Suyaklar (baʼzan paylar) ning harakatchan birikishi, bunda birikkan



Download 122,6 Kb.
Pdf ko'rish
Sana03.03.2020
Hajmi122,6 Kb.
#41453
Bog'liq
Boʻgʻim - Vikipediya


Boʻgʻim

Boʻgʻim — suyaklar (baʼzan paylar) ning

harakatchan birikishi, bunda birikkan

yuza oraligʻida boʻshliq (yoriq) boʻladi. B.

hosil boʻlishida ishtirok etadigan

suyaklarning (birida boʻgʻim boshchasi,

ikkinchisida esa boʻgʻim chuqurchasi

boʻladi) sinovial suyuqlik bilan toʻla. B.

boʻshligi va B. xaltasi farq qilinadi.

Suyaklarning bir-biriga birikkan uchlari bir

xilda boʻlmaydi. Koʻpincha oyoqqoʻlning

naysimon suyaklari B. sohasida

yoʻgʻonlashib, boshcha, suyakning



qaramaqarshi yuzasida esa botiqchalar

va maydonchalar hosil qiladi.

Suyaklarning B. yuzalari B. paylari bilan

qoplangan boʻlib, ular harakat vaqgida

sodir boʻladigan zarblarni kamaytiradi,

B.ning erkin va elastik harakat qilishiga

imkon beradi. B. hosil qilishda ishtirok

etadigan suyaklarning uchlari

biriktiruvchi toʻqimadan tuzilgan boʻlib, B.

xaltasi bilan, ichki tomondan esa sinovial

parda bilan oʻralgan. Bu parda paylar

yuzasini namlab turuvchi va ular

harakatini yengillashtiruvchi suyuqlik

ishlab chiqaradi, aks holda harakat

chogʻida B. hosil qilgan suyaklarning

yuzalari oʻzaro ishqalanib ogʻriq paydo

qiladi va harakat cheklanadi. Koʻpchilik B.


xaltasi boylamlar bilan mustahkam

oʻralgan. B. yuzalarining shakliga qarab

sharsimon (koʻp oʻqli), gʻaltaksimon (bir

oʻqli), tuxumsimon (ikki oʻqli) va boshqa

B. lar boʻladi. Sharsimon boshchali suyak

B.i (mas, yelka suyagi B.i) eng serharakat

hisoblanadi, tuxumsimon boshchali

suyak B.i (mas, boldiroyoq panjasi B.i) da

bukilishyozilishdan boshqa harakatlar

chegaralangan; baʼzi suyak B. lari (mas,

bilaktirsak B. ida bilak suyagi) aylanma

harakat qilishi mumkin. Qator B.larning

yordamchi tuzilmalari boʻlib, ularni B.

paylari (tizza B.i, jagʻ B.i), disklar,

menisklar bir-biriga moslashtirib turadi.

Baʼzi suyaklar oʻzaro B. yordamisiz,

biriktiruvchi toʻqimalar, boylamlar va


paylar yordamida birikkan boʻladi (mas,

kalla suyagi orasidagi choklar,

chanoqboylamlari, umurtqalar orasidagi

pay disklari va boshqalar). B. harakati

odamning tik yurishi, bukilishi, ishlashi va

boshqa holatlarini taʼminlaydi. B.

sovuqqa, kasalliklarga, shikastlarga,

moddalar almashinuvi buzilishiga oʻta

taʼsirchan boʻladi, shu bois uni bu

illatlardan himoya qilish lozim.

Muntazam ravishda badan tarbiya bilan

shugullanish B.ni mustahkamlaydi va

ularni tashqi muhit taʼsirotlariga

chidamini oshiradi. B. kasalliklaridan

uning shikastlanishi (suyak chiqishi),

artroz (tugʻma yoki moddalar

almashinuvining izdan chiqishi tufayli), B.


yalligʻlanishi (artrit) koʻproq uchraydi.

Shuningdek, B.larning qimirlamay qolishi

(ankiloz), harakatining vaqtincha yoki

butunlay cheklanishi (kontraktura)

kuzatiladi.

[1]


1. Ahmedov, Nosir. "Boʻgʻim" OʻzME. B-

harfi  Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga

ishorat yoʻq. 

Siz ularni topib va ushbu maqolaga

qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz

mumkin.

 

Manbalar



 

Ko‘proq o‘rganish Ushbu maqolada

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-

2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

 

 



Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib,

Vikipediyaga yordam berishingiz

mumkin. 

Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde



x.php?title=Boʻgʻim&oldid=1994739



  Last edited 2 years ago by PlanespotterA320  

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).


dan olindi 

Download 122,6 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish