So'nggi yillarda o'quv podkastlariga ilmiy e'tibor sezilarli darajada o'sdi. Biroq, bugungi kungacha podkastingdagi janrlar tushunchasi hali ham ilmiy e'tiborga sazovor emas edi

Kirish. So'nggi yillarda o'quv podkastlariga ilmiy e'tibor sezilarli darajada o'sdi. Biroq, bugungi kungacha podkastingdagi janrlar tushunchasi hali ham ilmiy e'tiborga sazovor emas edi. Onlayn platformada mavjud bo'lgan podkastlar korpusidan paydo bo'lgan janrlarni o'rganib chiqib, ushbu maqolada ta'lim podkast tadqiqotida janr tahlilining ahamiyatini taqdim etadi. U “The Quick Burst” (Tezkor portlash), “The Narrative” (Hikoya) va “The Chat Show” (Chat-shou) deb nomlangan uchta janrni taklif etishgandi (1). Uchta janr ta'lim uchun podkastingning ko'p qirraliligini va janrlarni tahlil qilish podkasting adabiyotiga yangi g'oyalarni, shu jumladan elektron ta'lim muhitida chuqur o'rganishni qo'llab-quvvatlashga oid g'oyalarni qanday kiritishi mumkinligini ko'rsatadi.

So'nggi o'n yil ichida Podkasting ta'limni o'rganish bo'yicha adabiyotga qiziqish ortib bormoqda. “Ta'limda instruktor tomonidan yaratilgan podkastdan foydalanish bilan bog'liq bo'lgan tadqiqotlarning deyarli barchasida ta'lim muassasalari ichidagi podkastlar bo'yicha harakat tadqiqotlariga deyarli alohida e'tibor qaratildi” (2). Bugungi kunga kelib, podkastlarda paydo bo'layotgan janr konvensiyalarini o'rganadigan adabiyotlar mavjud emas, shuningdek, o'rta darajadagi tadbirkorlar tomonidan ishlab chiqarilgan ta'lim podkastlarining "kognitiv vosita" sifatida harakat qilish uslublariga doimiy ravishda ilmiy e'tibor berilmagan (3).

Janrlarni tahlil qilishda podkasting yangi ommaviy axborot vositalari yordamida va o'qitish usullarini o'rganish uchun ma'lumot bazalarini taqdim etadi, shuningdek u podkastingning hozirgi kungacha adabiyotda kam o'rganilgan va kam ko'rsatilgan matnli shakllanishlarini ochib berishi mumkin. Ma'lumotlar podkastingning noyob yutuqlari haqida bahslashishdan oldin o'qituvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan podkastlar bugungi kungacha ta'lim adabiyotida qanday o'rganilganligini o'rganish lozim bo`ladi.

Podkasting 2000-yillarning boshlarida o'z rivojlanishini boshladi, "podkast" atamasi 2004 yil fevral oyida Ben Xammersli tomonidan The Guardian (4) gazetasida kiritilgan. Podkast - bu raqamli audio paket bo'lib, u odatda ketma-ketlikning bir qismi bo'lib, ma'lum vaqt oralig'ida chiqadi va “Really Simple Syndication” (RSS) lentalari orqali avtomatik ravishda shaxsiy media qurilmalariga yuklab olinadi. Asosan RSS tasmalarni yuklab olish uchun mo'ljallangan bo'lsa-da, ularni qo'lda yuklab olish uchun Internetdan keng foydalanish mumkin. 2004 yildan beri “Juice”, “Spotify” va “iTunes” kabi podkastlarni birlashtirish saytlari podkastlarni joylashtirish va tarqatishning asosiy usuli bo'lib, ular RSS va qo'lda yuklab olish vositalari orqali iste'molni ta'minlaydilar.

So'nggi yillarda butun akademik maqolalar podkastingning radio va audiokitoblar kabi tegishli ommaviy axborot vositalaridan ajralib turadigan xususiyatlarini aniqlashga yo`naltirilgani sir emas. Ta'kidlash joizki, onlayn tarzda tarqatish podkasterlar nashriyotlarning tahrir qilish talablarini, radioning audio tarqatish infratuzilmasini, senzurani va davlat vakolatxonalarining aralashuvini, shuningdek, translatsiya vaqt maydoniga moslashish zarurligi kabi dasturiy cheklovlarni chetlab o'tishini anglatadi, deydi Kristofer Drev. Bunday cheklovlarning kam;igi podkastning haqqoniyligini va material sifatidagi obro`sini oshirishga xizmat qiladi. Biroq podcast tayyorlash shunchaki yuqorida aytib o'tilganidek audio tarqatish xususiyatlari emas, balki ularni ishlab chiqarish va iste'mol qilish amaliyotlarining to'plamidir. Podkasting iste'molchilarga tarkibni qanday va qachon iste'mol qilish imkoniyatiga ega bo'lishiga bog`liq bo`lmagan holda o`sishi bu janrdagi tendensiyalarning yuqori aniqlikka chiqishiga asosiy sababi bo`lib qolmoqda. Teesside Universiteti professori Kristofer Drev ushbu jarayonlardagi imkoniyatlardan deb quyidagilarni sanab o`tadi:

Podkastlar radio eshittirishlaridan farqli ravishda dasturni boshidan oxirigacha tinglashning aniq maqsadini namoyon etadi. Ushbu funktsiyalar podkastlar ta'limga tatbiq etilganda, ayniqsa masofadan turib va ​​onlayn o'qitish tobora ommalashib borayotgan bir paytda va talabalar istalgan vaqtda va har qanday joyda bo'lishi mumkin bo'lgan "talabga binoan" o'rganish tajribalarini so'ragan paytda foydalidir.

2004 yildan beri u tobora ommalashib bormoqda va mustaqil ishlab chiqaruvchilar orasida juda mashhur bo'lsa-da, uni BBC va Guardian kabi an'anaviy translyatsiya kompaniyalari va Radiolingua kabi podkasting butiklari tanlagan.

Ta'lim uchun podkasting so'nggi yillarda ta'lim muassasalari ichida ham, tashqarisida ham samarali bo'ldi. Dunyo bo'ylab tobora ko'payib borayotgan oliy o'quv yurtlari podkastlarni ikkala shaharchadagi elektron ta'lim modullariga kiritgan (5). Ta'lim muassasalarida podkastingning o'sishiga qaramay, uning o'quvchilarning baholarini yaxshilashga ta'sirchan ta'sirchanligi haqida tajribali dalillar kam, degan edi professor Abdous va boshqa olimlar. Podkastlarning o'quvchilarni jalb qilish va ularni rag'batlantirish salohiyatiga nisbatan optimizmga qaramay, podkastlarning mavjudligi talabalarni haftalik o'qishlar bilan mashg'ul bo'lishiga to'sqinlik qilishi yoki aralash rejimdagi talabalar uchun dars mashg'ulotlarida qatnashishi mumkinligi haqida xavotirda bo'lgan olimlar tomonidan ma'lum darajada orqaga surilgan. Bu talabalarning tinglashlari uchun podkastlarni chiqarish to'g'risida juda katta qo'rquvga olib keldi va podkastingni faqat periferik o'quv vositasi sifatida qadrli bo'lgan umumiy tushunchaga ega bo'lib, uning qiymati yangi tarkibni o'rgatishda yoki talabalarni chuqur o'rganishga jalb qilishda emas, aksincha boshqa joylarda amalga oshiriladigan "haqiqiy" o'rganishni qo'llab-quvvatlash” va podkastlarni haqiqiy o'rganish uchun qo'shimcha sifatida ko'rish podkastlarning "bilim vositalari" sifatida foydalanishlari mumkin bo'lgan usullarni hisobga olgan holda olimlarning shakllarini buzishga moyil deb ta'kidlagan edi, Kristofer Drev. Podkastingning ta'lim sohasidagi potentsiallarini o'rganishda yuqoridagi adabiyotning ko'lamini kengaytirish va o'rganish uchun kognitiv vosita sifatida podkastlarga e'tiborni qaratish uchun muhim deb bilgan yana bir oldinga siljish - bu allaqachon podkast turlarining tendentsiyalariga qarashdir. Biz podkastning har qanday turlarini jamlab "janrlar" deb atashimiz mumkin. Janrlarni tahlil qilish orqali biz podkastlarning umumiy, takrorlanadigan va taniqli tuzilmalarini qadrlashimiz va "podkastlar" ni ishlab chiqishimiz mumkin bo`ladi. Maqolada janr tahlili, yutuq va kamchiliklar ko`rib chiqiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   E-Learning and Digital Media, 2017, Vol. 14(4) 201–211! The Author(s) 2017, Reprints and permissions: sagepub.co.uk/journalsPermissions.nav DOI: 10.1177/2042753017736177 journals.sagepub.com/home/ldm
   
2. 
   Drew C (2013) An ear for education: The sonic mode of address in education studies (review essay). The Australian Educational Researcher 40(5): 649–657.
   
3. 
   Kim B and Reeves TC (2007) Reframing research on learning with technology: In search of the meaning of cognitive tools. Instructional Science 35(3): 207–256
   
4. 
   Bonini T (2015) The ‘second age’ of podcasting: Reframing podcasting as a new digital mass medium. Quaderns Del CAC 41(18): 21–30.
   
5. 
   Hew KF (2009) Use of audio podcast in K-12 and higher education: A review of research topics and methodologies. Educational Technology Research and Development 57(3): 333–357.