Suyuq kristallar
Suyuq kristallar, suyuq kristall holat,
mezomorf holat — moddalarning
suyuqlik (oquvchanlik) xossalari hamda
qattiq kristallarning baʼzi xossalari
(anizotropiya) ga ega boʻlgan oraliq
holati. Suyuq kristallar hosil qilgan
moddalarning molekulalari tayoqcha yoki
choʻziq plastinkasimon shaklda boʻladi.
Termotrop va liotrop xillarga boʻlinadi.
Termotrop Suyuq kristallar — maʼlum tra
oraligʻida mezomorf holatda, undan past
trada qattiq kristall, yuqori trada esa
oddiy suyuklik holatida boʻladi. Mac,
iazoksianizol 118,27° da anizotrop boʻlib,
suyuq kristallar hosil qiladi. 135,85° da
esa u izotroplikni namoyon qilib, oddiy
suyuqlikka aylanadi. Baʼzi moddalarning
maxsus erituvchilardagi eritmasi liotrop
Suyuq kristallar deyiladi.
Suyuq kristallar molekulalarining
tartiblanish darajasiga koʻra nematik
("azoksionizol, sintetik polipeptid
eritmalari) va smektik (sovunning
suvdagi eritmasi) Suyuq kristallar ga
boʻlinadi. Nematik va smektik Suyuq
kristallarning tashki koʻrinishini
polyarizatsion mikroskop yordamida
osongina ajratish mumkin. Nematik
Suyuq kristallar ipsimon, smektik Suyuq
kristallar konussimon, tayoqchasimon va
bosqichli tuzil gan.
Suyuq kristallarning xolesterik
(xolesterinning propil efiri) xili ham
mavjud boʻlib, uning molekulalari
birbiriga parallel joylashgan uzunchoq
plastinkasimon shaklda. Xolesterik
Suyuq kristallar organik suyukdiklar va
qattiq kristallarning optik faolligidan bir
necha marta yuqori boʻlgan optik
faollikkya ega.
Baʼzi termotrop Suyuq kristallar 2
mezomorf holatda boʻlishi mumkin
(qarang Polimorfizm). Bunda strukturaviy
oʻtishlar quyidagicha: qattiq^smektik—
jematik—>amorfsuyuq kristall faza
sxemasi boʻyicha boradi va 1 tartibli faza
oʻtish sodir boʻladi.
Suyuq kristallar elastik, magnit va optik
anizotroplik, yopishqoqlik, elektr
oʻtkazuvchanlik va boshqa xossalarga
ega.
Suyuq kristallar 1888 yilda F. Reynitser va
O. Lemanlar tomonidan kashf etilgan.
Pikin S . A., Strukturnie prevrasheniye v
jidkix kristallax, M., 1981.
Amerik Yu.B., Krendel B.A., Ximiya jidkix
kristallov i mezomorfnix polimernix
Adabiyot
sistem, M., 1981.
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga
ishorat yoʻq.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga
qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz
mumkin.
Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-
2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Soʻnggi tahrir 3 yillar avval EdgarsBot tomonidan amalga oshirildi
Matndan CC BY-SA 3.0 litsenziyasi boʻyicha
foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan
boʻlsa).
Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,
Vikipediyaga yordam berishingiz
mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Suyuq_kristallar&oldid=200
0996
" dan olindi
Do'stlaringiz bilan baham: |