“Simsiz tarmoqlar”

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
 FARG‘ONA FILIALI 
 
 
 
 
“Simsiz tarmoqlar” 
 
 fanidan 
Laboratoriya ish-1 
 
 
Bajardi: 730-18-guruh talabasi 
Anvarov Islombek 
 
Qabul qildi: L.Dalibekov 
 
 
 
 
Farg‘ona - 2022 
 

---

Laboratoriya mashg‘uloti-1. 
Simsiz aloqa tarmoqlari parametrlarini o’rganish 
Ishdan maqsad: Simsiz aloqa tarmoqlari parametrlari bo’yicha bilim va 
ko’nikmalarga ega bo’lish.
 
Radio 
to‘lqinlarni diapazonlarga ajiralishi 
Ko‘pchilik insonlar 
energiyaning turlari, ularning xususiyatlari haqidagi elementar tushunchalariga ega 
bo‘lgan holda, energiya’ni ma’lum bir masofaga simsiz uzatish xususida mulohaza 
yuritadilar. Boshqalar esa radio to‘lqinlarning qanday tarqalishi xususidagi faktik 
fikrlariga ega bo‘lmay turib o‘zlarining radio qabul qilish yoki radio uzatish 
qurilmalari uchun antenna yasashni va bunda antennalarning maksimal darajadagi 
uzatish va qabul qilish xarakteristikasiga ega bo‘lishiga harakat qilishadi. Buyuk 
ixtirochi, amaliyotchi Nikola Tesla o‘zining tajribalarida elektromagnit 
tebranishlardan aktiv foydalangan. Ammo, u davrda elektromagnit to‘lqinlarning 
mavjudligi haqida hech kishi habardor bo‘lmagan. Ammo, Tesla kuzatish yo‘li bilan 
shunga amin bo‘lganki, uning tajribalari paytida atrofda qandaydir energya mavjud. 
Ammo, yuqorida takidlanganidek, u davrda ushbu xosil bo‘lgan maydon, ya’ni, 
eletromagnit maydonini tahlil qiladigan ilm ham jihozlar ham mavjud bo‘lmagan. 
Shuning uchun ham bu hodisaga huddi filosofik jarayon sifatida qaralgan va unga 
“Yefir” deb nom qo‘yilgan. Endilikda efir va elektromagnit to‘lqin tushunchasi 
o‘rtasida farq bor deya iddao qilishadi. Aslida esa farq mavjud emas. Buning sababi 
shuki, Nikola Tesla o‘zining tajribalarida o‘zgaruvchan tok bilan ishlagan va albatta, 
bunda atrofda o‘zgaruvchan tok elektromagnit maydon hosil qilgan. Bu o‘z 
navbatida elektromagnit to‘lqinni hosil qiladi. 
Yelektromagnit to‘lqinlar - bu fazodagi sinusoidal elektromagnit 
tebranishlardir. Elektromagnit to‘lqinlar bu yorug‘lik, ko‘rinmas infraqizil 
diapazondagi issiqlik nurlari, rentgen nurlari, va radioto‘lqinlardir. Ularning farqi 
faqat to‘lqin uzunligida anglashiladi. 
Radioaloqa 
tizimlari 
elektromagnit 
to‘lqinlarning 
radioto‘lqinlar 
diapazonidan foydalangan holda amalga oshiriladi. Har bir radio aloqa liniyasiga 
ma’lum radio chastota polasasi ajratiladi. Bu polosani o‘rtacha chastotasi nominal 
chastota hisoblanadi. 

---

1.1-jadval