Sinf: 5-“A”; Sana: Fan: Tabiiy geografiya. Mavzu: Yerning o’z o’qi atrofidan aylanishi va kattaligi. Darsning maqsadi



Download 432,85 Kb.
Sana25.06.2017
Hajmi432,85 Kb.
#15567
Sinf: 5-“A”; Sana:

Fan: Tabiiy geografiya.

Mavzu: Yerning o’z o’qi atrofidan aylanishi va kattaligi.

Darsning maqsadi:

  1. Ta’limiy. O’quvchilarga sutka, yerning geografik qutblari, meridian va paralellar, geografik kenglik, uzunlik hamda yer haqidagi dastlabki ma’lumotlarni yetkazish.

  2. Tarbiyaviy. O’quvchilarni tabiatga muhabbat ruhida tarbiyalash.

  3. Rivojlantiruvchi.O’quvchilarni topqirlik, hozirjavoblik qobiliyatini rivojlantirish. Ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish, nutq madaniyatini o’stirish.

Dars turi: yangi BKM larni shakllantiruvchi, rivojlantiruvchi, muatahkamlovchi.

Dars metodi: “Xotira mashqi”, “Aql charxi”, “Munozara”, “Qiziqarli masala”,”Berilgan nuqtani top”.

Dars jihozi: 5-sinf o’quv atlasi, darslik, globus, mavzuga doir turli ko’rgazmalar, tarqatma materiallar, texnik vositalar.

Darsning blok-sxemasi.

T/r

Darsning borishi

Vaqti

1

Darsning tashkiliy qismi

3-minut

2

O’tgan mavzuni so’rash

10-minut

3

Yangi mavzu bayoni

15-minut

4

Mavzuni mustahkamlash

15-minut

5

O’quvchilarni baholash;

Uyga vazifa berish.

2-minut

I.Darsning tashkiliy qismi:

A) Salomlashish, davomatni aniqlash, sinf xonasi tozaligini

nazorat qilish.

B) Ob-havo va kun yangiliklarini tinglash.

S) O’quvchilarni guruhlarga bo’lish, darsning borishi bilan

tanishtirish.

O’quvchilar quyidagi guruhlarga bo’linadi:

1-guruhga-Quyosh guruhi;

2-guruhga –Sayyoralar guruhi;

3-guruhga-Ekvator guruhi;

4-guruhga-Meridian guruhi;

5-guruhga-Globus guruhi;

O’quvchilarni darsga kirishishi uchun “ Fikrni jamlash” o’yini o’tkaziladi.

II. O’tgan mavzuni takrorlash.

1.”Xotira mashqi” o’yini. Bunda quyosh atrofidan aylanuvchi sayyoralarni tartib bilan joylashtiring.

  1. 2 . 3. 4. 5. 6. 7. 8.

a)Mars; b-Uran; s) Yupiter; d) Neptun; e) Saturn; j) Merkuriy ; k) Venera; z) Yer;

2. “Aql charxi”. Quyida berilganlardan yulduz turkumlarini aniqlab yoniga belgi qo’ying va shartni bajaring.

1

Katta ayiq




5

Parizod




2

Qutb tulkisi




6

Oltin qoziq




3

Tarozu




7

Oltin cho’mich




4

Qavs




8

Chayon




III.Yangi mavzuning tashkil etilishi:

O’qituvchi ko’rgazmalar hamda slaydlar orqali yangi mavzuni tushintirib boradi. Dars davomida “Munozara” metodidan foydalaniladi.

Yangi mavzuning qisqacha bayoni:

Quyosh chiqib ,botgunga qadar ketgan vaqt kunduzi, botgundan chiqqunigacha o’tgan vaqt esa kechasi deyiladi. Bir kecha bilan bir kunduz sutka deb ataladi.

Yer bir sutkada , ya’ni 24 soatda o’z o’qi atrofida g’arbdan sharqqa tomon bir marotaba aylanib chiqadi.

Yer aylanish o’qining Yer yuzi bilan tutashgan ikki nuqtasi Yerning qutblari deb ataladi. Yer qutblari ikkita –Shimoliy va Janubiy qutblar. Yer yuzida qutblardan barobar uzoqlikda o’tkazilgan aylana chiziq ekvator deb ataladi. Ekvator Yerni ikkita yarimsharga Shimoliy va Janubiy yarimsharlarga ajratib turadi.

6706f3b0

Shimoliy qutb bilan Janubiy qutbni tutashtiruvchi Yer yuzasidan o’tkazilgan yarim aylana chiziqlar meridianlar deyiladi. Yer ekvatoriga parallel qilib chizilgan aylana chiziqlar esa paralelllar deb yuritiladi.

Yerning kattaligi.

6706f3b0

Yer Quyosh sistemasidagi sayyoralardan biri bo’lib, Quyoshga yaqin-uzoqligiga ko’ra Merkuriy va Venera sayyoralaridan keyin uchinchi o’rinda turadi.

Quyosh bilan Yer oralig’I o’rta hisobda 150 mln km. Soatiga 1000 km tezlikda uchadigan samolyot bu masofani 17 yilda bosib o’tadi. Raketa soatiga 39600 km tezlikda uchsa, Quyoshga 5 oydan ko’proq vaqtda “yetib boradi”.

Yerning shakli dumaloq , shar ko’rinishida. Uning o’rtacha diametri 12756 km, aylanasi esa 40000 km dan ortiqroq. Yerning qutblari salgina siqiqroq.

f2ae5f58

Globus va xaritalarda chizilgan parallel va meridianlar Yer yuzini to’rga o’xshab qoplab oladi. Bu to’r daraja to’ri deyiladi. Daraja to’ri yordamida Yer yuzidagi xohlagan nuqtaning o’rnini aniqlash mumkin. Bunga geografik kenglik va uzunlik yordam beradi.

Geografik kenglik deb meridianning ekvatordan berilgan nuqtagacha bo’lgan qismi yoyining daraja hisobidagi kattaligiga aytiladi. Ekvatordan shimol shimoliy kenglik, janub esa janubiy kenglik deb yuritiladi.

Geografik uzunlik deb Bosh meridiandan berilgan nuqtagacha bo’lgan parallel yoyining daraja hisobidagi uzunligiga aytiladi. London shahri yaqinidagi Grinvich rasadxonasi meridian Bosh meridian deb qabul qilingan.

Yer yuzasidagi har bir nuqtaning kenglik va uzunligi uning geografik koordinatasi deb ataladi. Masalan, Toshkentning geografik koordinatasi 410 shimoliy kenglik va 69 0 sharqiy uzunlikni tashkil etadi.

IV. Mavzuni mustahkamlash.

  1. Qiziqarli masala”. Shimoliy qutbdan ekvatorgacha bo’lgan yoyning uzunligi 90 0 ga teng . Masofani aniqlang.

Yechish:

Izoh: 10 meridian yoy uzunligi taxmin 111 km ;

111km X 90 =9990 km Javob: 9990 km.

  1. Berilgan nuqtani top” oyini.

Quyidagi shaharlarning geografik koordinatalarini toping.

  1. Tokio; 2. Parij; 3. Sidney; 4. Santyago;5.Ottava;

Masalan: Y=1400 sharqiy uzunlik

Tokio. X=360 shimoliy kenglik

V.O’quvchilar baholanadi, guruhlar to’plagan ballar e’lon qilinadi, g’olib guruh rag’batlantiriladi.

VI.Uyga vazifa: Mavzuga doir berilgan atamalar izohini o’rganish.
Download 432,85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish