Reja: Kompyuterning ishlash printsipi va tashkil



Download 471,4 Kb.
Pdf ko'rish
Sana26.07.2021
Hajmi471,4 Kb.
#128905
Bog'liq
11. Mavzu



Mavzu: Kompyuterning ishlash rejimlari.

Reja:


1.Kompyuterning ishlash printsipi va tashkil

etuvchilari.

2.Shaxsiy kompyuterlarning tuzilishi.



1. Kompyuterning ishlash printsipi va tashkil etuvchilari.

Ixtiyoriy kompyuterning ishlash printsipini birinchi bo’lib ingliz olimi Charlg’z Bebich

va uning g’oyasini mukammallashgan ko’rinishini Djon Fon Neyman taklif qilgan. Uning

printsipi dastur asosida boshqariladigan avtomatik ravishda ketma-ket ishlash g’oyasidan

iborat. hozirda ko’p rusumli kompyuterlar shu g’oya asosida ishlaydi. Lekin keyingi

paytlarda ko’p protsessorli kompyuterlar, yahni bir vaqtda dasturning bo’laklarini ketma-

ket emas, parallel bajaradigan kompyuterlar ham yaratilganligini eslatib o’tish joizdir.

shunday qilib, kompyuter avvaldan tuzilgan dastur asosida ishlaydi. O’z navbatida dastur

qo’yilgan masalani kompyuterda yechish uchun qandaydir dasturlash tilida yozilgan

buyruqlar (operatorlar) ketma-ketligidir. dasturlash tilida tuzilgan dasturlar maxsus

tarjimon dasturlar yordamida kompyuter tiliga o’tkaziladi. Kompyuter tili 0 va 1 lardan

tashkil topgan, mahlum qoidalar asosida yoziladigan ketma-ketliklardan iborat. Djon Fon

Neyman printsipi bo’yicha avtomatik ravishda bajariladigan dastur avval kompyuterning

xotirasiga kiritiladi (yuklanadi). Xotirada turgan dastur asosida dasturni tashkil etuvchi

har bir operator ketma-ket bajariladi.



Boshqaruv qurilmasi deb ataluvchi maxsus qurilma hozir qanday operator

bajarilishi va undan keyin qaysi operator bajarilishi ustidan nazorat o’rnatadi va

uni bajarilishini tahminlaydi. Amal (arifmetik-mantiqiy) esa protsessor deb

ataluvchi qurilmada bajariladi. Dastur ishlash natijasi to’g’ridan-to’g’ri ekranda

yoki tashqi qurilma (chop qiluvchi mexanizm, grafik chizuvchi qurilma, video

qurilma va boshqalar) deb ataluvchi qurilmada ko’rilishi mumkin. Odatda

kompyuter

ikki


qismdan:

hardware


(kompyuterni

tashkil


etuvchilari

-

kompyuterning qattiq qismlari) va Software (kompyuterning dasturiy tahminoti -



kompyuterning yumshoq qismlaridan) tashkil topgan deyiladi.


2.Shaxsiy kompyuterlarning tuzilishi.

shaxsiy kompyuterlar quyidagi asosiy qurilmalardan tashkil topgan:

tizim bloki;



monitor;


klaviatura;

sichqoncha.



IBM firmasiga taalluqli shaxsiy kompyuterlar, inglizcha IBM PC kompyuterlari atamasida

yuritiladi va ular hozirgi kunda eng keng tarqalgandir.



Tizimli bloki

Tizimli bloki odatda desktop (yassi) yoki town (minora) ko’rinishida ishlab

chiqariladi. 

Kompyuterning asosiy qismlari tizimli blokida joylashgan bo’lib, ular quyidagilardir:




Tezkor xotira (RAM-Random Access Memory-ixtiyoriy kirish mumkin bo’lgan) 

mikroprotsessor, qurilmalar nazoratchilari, (yahni kontrollerlar, adapterlar, elektr

manbai bilan tahminlash bloki), yumshoq disk yurituvchi qurilmasi (FDD-Floppy

Disk Driver), qattiq disk yurituvchi qurilmasi (hDD-hard Disk Driver), faqat o’qish

uchun mo’ljallangan (CD ROM-Compact Disk Read Only Memory) yoki uning

o’rniga xozirda xam o’qish xam yozish uchun hizmat qiladigan lazer disk yurituvchi

qurilmasi (CD RW yoki DVD RW) bo’lishi xam mumkin, shinalar, modem va

boshqa qurilmalar. Tizim blokiga uning parallel (LPT) va ketma-ket (COM) portlari

orqali ko’plab tashqi qurilmalarni ulash mumkin.



Mikroprotsessor. Mikroprotsessor kompyuterning amal bajaradigan qismi bo’lib, u ma’lumotlarni berilgan

dastur asosida qayta ishlaydi.

Mikroprotsessor 140 ta atrofida turli arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi. IBM rusumli kompyuterlarda

Intel tipidagi (shu nomli firma ishlab chiqqan) mikroprotsessorlar ishlatiladi. Bu firma o’z faoliyati mobaynida

Intel-8080, 80286, 80386, 80486, pentium, pentium pro (professional) mikroprotsessorlari ishlab chiqargan

bo’lib, hozirda faqat zamon talablariga javob beradigan pentium-III, pentium-IV protsessorlarini bozorga

chiqarmoqda. shuni aytish joyizki, bu protsessorlar faqat Intel firmasida ishlab chiqarilishi shart emas. Uning

litsenziyasi asosida bunday mikroprotsessorlar, ishchi kuchi arzon bo’lgan, Janubiy- sharqiy Osiyo

mamlakatlarida ko’plab ishlab chiqarilmoqda. Bundan tashqari, IBM kompyuterlariga moslik shartini

bajaradigan boshqa firmalar: AMD, Cyrix, Celeron va hokazo ishlab chiqqan mikroprotsessorlar ham keng

qo’llaniladi. Ammo boshqa firmalar ishlab chiqqan mikroprotsessorlar Intel-protsessorlardan umuman

aytganda kuchsizroq hisoblanadi. hozirda MMX-protsessorli kompyuterlar keng qo’llaniladi. Protsessorlarning



tezligi megagertslar (Mgts) sekundda o’lchanadi.

Download 471,4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish