluvidan

turli narsalar vujudga kelgan. Hatto

odamning joni ham eng nozik

harakatchan atomlardan tashkil topgan.

Atomlar hajmi, shakli, tartibi va qolati

bilan bir-biridan farq qiladi; sifat jihatdan

esa bir xil, yaʼni rang , hid, maza kabi

sifatlar atomga tegishli boʻlmay, balki

subʼyekt sezgi organlari mahsulidir.

Atomlar bilan bir qatorda boʻshliq

mavjud. Atomlar harakati tasodifiy

boʻlmay, muayyan qonuniyatlarga



boʻysungan holda boʻshliqsa sodir

boʻladi. Harakatni materiyadan ajratish

mumkin emas. Atomlar harakatining vaqt

nuqtai nazaridan boshi yoʻq, u abadiy. D.

olam cheksiz va abadiy, dunyolar vujudga

kelib, yoʻq boʻlib turadi, jon ham moddiy

va tana bilan birga oʻladi degan fikrlarni

ilgari surdi. Bilish nazariyasida D. moddiy

olamni bilish va haqiqatga erishish

mumkinligini taʼkidladi, bilish jarayonida

sezgi va tafakkur rolini koʻrsatdi.

Uningcha, sezgilarimiz (koʻrish, eshitish,

maza bilish va b.) orqali olingan bilim



"qorongʻi", u olamning mohiyatini ochib

bera olmaydi. Aql op-kali olingan bilim

"yorugʻ", haqiqiy bilimdir. Bu yerda D.

hodisa va mohiyatni tushuna boshlagani,

hissiy bilish bilan abstrakt tafakkurni farq

qila olgani koʻrinib turipti. Lekin, u "yorugʻ"

bilishni "qorongʻi" bilishdan ajratib

qoʻygan. D.ning bu fikri J. Lokk tomonidan

ilgari surilgan narsalarning birlamchi va

ikkilamchi si-fati toʻgʻrisidagi taʼlimotning

kurtagi edi. D. etikada ataraksiya taʼli-

motini rivojlantirdi. D. ilgari surgan

gʻoyalar uzoq yillar davomida fan va



falsafa rivojiga taʼsir koʻrsatdi. Abdulla

Ayupov.


OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin.

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

Adabiyot



  Soʻnggi tahrir 6 oylar avval Asadbek Botirqulov tomonidan amalga oshirildi  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).


"

https://uz.wikipedia.org/w/index



.php?

title=Demokrit&oldid=2109633



" dan 

olindi 

Download 70,19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish