Salib yurishlari

---

Salib yurishlari

Salib yurishlari – 10961270 yillarda

Gʻarbiy Yevropa zodagonlari va katolik

cherkovi tomonidan Yaqin Sharqqa

(Suriya, Falastin, Shim. Afrika) qilingan

bosqinchilik urushlari. Salib yurishlarining

bosqinchilik mohiyati diniy shiorlar

[gʻayridin (musulmonlar)larga qarshi

kurash va "xudo qabri" hamda

"muqaddas yer" (Falastin)ni ozod qilish]

bilan niqoblangan.

---

Salibchilar, odatda, kiyimlariga salib

(xoch) belgisini tikib olishgan

(yurishlarning nomi shundan). 11-asrning

soʻnggi choragida saljuqishshr

tomonidan Vizantiyaning Kichik

Osiyodagi yerlarini hamda diniy anʼana

boʻyicha "muqaddas shahar" boʻlgan

Quddusni egallab olishlari salibchilarning

Oʻrta dengizning sharqidagi yerlarga

bostirib kirishiga sabab boʻlgan. Vizantiya

saljuqiylarga qarshi kurashish uchun

Gʻarbdagi davlatlardan bir necha bor

harbiy yordam soʻragan. Salib yurishlari

ning bevosita tashkilotchisi boʻlgan Rim

payasi bundan foydalangan. Papalar

katolik cherkovining taʼsirini kuchaytirish

va kengaytirish, pravoslav cherkovini

---

Rimga boʻysundirish maqsadida diniy

fanatizmni avj oldirganlar. Salibchilarning

koʻpchiligini qashshoqlashib qolgan

ritsarlar, yirik senʼorlar hamda dehqonlar

tashkil qilgan.

1S.yu. (1096—99) 1095 y. Klermonda

papa Urban II tomonidan eʼlon qilingan.

1099 y. iyulda salibchilar saljuqiylardan

Quddus (Iyerusalim) shahrini tortib

olishgan va Quddus qirolligini tashkil

etishgan;2S.yu. (114749) ga 1144 y.

saljuqiylarning Edessa shahrini bosib

olishlari bahona boʻlgan. Bu yurish

magʻlubiyatga uchragan;Salib yurishlari

(1189—92)ning boshlanishiga 1187 y.

Misr sultoni Salohiddin tomonidan

---

Quddusning egallab olinishi sabab

boʻlgan. Bu yurish ham barbod

boʻlgan;4S.yu. (1202—04) ni 1199 y. papa

Innokentiy III uyushtirgan. Uning

natijasida fransuz, nemis va italyan

salibchilari dastlab Misrga moʻljallangan

yurishning yoʻnalishini oʻzgartirib,

xristianlar yashaydigan shaharlar —

Zadar [Dalmatsiya, 1202 y. noyabr,

Konstantinopol (Vizantiya poytaxti, 1204

y., aprel)]ni bosib olib, Lotin imperiyasini

tuzishgan.

5(121721), 6(1228—29), 7(1248— 54),

8(1270) Salib yurishlari samarasiz

boʻlgan.

---

1291 yilda Akra shahrining musulmonlar

qoʻliga oʻtishi natijasida salibchilar

Sharqdagi mulklarini butunlay

yoʻqotganlar.

Nemis zodagonlarining 12—13-asrlarda

slavyanlar va boshqa Boltiqboʻyi

xalqlariga qarshi yurishlari hamda 1209—

29 yillarda papalik tashabbusi bilan Shim.

Fransiya ritsarlarini Jan. Fransiyadagi

diniy harakat qatnashchilari —

albigoychilarga qarshi Albigoy urushlarini

ham koʻpincha Salib yurishlari deb

atashadi.

[1]

Salib yurishi Salib yurishi 1095 yilda

boshlanib 1272 yilda moʻgʻillar tomonida

zarba berilib tugatilgan.Bu urush toʻxtab-

---

toʻxtab davom etgan.Salib yurushi toʻqqiz

marta boʻlib oʻtgan. Birinchi salib yurishi:

1096-1099 yillarda boʻlib oʻtgan. Ikkinchi

salib yurishi: 1147-1149 yillarda boʻlib

oʻtgan. Uchinchi salib yurishi: 1187-1192

yillarda boʻlib oʻtgan. Toʻrtinchi salib

yurishi: 1200-1204 yillarda boʻlib oʻtgan.

Beshinchi salib yurishi: 1217-1221 yillarda

boʻlib oʻtgan. Oltinchi salib yurishi: 1228-

1229 yillarda boʻlib oʻtgan. Yettinchi salib

yurishi:1248-1254 yillarda boʻlib oʻtgan.

Sakkizinchi salib yurishi: 1270 yillarda

boʻlib oʻtgan. Toʻqqizzinchi salib yurishi:

1271-1272 yillarda boʻlib oʻtgan. 1095-

yillarda yevropaning Xristian papasi (yaʻni

islom dinida shayxdir) shunday

degan.Farzandlarim bizning Iso xazrati

---

paygʻmbarimizning vatanini yaʻni

Falastinni (Quddusni) Muslmonlardan

tozalash kerak deb aytgan.Agar kim shu

yurishda ishtirok etsa u baxtli va boy toʻq

yashaydi, agar kim shu yurishda xalok

boʻlsa u nargi dunyoda Xudo tomonidan

jannatga kirur deb aytgan.Shunday keyin

Yevropadagi koʻp odamlar bunga

ishonadilar. Xattoki qirollar ham bu

gapiga ishonganlar. Yevropada koʻp

dehqonlar shu urushda ishtirok etganlar.

Chunki ular yashash tarzi qiyin va

kambagʻallikda oʻtgan,va shunday keyin

birinchi salib yurishi boshlangan.

---