Sana: «___» _____________ 201__ y.
Mavzu: SONLI IFODALAR
Darsning maqsadi: Algebraik ifodalar haqida ma’lumot berish. Misollar bilan tushuntirish.
Darsning ko’rgazmali qurollari: ______________________________
Darsning borishi:
1. Tashkiliy qism – salom-alik qilish, davomatni tekshirish, zarur ko’rgazmali qurol va jihozlarni darsga hozirlash;
2. O’tilganlarni takrorlash va yangi mavzuni boshlashga hozirlik – yangi mavzu bilan bog’liq o’tilgan dars mavzularini takrorlash; o’quvchilarning yangi
mavzuni o’tishdan oldin bu mavzuga oid bilim darajalarini aniqiash, baholash
va yangi materialni o’zlashtirishga tayyorlash; yangi dars maqsadini tushuntirish;
3. Yangi mavzuni yoritish:
Sonli ifodalar
Algebra so’zi buyuk o’zbek matematigi va astronomi, vatandoshimiz Abu abdulloh Muhammad ibn Muso al-Xorazmiyning “Kitob al-muxtasar fi hisob al-jabr val-muqobala” (“Al-jabr val-muqobala”) asaridagi al-jabr (lotinchasiga algebra) so’zidan olingan. Bu asarda al-Xorazmiy dunyoda birinchi marta algebra fanini izchillik bilan bayon qilgan.
Sonli ifodaning qiymati deb, shu sonli ifodada ko’rsatilgan amallarni bajarish natijasida hosil bo’lgan sonni aytiladi.
Sonli ifoda bitta sondan iborat bo’lishi ham mumkin. Uning qiymati shu sonning o’zi bo’ladi.
“=” belgisi bilan birlashtirilgan ikkita sonli ifoda sonli tenglikni tashkil qiladi.
Agar tenglikning chap va o’ng qismlarining qiymatlari bir xil son bo’lsa, u holda tenglik to’g’ri tenglik deyiladi.
Sonli ifodaning son qiymatini topishda amallar bajarilishining quyidagi tartibi qabul qilingan:
Agar ifodada qavslar bo’lmasa, u holda avval uchinchi bosqich amallar, keyin ikkinchi bosqich amallar va nihoyat, birinchi bosqich amallar bajariladi, shu bilan birga, bir xil bosqich amallar ular qanday tartibda yozilgan bo’lsa, xuddi shu tartibda bajariladi.
Agar ifodada qavslar bo’lsa, u holda avval qavslar ichidagi sonlar ustida barcha amallar, so’ngra esa qolgan barcha amallar bajariladi, bunda qavs ichidagi va undan tashqaridagi barcha amallar 1-bandda ko’rsatilgan tartibda bajariladi.
Agar kasrning iymati hisoblanadigan bo’lsa, u holda kasrning suratidagi va maxrajidagi amallar bajariladi, so’ngra birinchi natija ikkinchisiga bo’linadi.
Agar ifodada qavslar ichida boshqa qavslar bo’lsa, u holda avval eng ichkaridagi qavslar ichidagi amallar bajariladi.
4. Yangi mavzuni mustahkamlash:
Amallarni bajaring:
1) 2,17+(3,2-0,17); 3)
2) 4)
Sonli ifodaning qiymatini toping:
1) 3)
2) 4)
3. Qiymati: 1) 8; 2) 0; 3) 1; 4) -14 ga teng bir nechta sonli ifoda yozing.
4. Tenglik tog’rimi:
1) 3)
2) 4)
5. 1) va sonlarining yig’indisi va sonlarining ayirmasiga teng; 2) 40 va 0,003 sonlarining ko’paytmasi 6 sonini 5 ga bo’linmasiga teng.
6. 1) 10 va -2 sonlari ayirmasining ikkilangani shu sonlar yig’indisidan uch marta katta; 2) 2 va 6 sonlari yig’indisining uchlangani shu sonlar ko’paytmasidan ikki marta ortiq.
5. Darsga yakun yasash va baholash – darsning maqsadini yana bir bor eslatish va unga qanchalik erishilganligini o’quvchilar bilan birgalikda aniqlash. O’quvchilarning mavzu bo’yicha savollariga javob berish, ulaming o’zlashtirganlik darajasini aniqiash, darsning asosiy lahzalarini qayd qilish. Darsda faol qatnashgan o’quvchilarni tilga olish va baholash;
6. Uyga vazifa ________________________
Do'stlaringiz bilan baham: |