Щзбекистон республикаси олий ва

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI

“TASDIQLAYMAN”

O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor
___________ R.Shukurov
2021-yil “__” __________

KOMPYUTER LINGVISTIKASIGA KIRISH
FANINING
ISHCHI O‘QUV DASTURI

Bilim sohasi: 100000 - Gumanitar soha

Ta’lim sohasi: 120000 – Gumanitar fanlar

Ta’lim yunalishi: 5120100 filologiya va tillarga o‘qitish

(o‘zbek tili)

IV semstr

Umumiy o‘quv soati –138 soat
Shu jumladan:
Ma’ruza – 34 soat
Amaliy mashg‘ulotlari – 34 soat
Mustaqil ta’lim soati – 56 soat
Farg‘ona – 2021 y.
Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsusta’lim vazirligi kasb- hunar ta’limi yo’nalishlari bo’yicha O’quv uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengashning 2018 yil “21” noyabradagi 5 -sonli buyrug‘i bilan maqullangan.

O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 2018 yil “7” 12__dagi 100-sonli buyrug‘ining 4- ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan fan dasturiga muvofiq ishlab chiqildi.

Fanning ishchi dasturi Farg‘ona davlat universiteti Kengashining 2021 yil “___” ___________ dagi ____ sonli bayoni bilan tasdiqlangan.


Tuzuvchilar:

D. Mirzaakbarov – FDU “Axborot texnologiyalari” kafedrasi o‘qituvchisi.

I. SHarofutdinov – FDU “Amaliy matematika va informatika ” kafedrasi o‘qituvchisi.
Taqrizchilar:

K. Karimov - FDU “Amaliy matematika va informatika” kafedrasi mudiri.

A.Mirzaqulov - FDU “Amaliy matematika va informatika” kafedrasi dots, f.m.f.n.

FDU Fizika matematika fakulteti dekani:

2021 yil “_____” ____________________ ___________ Q.G‘oziyev
(imzo)

“Axborot texnologiyalari” kafedrasi mudiri:

2021 yil “_____” ____________________ ___________ T.Tojiyev.
(imzo)
O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar
“Kompyuter lingvistikasiga kirish” fani tаlаbаlаrgа ushbu fаn yo‘nаlishidа оlib bоrilаyotgаn izlаnishlаr hаmdа kompyuter lingvistikasi fаnining хususiyatlаri, fаn mеtоdоlоgiyasi, fаnning dаstlаbki nаzаriy muаmmоlаri, o‘zbеk tilshunоsligidаgi tаdqiq usullаri hаqidа bilim berishdir.
Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga quyidagi talablar qo‘yiladi. Talaba:

• 
  kompyuter lingvistika predmeti, vazifalari;
  
• 
  kompyuter lingvistikaning ijtimoiy va tabiiy fanlar orasidagi o‘rni va mohiyati;
  
• 
  kompyuter lingvistikaga doir tadqiqotlar;
  
• 
  aksiomatik nazariyaning tilshunoslikka tatbiqi;
  
• 
  matematik mantiq elementlari;
  
• 
  til o‘rgatish jarayonini avtomatlashtirish; tabiiy tillarni qayta ishlash, tillarning matematik modelini yaratish;
  
• 
  avtomatik tahrir haqida tasavvurga ega bo‘lish kerak;
  
• 
  matematik mantiq asoslarini;
  
• 
  matematik mantiq asoslarining tilshunoslikka tatbiqini;
  
• 
  tarjima algoritmini;
  
• 
  avtomatik tahrir dasturining ishlash tamoyilini;
  
• 
  o‘zbek tilining matematik modellarini;
  
• 
  o‘zbek tilining kompyuter uslubini;
  
• 
  o‘zbek tili grammatikasi ta’limi, bilimlarni baholash dasturlariga oid me’yoriy va amaliy ma’lumotlarni yig‘ishni;
  
• 
  o‘zbek tili grammatikasining formallashadigan qismi uchun model tuzishni bilishi va ulardan foydalana olishi kerak;
  
• 
  matematik mantiq asoslari, tabiiy tillarning matematik modeli, o‘zbek tilining matematik modeliga doir masalalarni yoritish;
  
• 
  axborot uslubi, o‘zbek tilining kompyuter uslubi xususiyatlarini farqlash;
  
• 
  o‘zbek tili grammatikasining ma’lumotlar bazasini yaratish; matnni avtomatik tarjima qilish; matnni avtomatik tahrir qilish;
  
• 
  kompyuter lingvistikaga oid tadqiqotlarni o‘rganish, nazariy ma’lumotlarni umumlashtirish;
  
• 
  kompyuter lingvistika fanining istiqboli, dolzarb masalalariga doir fikrlar bildirish va tadqiqot olib borish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak.
  

1. 
   “Kompyuter lingvistikasiga kirish” fani bo‘yicha ma’ruza mashg‘ulotlari
   

t/rMa’ruza mavzulariSoat1-modul. Matematik mantiq Ta’limda kompyuter lingvistikasi fani, axborot texnologiyalarinig o’rni va ahamiyati.2To’plamlar va ular ustida amallar.2Munosabatlar va mulohazalar algebrasi. EHM ning arifmetik-logik qurilmalari.2Algoritmlar. Algoritm tushunchasi. Kombinatorika. Dasturlash tillari haqida umumiy ma’lumotlar.22-modul. Ozbek tili va adabiyoti ta’limida zamonaviy axborot texnologiyalari Filologik ta’limda axborot texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatlari.2Jahon miqiyosida filologik ta’limda qo’llaniladigan axborot-ta’limiy resurslar. O’zbekistondagi axborot-ta’limiy resurslar.2Padagogik dasturiy vositalar yaratishga qo’yiladigan talablar. Elektron darsliklar yaratish.2Taqdimot texnologiyasi va uni o’quv jarayoniga qo’llash metodikasi.Power point dasturida taqdimotlar yaratish.2Multimedia darsliklarini yaratish va ta’limda qo’llash. 2O’zbek tili va adabiyoti mavzularini o’qitishda masofaviy o’qitish texnologiyalaridan foydalanish. Ta’lim platformalari bilan ishlash.2Filologik ta’limda web texnologiyalardan foydalanish. 2Ta’limda virtual muzey, e-kutubxona va e-ensiklopediya materiallaridan foydalanish usullari.2O’quv jarayonida foydalaniladigan audio-vizual vositalarni yaratish usullari. 2O’zbek tili va adabiyotiga oid ma’lumotlarni o’qitish samaradorligini oshirishda interaktiv doskaning imkoniyatlari.2O’zbek tili va adabiyoti bo’yicha onlayn-videokonferensiya tashkil etish. Zoom dasturida ishlash.2O’zbek tili va adabiyoti o’qituvchisining shaxsiy va kasbiy axborot maydoni yaratish va shakllantirish.2AKT yordamida nazorat ishlarini tashkil qilish va o’tkazish metodikasi.Test dasturlari bilan ishlash.2Jami34Ma’ruza mashg‘ulotlari multimediya qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada akadem guruhlar oqimi uchun alohida o‘tiladi.

2. 
   “Kompyuter lingvistikasiga kirish” fani bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlar
   

№Mavzuning nomiSoatFilologik ta’limda AKT ning ahamiyati. Word dasturida sohaga oid xujjatlar tayyorlash.2Yaratiladigan ta’limiy resurslarga qo’yiladigan talablar.2O’zbek tili va adabiyotiga oid pedagogik dasturiy vositalar. 2Xorijdagi ta’limda AKT dan foydalanish tajribasi. Internet resurslaridan foydalanish.2Filologik ta’limda PowerPoint dasturidan foydalanish metodikasi.2Elektron multimedia darsliklari.2O’quvchilarning kommunikativ kopetensiyasini rivojlantirishda texnologik yondashuv. Kompyuter va uning qurilmalaridan foydalanishni o’rganish.2Nutqiy ko’nikmalarni rivojlantirishda AKT dan foydalanish metodikasi. 2O’zbek tilini masofadan o’qitish dasturi uchun material tayyorlash.2Filologik ta’limda web texnologiyalardan foydalanish. Web platformalarida ishlash.2Yozuvchilar hayoti va ijodini o’rganishda maxsus saytlar.2Virtual muzey,e-kutubxona va e-ensiklopediya materiallaridan foydalanish.2Audio-vizual vositalarini yaratish usullari.2Adabiyot namunalarini o’rganishda elektron jadvallar muxarriri va Ole texnologiyalari bilan ishlash. Excel dasturida ishlash.2O’zbek tili va adabiyoti bo’yicha onlayn-videokonferensiya tashkil etish. ZOOM dasturida ishlash.2Elektron portfolio yaratish. Elektron pochtalar bilan ishlash.2Bilimlarni baholashning elektron shakllari va ularni tashkil etish. Test dasturlari bilan ishlash.2Jami34

Amaliy mashg‘ulotlar multimediya qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada har bir akadem guruhga alohida o‘tiladi. Mashg‘ulotlar faol va interfaol usullar yordamida o‘tiladi, “Keys-stadi” texnologiyasi ishlatiladi, keyslart mazmuni o‘qituvchi tomonidan belgilanadi. Ko‘rgazmali materiallar va axborotlar multimedia qurilmalari yordamida uzatiladi.

3.