Шар ва шар сирти

Aim.uz

Шар ва шар сирти
Шар ёки сферик сирт деб фазонинг берилган О (марказ) нуқтадан берилган R (радиус) масофадаги нуқталарнинг геометрик ўрнига айтилади. Бутун фазо нуқталари бу шар сиртига нисбатан икки ички ва ташқи қисмга ажралади. Бу соҳалардан биринчиси шар деб юритилади. Демак, шар деб берилган О (марказ) нуқтадан берилган R (радиус) масофадан катта бўлмаган масофада жойлашган нуқталарнинг геометрик ўрнига айтилади. Шар сирти шарни атроф фазодан ажратиб турувчи турувчи чегарадир.

Шар сирти (шар) айланани (доирани) бирор диаметрик атрофида айлантиришдан ҳосил қилинади (1-чизма).



текисликда ётувчи маркази О нуқта ва радиуси R бўлган айланани қараймиз. Бу айланани АB диаметр атрофида айлантирамиз. Бунда айланадаги ҳар бир М нуқта маркази шу нуқтанинг АB диаметрдаги проексияси М₀ бўлган айлана чизади. Ушбу айлана ётган текислик айланиш ўқига перпендикуляр бўлади. Айлантириш давомида ОМ радиус ўз узунлигини сақлаганлиги боис М нуқта маркази О нуқта ва радиусу Р ўлган сферик сиртга тегишли бўлади. Кўринадики, ушбу сферик сирт текисликдаги О марказли R радиусли айланани исталган диаметри атрофида айлантиришдан ҳам ҳосил қилинади.

Шарнинг ўзи эса доирани бирор диаметри атрофида айлантиришдан ҳосил қилинади. Умуман олганда, ярим доирани уни чегаралаб турган диаметри атрофида айлантиришдан ҳам ҳосил қилинади.

Aim.uz