Qurbonboev Zafarbekning Jahon geografiyasi fanidan tayyorlagan kurs ishi

URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI

Tabiiy fanlar fakulteti Geografiya yo’nalishi 193-guruh talabasi Qurbonboev Zafarbekning Jahon geografiyasi fanidan tayyorlagan

KURS ISHI
Mavzu: Xalqaro mehnat taqsimotiga tasir qiluvchi asosiy omillar
Topshirdi: Qurbonboev Zafarbek
Qabul qildi: Boymurodov Rifat


Urganch-2022

1. 
   KURS ISHINING RASMIY HUJJATLARI
   

1. 
   Kurs ishi bajarish uchun topshiriq va kalendar rejasi
   

Talaba
__________________________________________________________________

Kurs ishi mavzusi
__________________________________________________________________

Kurs ishining tarkibi

Titul varag‘i
Topshiriq varaqasi
Bayonnoma
Reja
Kirish
Asosiy qism
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
Mundarija
Ilova (rasmlar, chizmalar va kurs ishining elektron varianti yozilgan DVD disk)

Kurs ishini bajarish kalendar rejasi

№	Kurs ishini bo‘limlari	Ish hajmi	Bajarish muddati	Bajarilganligi to‘g‘risida belgi
1	Kirish
2	Asosiy qism
3	Xulosa
4	Kurs ishini rasmiylashtirish
5	Kurs ishini himoya qilish

Kafedra mudiri Kurs ishi rahbari
_____________________ ____________________
“___” ___________ __2022y. “___” ___________ __2022 y.

2. 
   Kurs ishini komissiya tomonidan baholash mezonlari
   

№	Baholanadigan bo’limlar	Eng yuqori ko’rsatkich ball hisobida
1	Kurs ishining “Kirish” qismida mavzuning dolzarbligi, maqsad va vazifalarning yoritilishi	0,5
2	Ishning asosiy (tushuntirish) qismining Nizom talablariga mos holda bajarilishi	1,5
3	“Xulosa” qismida ilmiy-nazariy va amaliy tavsiyalarning mavjudligi	0,5
4	Ishni bajarishda mavzuga oid manbaalarning tahlili. Chet el adabiyotlaridan va internet materiallaridan foydalanish	0,5
5	Ishdagi ilovalarning mavzu mazmuniga mosligi	0.5
6	Ishni bajarishda grammatika qoidalariga amal qilinganligi	0,5
7	Himoyaga ish mazmunini bayon qila bilganligi. Savollarga berilgan javoblar darajasi	0,5
8	Kurs ishi mavzusi bo’yicha rasm, xarita va turli illyustrativ materiallar bilan jihozlanganligi.	0,5
	JAMI	5

1.3. Komissiyasi majlisining bayonnomasi
Urganch Davlat Universiteti “Tabiiy fanlar” fakulteti “Geografiya” ta’lim yo‘nalishi 193-guruh talabasi________________________ _____________________________________________ mavzusida bajargan kurs ishini 2022 yil «____» «_______» da komissiya majlisida himoya qildi.
Komissiyasi kurs ishiga quyidagi o`zlashtirish ko`rsatkichlarini belgilaydi.

№	Baholanadigan bo’limlar	Eng yuqori ko’rsatkich ball hisobida	Komissiya belgilagan foiz
1	Kurs ishining “Kirish” qismida mavzuning dolzarbligi, maqsad va vazifalarning yoritilishi	0,5
2	Ishning asosiy (tushuntirish) qismining Nizom talablariga mos xolda bajarilishi	1,5
3	“Xulosa” qismida ilmiy-nazariy va amaliy tavsiyalarning mavjudligi	0,5
4	Ishni bajarishda mavzuga oid manbaalarning tahlili. Chet el adabiyotlaridan va internet materiallaridan foydalanish	0,5
5	Ishdagi ilovalarning mavzu mazmuniga mosligi	0.5
6	Ishni bajarishda grammatika qoidalariga amal qilinganligi	0,5
7	Himoyaga ish mazmunini bayon qila bilganligi. Savollarga berilgan javoblar darajasi	0,5
8	Kurs ishi mavzusi bo’yicha xarita va turli illyustrativ materiallar bilan jihozlanganligi.	0,5
Jami:		5

Komissiyasi majlisining qarori_________________________________________
(_{talabaning F.I.Sh.)}
_________________________________________________________mavzusida
(kurs ishi mavzusi)
bajargan kurs ishi uchun ____________________ lik o`zlashtirish ko`rsatkichi belgilansin va «_____________________» deb baholansin.
Komissiya raisi:______________ Abdullaev A. – kafedra mudiri
A’zo:_____________ Boymurodov R. kafedra o‘qituvchisi
MAVZU: XALQARO MEHNAT TAQSIMOTIGA TASIR QILUVCHI ASOSIY OMILLAR
REJA:
KIRISH.
I-BOB. XALQARO MEHNAT TAQSIMOTI MOHIYATI, ISHLAB CHIQARISHNING NISBIY XARAJATLARINING NAZARIYASI

1. 
   Xalqaro mehnat taqsimoti va u jahon xo’jaligining moddiy asosi sifatida
   
2. 
   Xalqaro mehnat taqsimoti rivojlanishining g’arbdagi zamonaviy nazariyalari
   
3. 
   Xalqaro mehnat taqsimotining tarixan shakllanishi
   

II.BOB. XALQARO MEHNAT TAQSIMOTI RIVOJLANISHINING ZAMONAVIY O’ZIGA XOS TOMONLARI
2.1. Xalqaro mehnat taqsimotiga ta’sir qiluvchi tabiiy va iqtisodiy omillar
2.2. Xalqaro ixtisoslashuv va ishlab chiqarish kooperatsiyasi
2.3. Xalqaro mehnat taqsimotining rivojlanish istiqbollari


XULOSA.

KIRISH.
Mavzuning dolzarbligi : Xalqaro mehnat taqsimoti - ayrim mamlakatlarning muayyan mahsulotlarini i.ch.ga ixtisoslashuvi va mahsulotlarni ayirboshlashi. Ijtimoiy hududiy mehnat taqsimotining yuqori shakli, jahon bozorining va davlatlar oʻrtasidagi iqtisodiy munosabatlarning asosini tashkil etadi, davlatlar milliy xoʻjaliklarini jahon xoʻjaligi tizimiga birlashtirish omili boʻlib, obʼyektiv jihatdan mehnat unumdorligining oʻsishiga yordam beradi. Jamiyat taraqqiyotining dastlabki davrlarida ayrim mamlakatlarda tabiiy sharoitlar tafovuti bilan bogʻliq boʻlgan Xalqaro mehnat taqsimotit.ning sodda koʻrinishlari mavjud boʻlgan. 19-asrning oʻrtalaridan Yevropa mamlakatlarida juda katta miqdordagi xom ashyo, tez oʻsib borayotgan shahar aholisi uchun oziq-ovqat keltirishni talab etgan mashina industriyasining paydo boʻlishi Xalqaro mehnat taqsimotit.ning rivojlangan shakllarini yuzaga keltirdi. Xalqaro mehnat taqsimotit.ni shakllantirgan yana bir muhim omillardan biri — mustamlakachilik sistemasining paydo boʻlishi hisoblanadi. 20-asr boshlariga kelib mustamlaka va qoloq mamlakatlar tamomila "jahon qishloqlari"ga, Yevropa va Shim. Amerikaning sanoati rivojlangan mamlakatlari "jahon shaharlari"ga aylandi. Xalqaro mehnat taqsimotit.ning bu xususiyati Ikkinchi jahon urushidan keyingi yillarda ham saqlanib qoldi. 1960-yillarda sobiq mustamlaka va yarim mustamlakalar — jahon aholisining 80% dan ortigʻi yashaydigan Lotin Amerikasi, Osiyo va Afrika mamlakatlari hissasiga jahon sanoat mahsulotlarining taxminan 15% toʻgʻri keldi. Bu mamlakatlar eksportining asosiy qismini xom ashyo va oziqovqat tashkil etgan holda ularning importga qaramligi juda yuqori edi, chunki bu mamlakatlar zarur sanoat tovarlarining deyarli barchasini va yetishmaydigan oziq-ovqatni chetdan keltirishga majbur edi.
Fantexnika taraqqiyoti sharoitlarida Xalqaro mehnat taqsimotit. tobora rivojlangan shakllarga ega boʻlib boradi, xalqaro ixtisoslashuvga ehtiyoj kuchayadi, chunki bir mamlakat doirasida hozirgi texnika taraqqiyoti darajasida muttasil ortib borayotgan mahsulotlarning barcha turini keng miqyosda i.ch. mumkin emas. Hozirgi Xalqaro mehnat taqsimotit.ning xususiyati — rivojlanayotgan va rivojlangan mamlakatlar oʻrtasidagi Xalqaro mehnat taqsimotit.da tarmoklararo ixtisoslashuv yetakchi oʻrinda tursa, rivojlangan mamlakatlar oʻrtasida tarmoqlar ichida ixtisoslashishning chuqurlashayotganidir.
Rivojlangan mamlakatlarning xalqaro ichki tarmoq ixtisoslashuvi (mahsulot, detal, texnologiya boʻyicha) mamlakatlararo sanoat mahsulotlari savdosining ortishiga olib keladi. Bu mamlakatlar i.ch.ning yuqori yoki pastroq darajadagi kompleks tarmoq tuzilmasiga ega. Bunday sharoitlarda Xalqaro mehnat taqsimotit.ning ichki tarmoq ixtisoslashuvi yoʻnalishida chuqurlashuvi eng yangi tarmoqlar rivojlanishining zaruriy shartiga aylanadi. Ichki tarmoq ixtisoslashuvining yoʻyalishlaridan biri — mahsulot turi boʻyicha ixtisoslashish hisoblanadi, yaʼni muayyan mahsulot turini i.ch. u yoki bu mamlakatda amalga oshiriladi (mas, traktorsozlik AQShda yuqori quvvatli gʻildirakli va zanjirli traktorlar i.ch.ga, Buyuk Britaniyada oʻrtacha tipdagi gʻiddirakli traktorlar i.ch.ga, Germaniyada quvvati kichik traktorlar i.ch.ga ixtisoslashgan).
Detal boʻyicha ixtisoslashish da ayrim mamlakat zavodlari pirovard mahsulot uchun shkm tarzida foydalaniladigan butlovchi qismlar, detallar i.ch.ga ixtisoslashadi. Mas, "RollsRoys" ingliz firmasi AQSH, Fransiya va boshqa mamlakatlarda tayyorlanadigan samolyotlar uchun reaktiv dvigatellar ishlab chiqaradi. Bu jarayonda bir rivojlangan mamlakatdan boshqasiga kapital chiqarishning koʻpayishi, turli mamlakatlar korxonalari oʻrtasida ixtisoslashuv va kooperatsiyalashuvning rivojlanishi muhim rol oʻynaydi. Firmalararo kooperatsiya (qoʻshma korxonalar), juda ulkan transmilliy korporatsiyalarning tashkil etilishi, sanoati rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotlarining integratsiyasi (qarang Yevropa Itgpifoki) ham rivojlangan mamlakatlar oʻrtasidagi mehnat taqsimotini chuqurlashtirishga yordam beradi.
Oʻzbekiston Xalqaro mehnat taqsimotit.da paxta tolasi, energetika resurelari (tabiiy gaz, elektr energiyasi), rangli metallar, oʻgʻitlar va boshqa mahsulotlar yetkazib beruvchi mamlakat tarzida ishtirok etadi