|
Saylovga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish davrida jamoat tartibini ta’minlash.
Jamoat xavfsizligi universiteti Maxsus huquqiy fanlar va harbiy diplomatiya kafedrasi o’qituvchisi, F.F.Rizoyev
Hozirda yurtimiz muhim bir siyosiy jarayonga, prezident saylovlariga tayyorgarlik ishlari jadal ravishda olib borilmoqda. Bu yilgi prezident saylovlari ilk marotaba saylov kodeksi talablari asosida o’tkazilib, ushbu jarayonlarda fuqarolar xavfsizligini va jamoat tartibini saqlash muhim bir vazifa sanaladi. Chunki saylovlar siyosiy jarayon bo’lib, u Respublika suverenitetining, demokratiyaning ko’zgusidir.
Jamoat xavfsizligi- fuqarolarning xavfsizligi, fuqarolarning birgalikdagi hayoti sharoitida odamlarning huquqlari va mol-mulki va ularning jismoniy yaxlitligini hurmat qilish va himoya qilish bilan bog'liq barcha holatlarni anglatadi. Bundan kelib chiqadiku jamoat xavfsizligi fuqarolarning birgalikda yashashi davomida o’zaro bir-birlarining haq-huquqlarini hurmat qilishlari, jamiyatda o’rnatilgan qonun-qoidalarga amal qilishlari tushuniladi.
Jamoat tartibi-bu fuqarolarning shaxsiy xavfsizligi, jamoat xavfsizligi, korxona, muassasa, tashkilotlar, fuqarolarning sha’ni, qadr-qimmatini hamda umuminsoniy qadryatlarini hurmat qilishga yo’naltirilgan huquqiy va ijtimoiy me’yorlar asosida jamoat joylarida yuzaga keladigan va rivojlanadigan ijtimoiy munosabatlar tizimi hisoblanadi.
Jamoat tartibini saqlash tushunchasi esa, jamiyatda iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy, yuridik, ma’naviy va boshqa omillar ta’sirida vujudga kelgan tartibni har qanday tajovuzlardan, unga zarar yetkazish yo’lidagi urinishlardan himoya qilish choralari.
Saylovga tayyorgarlik ko’rish va o’tkazish davrida jamoat tartibini ta’minlashdan ko’zlangan asosiy maqsad fuqarolarning o‘z konstitutsiyaviy saylov huquqlaridan, o‘z xohish irodasini yashirin ovoz berish orqali foydalanishiga xavfsiz sharoit yaratib berish sanaladi.
O’zbekiston Respublikasida saylovlarda jamoat xavfsizligini saqlashga ma’sul etib IIV va Milliy gvardiya organlari belgilangan. Sababi bu organlar o’z faoliyatida qonun bilan belgilangan jamoat xavfsizligini ta’minlash, jamoat tartibini saqlash hamda jismoniy va yuridik shaxslarning huquqlari, erkinliklari, hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilish yoki davlat obyektlarini qo’riqlash, litsenziyalash va ruxsat etish xususiyatiga ega hujjatlarni berish, tergovga qadar tekshiruvni amalga oshirish, surishtiruv o’tkazish, jinoyat ishlarini qo’zg’atish va ma’muriy huquqbuzarliklar to’g’risidagi ishlarni yuitish kabi bir qator vakolatlarga ega.
Saylovga tayyorgarlik ko’rish va o’tkazish davrida jamoat tartibini ta’minlashning huquqiy asoslari sifatida O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, qonun hujjatlari va Markaziy saylov komissiyasining qarorlari hisoblanadi. Asosiy qonunimizning saylov tizimiga bag’ishlangan (117-modda), Saylov kodeksi (14, 49, 58-moddalari), Ichki ishlar organlari va milliy gvardiya hamda huquqbuzarliklar profilaktikasi to’g’risidagi qonunlari hamda Markaziy saylov komissiyasining qarorlari bilan tasdiqlangan nizomlarda belgilangan huquqiy normalardan foydalaniladi.
Ichki ishlar yoki milliy gvardiya xodimlari saylov byulletenlari olingan kundan boshlab byulletenlar hamda boshqa hujjatlar saqlanadigan binoning qo’riqlanishini ta’minlaydi.
Saylovga tayyorgarlik ko’rish va o’tkazish davrida ichki ishlar va milliy gvardiya xodimlarining jamoat tartibini saqlash tizimi quyidagilardan iborat:
1. Jamoat tartibini saqlashda uchastka saylov kommissiyalari bilan hamkorlikni amalga oshiradi va komissiya raisining ko’rsatmasi asosida faoliyat olib boradi.
2. Saylov byulletenlari olingan kundan boshlab byulletenlar hamda boshqa hujjatlar saqlanadigan binoning qo’riqlanishini ta’minlaydi.
3. Uchastka saylov komissiyasi raisi jamoat tartibini saqlashga ma’sul xodimning qayerda joylashishini belgilaydi.
4. Saylov uchastkasi binosida yong’indan saqlash, aloqa vositalariga ma’sul xodimlarning telefon ro’yxatlari bilan ta’minlanadi.
5. Uchastka saylov komissiyasi raisining ko’rsatmasiga binoan saylovga bir kun qolganida saylov uchastkasi binosi xizmat iti bilan kinolog tomonidan tekshiriladi.
6. Saylov uchastkasi yonida favqulodda vaziyat yuzaga kelgan taqdirda jamoat tartibiga ma’sul shaxs o’z joyida qolib navbatchilik qismi yoki rahbariyatiga xabar beradi.
7. Saylov jarayoni ishtirokchilariga nisbatan xushmuomala va munosib xulq-atvorda bo’lishi lozim.
8. Uchastka saylov komissiyasi a’zolarining faoliyatiga qarshilik ko’rsatilganda yoki ularning sog’ligi, hayotiga xavf tug’ilganda, ularni himoya qiladi. Bundan tashqari jamoat tartibiga ma’sul shaxs saylov kuni saylov uchastkasi binosida bo’lgan boshqa shaxslarni himoya qiladi.
9. Ichki ishlar va milliy gvardiya xodimlari insonlarning sog’lig’i va hayotini himoya qilishi zarur holatlarda esa ularni evakuatsiya qilishi lozim.
10. Huquqbuzarliklar sodir etilgan taqdirda Ichki ishlar va milliy gvardiya xodimlari tomonidan ma’muriy huquqbuzarliklarga oid ishlar rasmiylashtiriladi.
Saylov jarayonida Ichki ishlar va Milliy gvardiya xodimlarining faoliyati quyidagi xalqaro huquqning umume’tirof etilgan prinsiplariga asoslanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
