Saylov qonunchiligi va saylov jarayoni ishtirokchilarining huquq va majburiyatlari

---

 

 

 

 

Saylov qonunchiligi va saylov jarayoni ishtirokchilarining 

huquq va majburiyatlari 

 

Избирательное законодательство, права и обязанности 

участников избирательного процесса 

 

The electoral legislation and the rights and duties of the 

participants of election process. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Xalilov Shukurullo Umidjon o’g’li 

Toshkent davlat yuridik universtiteti 

“Ommaviy huquq” fakulteti, 2-bosqich talabasi 

[e-mail]

 

[phone] 

 

 

---

Respublikamizda  saylov  qonunchiligini  takomillashtirish  bo’yicha  sa’y 

harakatlar  2017-yil  davlat  rahbarining  Oliy  Majlis  palatalariga  qilgan  murojaatidan 

so’ng, hamda “Harakatlar strategiyasi” ishlab chiqilgandan beri davom etib kelmoqda. 

Ushbu  islohotlar  natijasida  milliy  qonunchilik  bir  qator  normalar  bilan  boyitildi, 

xalqaro  huquqiy  hujjatlar  milliy  qonunchilikka  implementatsiya  qilindi,  xalqaro 

tashkilotlarning tavsiyalari asosida hamda xorijiy tajribani tahlil etgan holda  mavjud 

qonunchilik  hujjatlarini  kodifikatsiyalash  yo’li  bilan  Saylov  kodeksi  qabul  qilindi, 

amaldagi qonunchilik hujjatlariga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritildi. Bu islohotlar 

zamirida  ushbu  yo’nalishda  belgilangan  masadlarga  erishish,  saylov  qonunchiligi 

sohasida ochiqlik, shaffoflik hamda adolatni ta’minlash ko’zda tutilgani shubhasizdir. 

Ushbu  o’zgarishlarni  e’tiborga  olgan  holda,  quyidagi  maqolada  amaldagi 

qonunchilikda mavjud normalar tahlili bayon etiladi. 

Усилия по совершенствованию избирательного законодательства в стране 

продолжаются со времени послания Президента Олий Мажлису в 2017 году, а 

также с  момента разработки  “Стратегии  действий”.  В результате  этих  реформ 

национальное  законодательство  было  обогащено  рядом  норм,  международно-

правовые  документы  были  внедрены  в  национальное  законодательство, 

Избирательный  кодекс  был  принят  на  основе  рекомендаций  международных 

организаций  и  кодификации  существующего  законодательства  на  основе 

анализа. зарубежного опыта. 'Штаны были включены. Несомненно, эти реформы 

направлены  на  достижение  поставленных  в  этом  направлении  целей, 

обеспечение  открытости,  прозрачности  и  справедливости  в  сфере 

избирательного законодательства. С учетом этих изменений в следующей статье 

представлен анализ существующих норм действующего законодательства. 

Efforts to improve the electoral legislation in the country have been going on 

since the President's address to the Oliy Majlis in 2017, as well as since the adoption 

of the “Strategy”. As a result of these reforms, national legislation has been enriched 

with a number of norms, international legal acts have been implemented into national 

legislation, the Election Code has been adopted on the basis of recommendations of 

international organizations and codification of existing legislation based on analysis of 

foreign experience. Undoubtedly, these reforms are aimed at achieving the goals set in 

this  direction,  ensuring  openness,  transparency  and  fairness  in  the  field  of  electoral 

legislation. In view of these changes, the following article provides an analysis of the 

existing norms in the current legislation. 

Kalit  so’zlar:  saylov,  saylov  jarayoni  ishtirokchilari,  demokratiya,  saylov 

kodeksi, ochiqlik. 

Ключевые  слова:  выборы,  участники  избирательного  процесса, 

демократия, избирательный кодекс, прозрачность. 

Keywords:  elections,  participants of  the  election  process, democracy, election 

code, transparency. 

---

Saylovlar – demokratiya ko’zgusi. Ushbu jarayon fuqarolarning o’z hohish va 

irodasini  erkin,  hech  qanday  to’siqlarsiz  amalga  oshirish,  davlat  organlarining 

boshqaruv  faoliyatida  bevosita    va  o’z  vakillari  orqali    ishtirok  etishni  o’zida  ifoda 

etadi.  Saylovlar  natijasida  fuqarolarning  saylash  (aktiv)  hamda  saylanish  (passiv) 

huquqlarini amalga oshirish ta’minlanadi.  

Demokratiya  va  saylov  tushunchalari  o’zaro  chambarchas  bog’liqdir.  Bu ikki 

atama  tarixan  teng  ravishda  shakllangan.  Bu  hususda  Professor  H.Muhammedov 

bunday yozadi: “Boshqarish shakli bo’yicha Afina demokratik Respublika bo’lib, unda 

Afina fuqarolari teng huquqlardan foydalanganlar va siyosiy hayotda (davlatni idora 

etishda) faol qatnashishlari mumkin bo’lgan… Mansabdor shaxslarning saylovi har yili 

xalq  yig’inida  ochiq ovoz berish  yo’li  bilan,  yoki  qur’a  tashlash  yo’li  bilan  amalga 

oshirilgan”.

1

 

Saylov  huquqi  fuqarolarning  siyosiy  huquqlari  jumlasiga  kiradi.  “Siyosiy 

huquqlar” iborasi esa bir qadar kengroq ma’noda qo’llaniladi. “Siyosiy huquqlar – bu 

shaxsning jamiyat va davlat hususiy va siyosiy hayotida shaxsan, diskriminatsiya va 

repressiyadan erkin bo’lgan holda ishtirok etish qobiliyatidir va u bevosita shaxsning 

fuqarolik holati bilan bog’liqdir. Bunday huquqlar jumlasiga, nafaqat saylovlarda ovoz 

berish  huquqi,  shuningdek,  siyosiy  partiyalarga  qo’shilish,  davlat  organalaridagi 

lavozimlarga saylanish, siyosiy miting, yig’ilish va namoyishlarda erkin ishtirok etish 

kiradi”.

2

  Siyosiy  huquqlarga  ta’rif  berib  Professor  O.T.Husanov  bunday  yozadi: 

“Siyosiy huquqlar fuqarolik bilan bog’liq bo’lib, u tegishli davlat fuqarolariga davlat 

va  jamiyat  ishlarini  boshqarish  imkoniyatini  beradi.  Siyosiy  huquqlarga  faqat 

mamlakat fuqarosi ega bo’lishi mumkin. Davlat qanchalik demokratik bo’lsa, siyosiy 

huquqlar ko’proq bo’ladi va ulardan foydalanish kengroq bo’ladi”.

3

  

Mustaqil  O’zbekistonda  saylov  qonunchiligining  shakllanishi  bevosita  1991-

yilgi saylovlar bilan bog’liqdir. Respublikamiz mustaqillikka erishgach qabul qilingan 

ilk  qonunlardan  biri  –  bu  1991-yil  18-noyabrda  qabul  qilingan  “O’zbekiston 

Respublikasi Prezidenti saylovi to’g’risida”gi 414-XII-sonli qonun hisoblanadi. Ushbu 

normativ-huquqiy  hujjat  asosida  1990-yil  24-martda  Sobiq  ittifoq  Respublikalari 

orasida  birinchi  bo’lib  davlat  boshlig’i  –  Prezident  lavozimi  joriy  etilgan,  endigina 

o’zining davlat mustaqilligiga qadam qo’ygan Respublikamizda 1991-yil 29-dekabrda 

birinchi ochiq, demokratik saylov tamoyillar asosida Prezidentlik saylovi o’tkazilgan. 

Ushbu siyosiy jarayon natijasida birinchi Prezidenti Islom Abdug’aniyevich Karimov 

davlat rahbari lavozimiga saylangan.  Ushbu davrdan boshlab davlatimizda yangi bir 

qonunchilik sohasi hisoblangan saylov qonunchiligi takomillashib kelmoqda. 

Huquq  nazariyasi  va  amaliyotiga  ko’ra,  ma’lum  bir  davlat  qonunchilik 

tizimining  asosi,  normativ-huquqiy  hujjat  hisoblanadi.  Ushbu  huquqiy  atamaning 

ma’nosi  quyidagicha  izohlanadi:  “Normativ-huquqiy  hujjat  qonunchilikka  muvofiq 

qabul  qilingan,  umummajburiy  davlat  ko‘rsatmalari  sifatida  huquqiy  normalarni 

belgilashga,  o‘zgartirishga  yoki  bekor  qilishga  qaratilgan  rasmiy  hujjatdir”.

4

  Ya’ni, 

jamiyatdagi biror bir ijtimoiy munosabatni huquqiy tartibga solishda qo’llaniladigan 

                                                           

1

 Muhammedov.H. “Xorijiy mamlakatlar davlati va huquqi tarixi”. I qism. Toshkent. 2005. –B.181-184 

2

 https://www.csce.gov/issue/citizenship-and-political-rights 

3

 O.T.Husanov. “Konstitutsiyaviy huquq”. Darslik.  2020 

4

 “Normativ-huquqiy hujjatlar to’grisida”gi O’RQ-682. 20.04.2021. 

---

norma  (me’yor,  tartib)  larni  o’rnatuvchi,  mavjudlarini  o’zgartiruvchi  hamda  boshqa 

qonunchilik hujjatlariga zid, fuqarolarning huquq hamda erkinliklariga daxl qiluvchi 

normalarini  bekor  qiluvchi  hujjatdir.  Bular  jumlasiga,  qonunlar,  Oliy  Majlis 

palatalarining qarorlari, Prezidentning qaror va farmonlari, ijro euvchi hokimiyatning 

yuqori bo’g’ini hisoblangan Vazirlar Mahkamasining qarorlari hamda uning tarkibiga 

kiruvchi  vazirliklar,  davlat  qo’mitalari  va  idoralarning  qarorlari  hamda  buyruqlari, 

qolaversa  mahalliy  davlat  hokimiyati  organlari  (hokimliklar  va  xalq  deputatlari 

kengashlari)ning  qarorlari  kiradi.  Demak,  yuqorida  keltirilgan  hujjatlar  asosida 

O’zbekiston Respublikasining saylov qonunchiligi shakllangan. 

Qonunchilik  takomillashib  borishi  natijasida  saylov  tizimini  tartibga  solishga 

qaratilgan o’nlab qonunchilik hujjatlari qabul qilindi. Lekin, bora-bora ularni yaxlit bir 

hujjat – kodeks holiga keltirish zarurati vujudga keldi. Bu boradagi faoliyatning asosi 

sifatida Prezident Sh.M.Mirziyoyevning 2017-yil 22-dekabrda Oliy Majlis palatalariga 

qilgan dastlabki murojaatnomasida bildirilgan fikrlari e’tiborga olinishi darkor: “Shu 

o‘rinda siyosiy hayotimizda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan saylov qonunchiligi haqida 

ham to‘xtalib o‘tmoqchiman. Bu borada qabul qilingan 6 ta qonun va bir qator qonunosti 

hujjatlari, afsuski, haligacha yaxlit bir hujjat shakliga keltirilmagan. Shu sababli xalqaro 

norma  va  standartlarga  javob  beradigan  yagona  Saylov  kodeksini  ishlab  chiqish  va 

qabul qilish lozim”. 

5

 Shu o’rinda ta’kidlab o’tish joizki, aynan bir tizimdagi, bir turdagi 

ijtimoiy 

munosabatlarni 

tartibga 

soluvchi 

qonunchilik 

hujjatlarining 

kodifikatsiyalanishi, ushbu soha qonunchiligida mavjud bir-birini takrorlash hollatlari 

kamayishida,  kolliziya  hamda  huquqdagi  bo’shliq  hosil  bo’lishining  oldi  olinishida 

muhim  ahamiyatga  ega.  Yangi  tahrirdagi  saylov  kodeksi  2019-yil  25-iyunda  qabul 

qilindi hamda avval mavjud bo’lgan 5 ta qonun va Markaziy saylov komissiyasining 

40 ga yaqin qonunosti hujjatlari unifikatsiyalashtirilib, 18 bob, 103 moddadan iborat 

yagona  hujjat  holiga  keltirildi.

6

  Ushbu  hujjat  loyihasini  ishlab  chiqish  hamda  qabul 

qilishda bir nechta rivojlangan xorijiy mamlakatlar, jumladan, Fransiya, Niderlandiya, 

Italiya, Kanada davlatlari  qonunchiligidan, xalqaro huquqiy hujjatlar, xususan, “Inson 

huquqlari umumjahon deklaratsiyasi”,  “Fuqarolik va siyosiy  huquqlar  to’g’risida”gi 

xalqaro pakt hamda 1990-yilgi Kopengagen hujjati shular jumlasidandir. 

Yangi  O’zbekiston  saylov  qonunchiligi,  o’zining  takomillashganligi, 

liberallashganligi  hamda  demokratik  tamoyillar  bilan  boyitilganligiga  ko’ra  avvalgi 

tizimdan  tubdan  farq  qiladi.  Xususan,  yangi  tartibga  ko’ra,  2019-yilgi  saylovlardan 

boshlab,  Qonunchilik  palatasi  deputatligiga  nomzod  ko’rsatishda  qolgan  partiyalar 

bilan teng va sog’lom raqobatga kirisha oladigan siyosiy partiya  – Ekologik partiya 

tuzildi hamda avvalgi Ekologik harakat vakillari uchun saylovlarda 15 ta o’rin ajratish 

instituti  bekor  qilindi.  Buni,  avvalo,  Konstitutsiyamizda  belgilan  qo’yilgan,  fikrlar 

xilma-xilligi tamoyilining amaliy ifodasi, qolaversa, barcha deputatlarning demokratik 

saylovlar orqali saylanishini kafolatlash imkoniyati sifatida ko’rish mumkin.  

 

Fuqarolarning saylov-huquqiy munosabatlardagi ishtiroki faqatgina ovoz berish 

bilangina  cheklanmaydi.  Professor  O.Turg’unovning  fikriga  ko’ra  ular  quyidagi 

o’rinlarda ham huquqiy munosabat ishtirokchisiga aylanishi mumkin:  

 

                                                           

5

 http://uza.uz/posts/110965 

6

 https://xs.uz. 

---

a)  Siyosiy partiyaga a’zo bo’lish; 

b)  Saylov komissiyalari faoliyatidagi ishtirok; 

c)  Ommaviy axborot vositalari faoliyatidagi ishtirok; 

d)  Nomzod sifatida ishtirok; 

e)  Kuzatuvchi, ishonchli vakil va vakolatli vakil sifatidagi ishtirok; 

f)  Saylovlarni  tashkil  etish  va  o’tkazish  bilan  bog’liq  munosabatlarda  ishtirok 

etuvchi davlat organlarining davlat xizmatchilari sifatidagi ishtirok.

7

  

Amaldagi qonunchilikka ko’ra, 18 yoshga to’lgan O’zbekiston Respublikasining 

fuqarolari  saylash  huquqiga,  21  yoshga  to’lgan  fuqarolar  mahalliy  kengashlar 

deputatligiga,  25  yoshga  to’lgan  fuqarolar  Oliy  Majlis  qonunchilik  palatasi 

deputatligiga, 35 yoshga to’lgan fuqarolar Prezidentlikka nomzod sifatida ro’yhatga 

olinishlari  hamda  ushbu  lavozimlarga  saylanishlari  mumkin.  2019-yil  4-sentabrdagi 

Konstitutsiyaga  kiritilgan  o’zgartirishlarga  muvofiq  ozodlikdan  mahrum  etish 

joylarida sodir etgan og’ir yoki o’ta og’ir jinoyati uchun jazoni o’tayotgan shaxslarning 

saylash  va  saylanish  huquqlarining  cheklanishi  hamda  ularning  saylovda 

qatnashmasliklariga  doir  norma  kiritildi.  Bu  normaning  mazmuni  shundan  iboratki, 

Jinoyat  kodeksining  15-moddasida  nazarda  tutilgan  jinoyatlarni  ijtimoiy  xavflilik 

darajasiga  ko’ra  tasniflashdagi  4  guruh  jinoyatning  ijtimoiy  xavfi  katta  bo’lmagan 

hamda  uncha  og’ir  bo’lmagan  turlarini  sodir  etib,  jazoni  o’tayotgan  shaxslarning 

saylash huquqi tiklanadi. 

  

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2018-yil  4-oktabrdagi  “Saylov 

jarayoniga  zamonaviy  axborot-kommunikatsiya  texnalogiyalarini  joriy  etish  chra-

tadbirlari  to’g’risida”gi  PQ-3961-sonli  qaroriga  asosan  saylovchilar  ro’yhatini 

shakllantirishning yagona elektron tizimi joriy etildi. Endilikda, saylov qonunchiligida 

belgilangan “1 saylovchi – 1 ovoz” tamoyili to’liq ta’minlanadi. Ya’ni, har bir fuqaro 

faqat  1  ta  saylov  uchastkasidan  turib  ovoz  berish  imkoniyatiga  ega  hisoblanadi. 

Qolaversa,  bu  tizim  saylovchilarning  doimiy  yoki  vaqtinchalik  yashash  joylari 

to’g’risida asl va to’g’ri ma’lumotlarni yig’ish imkonini beradi. 

 

Saylovlar  ochiq  va  oshkora  o’tishini  ta’minlash  maqsadida  saylov  kodeksida 

ushbu siyosiy jarayonlarni tashkil etish va o’tkazishda ommaviy axborot vositalarining 

ro’li, ularning huquq hamda majburiyatlariga doir bir qator normalar ko’zda tutilgan. 

Avvalo,  kodeksning  35-moddasida  nazarda  tutilgan  normaga  e’tiborni  qaratish 

maqsadga  muvofiqdir:  “Ommaviy  axborot  vositalarining  vakillari  saylovga 

tayyorgarlik  ko‘rish  va  uni  o‘tkazishga  doir  barcha  tadbirlarni  yoritish,  saylov  kuni 

ovoz berish binolarida hozir bo‘lish, shu jumladan ovozlarni sanab chiqish chog‘ida 

hozir  bo‘lish  huquqiga  ega.”  Mass-media  sohasi  vakillarining  jamiyatda  adolatni, 

ochiqlikni hamda shaffoflikni ta’minlashda ko’rsatayotgan xizmatlari beqiyosdir. Shu 

boisdan,  ushbu  soha  qonun  chiqaruvchi,  ijro  etuvchi  hamda  sud  hokimiyatidan 

mustaqil  ravishda  faoliyat  ko’rsatadigan  4-hokimiyat  maqomiga  munosib  ko’riladi. 

Jurnalistlar,  blogerlar  hamda  sohaning  boshqa  vakillari  saylov  jarayonlarini  ham 

bevosita  yoritib  boradilar.  Bu  vaziyatda  ular  qanday  huquq  va  majburiyatlarga  ega? 

Dastavval, ushbu soha vakillari saylov kampaniyasi davrida tashkil etiladigan barcha 

uchrashuvlar, yig’ilishlar va majlislarni qonunchilikka muvofiq yoritish huquqiga ega. 

Qolaversa,  ommaviy  axborot  vositalari  vakillari  saylov  uchastkalarining  binolarida 

                                                           

7

 Turg’unov.O. “Saylov huquqi”. Darslik. Toshkent. 2018.-B.100.

 

---

bo’lish  hamda  saylov  jarayonlarining  yakuniy  bosqichlaridan  biri  hisoblangan 

ovozlarni sanab chiqishda ishtirok etish imkoniyatiga egadirlar. Bu faoliyatni amalga 

oshirishdan  avval,  ular  Markaziy  saylov  komissiyasi  tomonidan  tegishli  tartibda 

akkreditatsiyadan o’tishlari, ya’ni ruhsatnoma olishlari talab etiladi. Akkreditatsiyalash 

tartibi Markaziy saylov komissiyasining 2019-yil 5-oktabrdagi “Saylov kampaniyasi 

davrida  ommaviy  axborot  vositalari  vakillarini  akkreditatsiyadan  o’tkazish  tartibi 

to’g’risidagi  nizomni  tasdiqlash  haqida”gi  952-sonli  qaroriga  ilova  tarzida  qabul 

qilingan  nizom  bilan  belgilangan.  Lekin,  ushbu  faoliyat  qonunchilikka  zid  ravishda 

amalga  oshirilmasligi,  ya’ni  saylovchilardan  ular  kimga  ovoz  berganliklarini 

so’ramasliklari,  ovoz  berish  kabinalarida  hozir  bo’lmasliklari  hamda  saylovchilar 

irodasiga  biron  bir  tarzda  ta’sir  o’tkazmasliklari  lozim.  Bu,  albatta  qonunchilikda 

ko’rsatilgan  -  saylovlarning  yashirin  tarzda  o’tkazilishiga  doir  tamoyilning  amaliy 

ifodasi hisoblanadi.  

 

Yuqorida ta’kidlab o’tilganidek, saylash va saylanish huquqi faqatgina tegishli 

davlatning  fuqarolarigagina  tegishlidir.  Shu  o’rinda,  kimlar  saylanish  huquqiga  ega 

emasligini, ya’ni  saylovlarda nomzod  sifatida  ro’yhatga  olinmasligi  masalasiga ham 

to’xtalib  o’tish  maqsadga  muvofiqdir.  Amaldagi  saylov  qonunchiligiga  ko’ra, 

quyidagilar nomzod sifatida ro’yhatga olinmaydi:    

 

a.  Sodir  etgan  og’ir  yoki  o’ta  og’ir  jinoyati  uchun  ozodlikdan  mahrum  etish 

joylarida jazo o’tayotgan yoki sudlanganligi olib tashlanmagan shaxslar; 

b.  Harbiylashtirilgan  birlashmalar  hodimlari,  ya’ni  Ichki  ishlar  vazirligi,  Davlat 

xavfsizlik xizmati, Milliy gvardiya, Davlat Bojxona qomitasi, Qurolli kuchlar va 

boshqa harbiy bo’linmalar hodimlari; 

c.  Diniy tashkilotlar va birlashmalarning professional hodimlari; 

Ushbu  keltirib  o’tilgan  tashkilot  va  muassasalar  hodimlarining  vakolat  va 

vazifalaridan  kelib  chiqqan  holda,  mazkur  toifa  shaxslarga  saylanish  huquqi 

berilmagan.    Buning  asosiy  sababi  shundaki,  Konstitutsiyada  belgilangan  normaga 

muvofiq,  siyosiy  partiyalar  jamiyatdagi  turli  toifa  va  guruxlarning  qarashlarini 

ifodalashidadir.  Saylovlarda  nomzodlar  ko’rsatish  huquqi  faqatgina  siyosiy 

partiyalargagina  berilgan,  lekin  yuqorida  nomlari  keltirilgan  tashkilot  hodimlarining 

faoliyat turlari ma’lum bir yo’nalishga ixtisoslashganligi tufayli, bu sohada ayni vaqtda 

faoliyat  yuritib  kelayotgan  shaxslar  nomzod  sifatida  ro’yhatga  olinmasligi  belgilab 

qo’yilgan. 

 

Xorijiy tajriba hamda xalqaro standartlarga nazar tashlasak, saylov kampaniyasi 

davridagi  eng  muhim  bosqichlardan  biri  saylovoldi  tashviqoti  ekanligiga  guvoh 

bo’lamiz.  Milliy  qonunchiligimizda  bu  yo’nalishni  tartibga  soladigan  normalar  ham 

mavjud.  Xususan,  Saylov  kodeksining  9-bobi  saylovoldi  tashviqotiga  bag’ishlanadi. 

Unda  belgilanishicha,  tashviqot  nomzodlarni  ro’yhatga  olish  yakunlangan  kunning 

ertasidan  boshlanib,  saylov  kuniga  bir  kun  qolguncha  davom  etadi.  Bu  faoliyat 

davomida, nomzodlar, ularning ishonchli vakillari, siyosiy partiyalarning elektoratlari, 

saylovda o’z partiyasining vakilini yoqlab ovoz berishlariga da’vat etib targ’ibot olib 

boradi. Saylovoldi tashviqoti ommaviy axborot vositalari yoki saylovchilar bilan jonli 

muloqot  qilish  orqali,  bosma  nashrlarda  maqolalar  chop  etish  orqali  yoxud  aholi 

orasida  tarqatma  materiallar  ulashish  orqali  amalga  oshirilish  mumkin.  Bularning 

barchasi qonunchilikka muvofiq amalga oshirilishi, Konstitutsiyada belgilab qo’yilgan 

---

boshqa  shaxslarninig,  davlat  va  jamiyatning  manfaatlariga  putur  yetkazmaydigan 

tarzda, boshqa nomzodlarni huquqlariga rioya etgan holda amalga oshirilishi darkor.   

Saylov jarayonlarining eng so’nggi va muhim bosqichi – bu ovozlarni sanash va 

natijalarni e’lon qilish hisoblanadi. Bu borada saylov kodeksida belgilangan normaga 

muvofiq  ovoz  berish  natijalari  darhol  e’lon  qilinadi.  Bu  saylovlarning  shaffof  va 

adolatli o’tishiga ko’maklashuvchi tizim hisoblanadi. Bu jarayonda ommaviy axborot 

vositalari vakillari, kuzatuvchilar, ishonchli vakillar ishtirok etishi mumkin. 

Yuqorida  keltirilgan  ma’lumotlar  asosida  xulosa  qilishimiz  mumkinki, 

mamlakatimizda  milliy  huquq  tizimida  saylov  qonunchiligi  alohida  huquq  tarmog’i 

sifatida  muhim  ro’l  o’ynaydi.  Bu  yo’nalishda  so’nggi  yillarda  amalga  oshirilgan  

islohotlar kelgusida munosib nomzodlarning davlat va jamiyat ishlarini boshqarishdagi 

ishtiroki 

ta’minlanishiga 

hamda 

jamiyatda 

demokratik 

islohotlar 

amalga 

oshirilishining  jadallashishiga  xizmat  qiladi.  Zero,  “Saylovlar  –  demokratiya 

ko’zgusi”dir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

Foydalanilgan adabiyotlar: 

 

I.  Asosiy adabiyotlar:  

1)  Muhammedov.H. “Xorijiy mamlakatlar davlati va huquqi tarixi”. I qism. 

Toshkent. 2005. 

2)  O.T.Husanov. “Konstitutsiyaviy huquq”. Darslik. Toshkent. 2020. 

3)  Turg’unov.O. “Saylov huquqi”. Darslik. Toshkent. 2018. 

 

II. 

Normativ-huquqiy hujjatlar: 

 

1)  Normativ-huquqiy hujjatlar to’grisida”gi qonun. O’RQ-682. 2021. 

 

III.  Internet manbalari: 

 

1)  CSCE.gov 

2)  Uza.uz 

3)  Xs.uz